Սուրբ Էգիդիոյի բազիլիկա

Սուրբ Էգիդիոյի բազիլիկա; սլովակ.՝ Bazilika svätého Egídia
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի և փոքր բազիլիկ
Երկիր	Սլովակիա
Տեղագրություն	Բարդեյով
Դավանանք	կաթոլիկություն
Թեմ	Roman Catholic Archdiocese of Košice?
Հիմնական ամսաթվերը	1380
Ժառանգության կարգավիճակ	Cultural Heritage Monuments of Slovakia? և cultural heritage of Slovakia?
Նվիրված	Saint Giles?
Անվանված	Saint Giles?
Ճարտարապետական ոճ	Գոթական ճարտարապետություն
Հիմնադրված	1380
	Basilica of St Giles, Bardejov Վիքիպահեստում
	bardejov.rimkat.sk/bazilika-sv-egidia

Սուրբ Էգիդիոյի բազիլիկա (սլովակ.՝ Bazilika svätého Egídia), կաթոլիկական ծխական եկեղեցի` հիմնականում նեոգոթական ոճով, որը հիմնադրվել է 13-րդ դարի սկզբին Բարդեյովում ( Պրեսովի շրջան, Սլովակիա ) ցիստերցիանական վանքի հիմնադրման ժամանակ։ Այն գտնվում է Բարդեյովի քաղաքապետարանի հրապարակի հյուսիսային մասում։ 1970 թվականից ընդգրկված է Սլովակիայի ազգային մշակութային հուշարձանների ցանկում: 2000 թվականի նոյեմբերի 23-ին Հռոմի Պապ Հովհաննես Պողոս II-ը տաճարին շնորհել է փոքր բազիլիկ կոչում: Նույն թվականի դեկտեմբերի 2-ին Սանտ Էգիդիոյի բազիլիկան, որպես Բարդեյովի պատմական կենտրոնի մաս, դարձել է Սլովակիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ։

Պատմություն

Սուրբ Էգիդիոյի վանական եկեղեցին հիմնադրվել է ցիստերցիական կարգի վանականների կողմից 12-13 -րդ դարերի վերջերին Բարդեյովում վանքի կառուցման ժամանակ: Ըստ այլ աղբյուրների՝ Բարդեյովի ցիստերցիական վանքը հիմնադրվել է Հունգարիայի թագավոր Անդրաշ II- ի ( 1205 - 1235 ) նախաձեռնությամբ 13-րդ դարի սկզբին։ Միևնույն ժամանակ, այս վանքի կառուցման ոչ տարին, ոչ ճշգրիտ վայրը հավաստիորեն հայտնի չէ, բայց դրա գոյությունը մասամբ հաստատվում է Բարդեյովի տեղական տեղանուններով, ինչպիսին է «Վանականուհիների գետակ» ( սլովակ.՝ Mníchovský potok ), «Վանքի մարգագետիններ» ( սլովակ.՝ Kláštorné lúky ) և «Դրախտից այն կողմ» քաղաքային մասը ( սլովակ.՝ Za rajom )^[2]^[3]:

Այսպիսով, բազիլիկան Կոշիցեի արքեպիսկոպոսության երկրորդ ամենահին եկեղեցին է: Սուրբ Էգիդիոյի եկեղեցու գոյության առաջին գրավոր վկայությունը թվագրվում է 1247 թվականին, երբ Հունգարիայի թագավոր Բելա IV-ն իր կանոնադրության մեջ, որը Բարդեյովի ցիստերցիական վանքի հողատարածքները Պրեշովի վերաբնակեցված գերմանացիներին է շնորհում, նշել է եկեղեցին` որպես այս վանքի մաս (գրության մեջ ասվում է «fratres de Copryvnicza Cisterciensis ordinis apud Ecclesiam Sancti Egidii de Bardfa». Կոպրիվնիցայի Սբ. Էգիդիո եկեղեցու Բարդեյովի եկեղեցում գտնվող Ցիստերցիական միաբանության եղբայրների մասին): Բարդեյովի վանքի տարածքը և նրա ունեցվածքն այս փաստաթղթում կոչվում է «Terra Bardfa»: Հայտնի է, որ 1269 թվականին Բարդեյովում քաղաքական դրդապատճառներով ցիստերցիական վանականներ չեն եղել, և նրանց վանքի և եկեղեցու հետագա ճակատագրի մասին փաստագրական ապացույցներ չկան։ Terra Bardfa-ն վերածվել է Բարդեյով գյուղի^[3]^[4]^[5]։

Ներկայիս բազիլիկ տիպի եկեղեցու կառուցումը, ամենայն հավանականությամբ, սկսվել է 14-րդ դարում։ 14-րդ դարի սկզբին Հունգարիայի թագավոր Շարոբերը (1312-1342 ) իր մերձավոր ասպետ Լաուրենտիուսին («Laurentius Filius Laurentii») ժառանգական սեփականություն է շնորհել Բարդեյով գյուղը, որն այդ ժամանակ արդեն բավական ընդարձակվել էր։ 1320 թվականին Շարոբեր թագավորն իր կանոնադրությամբ Սիլեզիայի վերաբնակեցված գերմանացիներին ազատել է հարկերից և նրանց տվել այլ արտոնություններ։ Այս փաստաթղթում, ի թիվս այլ բաների, նշվում է, որ Բարդեյով համայնքը («Civitas Bardpha») ունի իր տերը և ծխական քահանան, որին բնակիչները պարտավոր էին վճարել տասանորդի կեսը, ինչպես նաև իր եկեղեցին։ Հետազոտողները կարծում են, որ կանոնադրությունը վերաբերում է մասնավորապես Սուրբ Էգիդիոյի եկեղեցուն: Բացի այդ, այն վկայում է տեղական ծխական համայնքի գոյության մասին: Հունգարիայի հաջորդ թագավորը՝ Լայոշ I Մեծը, 1352 թվականին, իր կանոնադրությամբ, Բարդեյովին իրավունք է շնորհել ամեն տարի անցկացնելու ութօրյա քաղաքային տոնավաճառ՝ սկսած սեպտեմբերի 1- ից՝ սուրբ Էգիդիոյի՝ քաղաքի եկեղեցու և հենց քաղաքի հովանավոր սրբի պաշտամունքի օրը։ Հետազոտողները նաև կապում են 1376 թվականին Լայոս I թագավորի կողմից Բարդեյովին ազատ թագավորական քաղաքի կարգավիճակի և արտոնությունների շնորհումը նրանում կաթոլիկ ծխի և ծխական եկեղեցու գոյության հետ^[2]^[3]^[4]^[6]:

Ծանոթագրություններ

Գրականություն

Drobniak, Gabriel; Jiroušek, Alexander Bazilika minor sv. Egídia v Bardejove. — Kapušany: BENS, 2001.
Jankovics, Marcell; Gábor, Méry Bazilika svätého Egídia v Bardejove. — Méry Ratio Kiadó, 2013.
Gutek, František Bardejov v 16. storoèí // Bardejovský Prameň : časopis/ամսագիր. —Bardejov, 2010. — В. 8. — № 2. — S. 3—5.
Pamiatková rezervácia Bardejov – Zásady ochrany pamiatkového územia – aktualizácia / Mária Poláková. — Prešov: Krajský pamiatkový úrad Prešov, 2009. — S. 20—33.

Արտաքին հղումներ

«Bardejov – farnosť sv. Egídia». Arcibiskupstvo Košice. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-02-07-ին. Վերցված է 2015-02-07-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
«Bazilika sv. Egídia». Rímskokatolícka farnosť sv. Egídia v Bardejove. Վերցված է 2015-12-10-ին.
«Pamiatky mesta: Bazilika minor Sv. Egídia». Webstránka mesta Bardejov. Mesto Bardejov. 2010-02-03. Վերցված է 2015-02-07-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ Էգիդիոյի բազիլիկա» հոդվածին։

[_ed3577b7d4cc5d5d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 https://data.gov.sk/dataset

[Marcell_Jankovics,_Méry_Gábor—2013——-2] 2,0 ^2,1 Marcell Jankovics, Méry Gábor, 2013

[Bardejov_—_farnosť_sv._Egídia———-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bardejov — farnosť sv. Egídia

[Pamiatková_rezervácia_Bardejov—2009——-4] 4,0 ^4,1 Pamiatková rezervácia Bardejov, 2009

[Pamiatky_mesta:_Bazilika_minor_Sv._Egídia———-5] Pamiatky mesta: Bazilika minor Sv. Egídia

[Gabriel_Drobniak,_Alexander_Jiroušek—2001——-6] Gabriel Drobniak, Alexander Jiroušek, 2001

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]