Ավոգադրոյի հաստատուն

Ավոգադրոյի հաստատուն, Ավոգադրոյի թիվ, ֆիզիկական մեծություն, թվապես հավասար է նյութի մեկ մոլում գտնվող կառուցվածքային միավորների (մոլեկուլների, ատոմների, իոնների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր ածխածնի իզոտոպում։ Ընդունված նշանակումը՝ N_A, երբեմն նաև՝ L։ Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝

$N_{A}=6.022\,141\,29(27)\times 10^{23}$ մոլ⁻¹:

Կապը այլ հաստատունների հետ

Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը R գազային հաստատունի և k_B Բոլցմանի հաստատունի միջև՝

$R=k_{\rm {B}}N_{\rm {A}}=8.314\,472(15)\$ Ջ·մոլ^-1·Կ^-1

Կապը F Ֆարադեյի հաստատունի և e տարրական էլեկտրական լիցքի միջև՝

$F=N_{\rm {A}}e=96\,485.3383(83)$ Կլ·մոլ^-1,

Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u զանգվածի ատոմական միավորի սահմանման մեջ՝

$1\ {\rm {u}}={\frac {M_{\rm {u}}}{N_{\rm {A}}}}=1.660\,538\,782(83){\times }10^{-24}$ գ,

որտեղ M_u-ը մոլային զանգվածի հաստատունն է։

Պատմությունը

Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս Ամեդեո Ավոգադրոյի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է ատոմների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս Ժան Պերրենը առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը։