«Իվան III»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:11, 8 հունվարի 2010-ի տարբերակ

Իվան III Վասիլևիչ (ռուս.՝ Иван III Васильевич), հունվարի 22, 1440, Մոսկվա - հոկտեմբերի 27, 1505, Մոսկվա — Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան (1462 - 1505թթ.)։

Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց Լեհաստանի և Լիտվայի իշխանության տակ գտնվող Ուկրաինայի զավթումը Ռուսիայի կողմից։

Մոսկվայի մեծ իշխան Վասիլի II-ի և սերպուխովյան իշխանուհի Մարիա Յարոսլավնայի որդին էր։ Ժառանգելով Մոսկվայի իշխանական գահը 1462 թվականին, Իվան III-ը ընդլայնեց իշխանության սահմանները, միացնելով Յարոսլավլի (1463) և Ռոստովի (1474) իշխանությունները, ինչպես նաև Նովգորոդի հանրապետությունը (1478), Տվերի իշխանությունը (1485) և հողատարածքներ Վյատկայից ու Ռյազանից։ 1480-ին վերջնականապես թոթափեց թաթար-մոնղոլական Ոսկե Հորդայի լուծը։ Իվան III-ի իշխանության օրոք սկսվեց ձևավորվել «Համայն Ռուսիայի մեծ իշխան» անվանումը, հիմք ստեղծելով ռուսական ցարի տիտղոսին։

Գահի ժառանգության շուրջ սկսված պայքարի արդյունքում (1502) Իվան III-ը վերջապես ժառանգորդ նշանակեց իր երկրորդ կնոջից՝ Բյուզանդիայի կայսերական գահաժառանգ Սոփիա Պալեոլոգոս իշխանուհուց ունեցած ավագ որդուն՝ Վասիլիին։

Իվան III-ը երկու անգամ հարձակվեց լեհ-լիտվական պետության վրա, բայց իրեն հաջողվեց միայն մասամբ գրավել Ուկրաինայի տարածքը։

Վախճանվեց 1505 թ. հոկտեմբերի 27-ին, Մոսկվայում։

Նախորդող
Վասիլի II

Մոսկվայի մեծ իշխան
Իվան III
1462 - 1505

Հաջորդող
Վասիլի III

Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

@@ Տող 33. / Տող 33. @@
 [[ar:إيفان الثالث]]
 [[be:Іван III]]
-[[bs:Ivan III, veliki knez Moskve]]
 [[bg:Иван III]]
+[[bs:Ivan III, veliki knez Moskve]]
 [[ca:Ivan III de Moscou]]
 [[cs:Ivan III.]]
 [[da:Ivan 3. af Rusland]]
 [[de:Iwan III. (Russland)]]
-[[et:Ivan III]]
 [[el:Ιβάν Γ' της Ρωσίας]]
 [[en:Ivan III of Russia]]
-[[es:Iván III de Rusia]]
 [[eo:Ivano la Tria]]
+[[es:Iván III de Rusia]]
+[[et:Ivan III]]
+[[fi:Iivana III]]
 [[fr:Ivan III de Russie]]
+[[he:איוואן השלישי]]
-[[ko:이반 3세]]
 [[hr:Ivan III., moskovski veliki knez]]
-[[io:Ivan 3ma]]
+[[hu:III. Iván orosz cár]]
 [[id:Ivan III dari Rusia]]
+[[io:Ivan 3ma]]
 [[it:Ivan III di Russia]]
+[[ja:イヴァン3世]]
-[[he:איוואן השלישי]]
 [[ka:ივანე III (რუსეთი)]]
+[[ko:이반 3세]]
 [[la:Ioannes III (magnus dux Moscoviae)]]
-[[hu:III. Iván orosz cár]]
+[[lt:Ivanas III]]
 [[mk:Иван III]]
 [[nl:Ivan III van Moskou]]
-[[ja:イヴァン3世]]
 [[no:Ivan III av Russland]]
 [[pl:Iwan III Srogi]]
@@ Տող 62. / Տող 64. @@
 [[ro:Ivan al III-lea al Rusiei]]
 [[ru:Иван III Васильевич]]
+[[sh:Ivan III., moskovski veliki knez]]
 [[sr:Иван III Васиљевич]]
-[[sh:Ivan III., moskovski veliki knez]]
-[[fi:Iivana III]]
 [[sv:Ivan III]]
 [[th:พระเจ้าซาร์อีวานที่ 3]]