«Միկրոօրգանիզմներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
Հաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Նոր էջ «thumb|250px|right|''[[Escherichia coli'' բակտերիաների գաղութը խոշորացված 10,000 անգամ:]] '''Միկ...»:
 
չNo edit summary
Տող 1. Տող 1.
[[File:E coli at 10000x, original.jpg|thumb|250px|right|''[[Escherichia coli]]'' [[բակտերիա]]ների գաղութը խոշորացված 10,000 անգամ:]]
[[File:E coli at 10000x, original.jpg|thumb|250px|right|''[[Escherichia coli]]'' [[բակտերիա]]ների գաղութը խոշորացված 10,000 անգամ:]]


'''Միկրօրգանիզմը''' ({{lang-el|μικρός}}, ''միկրոս'', ''փոքր'' և {{lang|grc|ὀργανισμός}}, ''օրգանիզմ'' բառերից) կամ '''մանրէն''' [[մանրադիտակ]]ային օրգանիզմ է, որը կարող է լինել [[միաբջիջ]]<ref name=Brock>{{cite book | author = Madigan M, Martinko J (editors) | title = Brock Biology of Microorganisms | edition = 13th | publisher = Pearson Education | year = 2006 | isbn = 0-321-73551-X |page = 1096}}</ref> կամ [[բազմաբջիջ]]: Միկրօրգանիզմների մասին գիտությունը [[միկրոկենսաբանություն]]ն է կամ միկրոբիոլոգիան, որը ծագել է [[1675]] թվականին [[Անտոն վան Լեվենհուկ]]ի կողմից սեփական ստեղծած մանրադիտակով միկրօրգանիզմների հայտնաբերումից հետո: [[2013]] թվականի նոյեմբերի 8-ին, գիտնականները հայտնաբերեցին [[Երկիր|Երկրի]] վրա կյանքի ամենավաղ ենթադրելի նշանները՝ [[ցիանոբակտերիաներ]]ի ամենահին նստվածքները, որոնք ունեն մոտավորապես 3,48 միլիարդ տարի հնություն<ref name="AP-20131113">{{cite news |last=Borenstein |first=Seth |title=Oldest fossil found: Meet your microbial mom |url=http://apnews.excite.com/article/20131113/DAA1VSC01.html |date=13 November 2013 |work=[[AP News]] |accessdate=15 November 2013 }}</ref><ref name="AST-20131108">{{cite journal |last1=Noffke |first1=Nora |last2=Christian |first2=Christian |last3=Wacey |first3=David |last4=Hazen |first4=Robert M. |title=Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia |url=http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/ast.2013.1030 |date=8 November 2013 |journal=[[Astrobiology (journal)]] |doi=10.1089/ast.2013.1030 |accessdate=15 November 2013 }}</ref>:
'''Միկրօրգանիզմը''' ({{lang-el|μικρός}}, ''միկրոս'', ''փոքր'' և {{lang|grc|ὀργανισμός}}, ''օրգանիզմ'' բառերից) կամ '''մանրէն''' [[մանրադիտակ]]ային [[օրգանիզմ]] է, որը կարող է լինել [[միաբջիջ]]<ref name=Brock>{{cite book | author = Madigan M, Martinko J (editors) | title = Brock Biology of Microorganisms | edition = 13th | publisher = Pearson Education | year = 2006 | isbn = 0-321-73551-X |page = 1096}}</ref> կամ [[բազմաբջիջ]]: Միկրօրգանիզմների մասին գիտությունը [[միկրոկենսաբանություն]]ն է կամ միկրոբիոլոգիան, որը ծագել է [[1675]] թվականին [[Անտոն վան Լեվենհուկ]]ի կողմից սեփական ստեղծած մանրադիտակով միկրօրգանիզմների հայտնաբերումից հետո: [[2013]] թվականի նոյեմբերի 8-ին, գիտնականները հայտնաբերեցին [[Երկիր|Երկրի]] վրա կյանքի ամենավաղ ենթադրելի նշանները՝ [[ցիանոբակտերիաներ]]ի ամենահին նստվածքները, որոնք ունեն մոտավորապես 3,48 միլիարդ տարի հնություն<ref name="AP-20131113">{{cite news |last=Borenstein |first=Seth |title=Oldest fossil found: Meet your microbial mom |url=http://apnews.excite.com/article/20131113/DAA1VSC01.html |date=13 November 2013 |work=[[AP News]] |accessdate=15 November 2013 }}</ref><ref name="AST-20131108">{{cite journal |last1=Noffke |first1=Nora |last2=Christian |first2=Christian |last3=Wacey |first3=David |last4=Hazen |first4=Robert M. |title=Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia |url=http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/ast.2013.1030 |date=8 November 2013 |journal=[[Astrobiology (journal)]] |doi=10.1089/ast.2013.1030 |accessdate=15 November 2013 }}</ref>:


Միկրօրգանիզմները շատ տարբեր են, ընդգրկում են բոլոր [[պրոկարիոտներ]]ը՝ [[բակտերիաներ]] և [[արքեաներ]], ինչպես նաև տարբեր [[էուկարիոտներ]], որոնք կարող են լինել [[նախակենդանիներ]], [[սնկեր]], [[ջրիմուռներ]], մանրադիտակային [[բույսեր]] ([[կանաչ ջրիմուռ]]) և [[կենդանիներ]] (օրինակ՝ [[պտտաորդեր]] և [[պլանարիաներ]]): Որոշ գիտնականներ [[վիրուսներ]]ը նույնպես դասում են այս խմբի մեջ, իսկ մի մասը կարծում է, որ վիրուսները կենդանի չեն<ref>{{Cite journal|author=Rybicki EP |title=The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics |journal=S Aft J Sci |volume=86 |pages=182–6 |year=1990 |issn=0038-2353}}</ref><ref name=pmid13481308>{{Cite journal
Միկրօրգանիզմները շատ տարբեր են, ընդգրկում են բոլոր [[պրոկարիոտներ]]ը՝ [[բակտերիաներ]] և [[արքեաներ]], ինչպես նաև տարբեր [[էուկարիոտներ]], որոնք կարող են լինել [[նախակենդանիներ]], [[սնկեր]], [[ջրիմուռներ]], մանրադիտակային [[բույսեր]] ([[կանաչ ջրիմուռ]]) և [[կենդանիներ]] (օրինակ՝ [[պտտաորդեր]] և [[պլանարիաներ]]): Որոշ գիտնականներ [[վիրուսներ]]ը նույնպես դասում են այս խմբի մեջ, իսկ մի մասը կարծում է, որ վիրուսները կենդանի չեն<ref>{{Cite journal|author=Rybicki EP |title=The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics |journal=S Aft J Sci |volume=86 |pages=182–6 |year=1990 |issn=0038-2353}}</ref><ref name=pmid13481308>{{Cite journal

16:27, 15 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ

Escherichia coli բակտերիաների գաղութը խոշորացված 10,000 անգամ:

Միկրօրգանիզմը (հուն․՝ μικρός, միկրոս, փոքր և ὀργανισμός, օրգանիզմ բառերից) կամ մանրէն մանրադիտակային օրգանիզմ է, որը կարող է լինել միաբջիջ[1] կամ բազմաբջիջ: Միկրօրգանիզմների մասին գիտությունը միկրոկենսաբանությունն է կամ միկրոբիոլոգիան, որը ծագել է 1675 թվականին Անտոն վան Լեվենհուկի կողմից սեփական ստեղծած մանրադիտակով միկրօրգանիզմների հայտնաբերումից հետո: 2013 թվականի նոյեմբերի 8-ին, գիտնականները հայտնաբերեցին Երկրի վրա կյանքի ամենավաղ ենթադրելի նշանները՝ ցիանոբակտերիաների ամենահին նստվածքները, որոնք ունեն մոտավորապես 3,48 միլիարդ տարի հնություն[2][3]:

Միկրօրգանիզմները շատ տարբեր են, ընդգրկում են բոլոր պրոկարիոտները՝ բակտերիաներ և արքեաներ, ինչպես նաև տարբեր էուկարիոտներ, որոնք կարող են լինել նախակենդանիներ, սնկեր, ջրիմուռներ, մանրադիտակային բույսեր (կանաչ ջրիմուռ) և կենդանիներ (օրինակ՝ պտտաորդեր և պլանարիաներ): Որոշ գիտնականներ վիրուսները նույնպես դասում են այս խմբի մեջ, իսկ մի մասը կարծում է, որ վիրուսները կենդանի չեն[4][5]: Միկրօրգանիզմների մեծամասնությունը ունի մանրադիտակային մեծություն, բայց որոշները օրինակ՝ Thiomargarita namibiensis կարող են դիտվել նաև անզեն աչքով[6]: Միկրօրգանիզմները տարածված են ամբողջ կենսոլորտում, այդ թվում՝ հողում, տաք աղբյուրներում, օվկիանոսի հատակում, կենսոլորտի վերին և ստորին սահմաններում: Միկրօրգանիզմները կատարում են կարևոր դեր էկոհամակարգերում սննդանյութերի նեխման գործում: Որոշ միկրօրգանիզմներ ընդունակ են ֆիքսել մթնոլորտային ազոտը, որի պատճառով կարևոր դեր ունեն ազոտի շրջապտույտում: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ միկրօրգանիզմները կարող են խաղալ կարևոր դեր մթնոլորտային տեղումների և եղանակի ձևավորման գործում[7]:

2013 թվականի մարտի 17-ին հետազոտողները հայտնաբերեցին, որ Մարիանյան անդունդում գոյատևում են մանրադիտակային կյանքի ձևեր[8][9]: Այլ հետազոտողներ ցույց են տվել, որ մանրէները կարող են գոյատևել 2590 մետր խորությամբ ծովի հատակի քարոլորտում մինչև 580 մետր խորության վրա[8][10] According to one of the researchers,"You can find microbes everywhere — they're extremely adaptable to conditions, and survive wherever they are."[8]:

Միկրօրգանիզմները օգտագործվում են մարդու կողմից կենսատեխնոլոգիայում, ինչպես ավանդական՝ սննդի և ըմպելիքի պատրաստման, այնպես էլ ժամանակակից ձևերով՝ հիմնված գենային ինժեներիայի վրա: Գոյություն ունեն նաև բազմաթիվ պաթոգեն բակտերիաներ, որոնք վտանգավոր, վնասական և նույնիսկ մահացու են կենդանիների և բույսերի համար[11]:

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Madigan M, Martinko J (editors) (2006). Brock Biology of Microorganisms (13th ed.). Pearson Education. էջ 1096. ISBN 0-321-73551-X. {{cite book}}: |author= has generic name (օգնություն)
  2. ↑ Borenstein, Seth (13 November 2013). «Oldest fossil found: Meet your microbial mom». AP News. Վերցված է 15 November 2013-ին.
  3. ↑ Noffke, Nora; Christian, Christian; Wacey, David; Hazen, Robert M. (8 November 2013). «Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia». Astrobiology (journal). doi:10.1089/ast.2013.1030. Վերցված է 15 November 2013-ին.
  4. ↑ Rybicki EP (1990). «The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics». S Aft J Sci. 86: 182–6. ISSN 0038-2353.
  5. ↑ LWOFF A (1956). «The concept of virus». J. Gen. Microbiol. 17 (2): 239–53. PMID 13481308.
  6. ↑ Max Planck Society Research News Release Accessed 15 September 2012
  7. ↑ Christner BC, Morris CE, Foreman CM, Cai R, Sands DC (2008). «Ubiquity of biological ice nucleators in snowfall». Science. 319 (5867): 1214. Bibcode:2008Sci...319.1214C. doi:10.1126/science.1149757. PMID 18309078.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Choi, Charles Q. (17 March 2013). «Microbes Thrive in Deepest Spot on Earth». LiveScience. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  9. ↑ Glud, Ronnie; Wenzhöfer, Frank; Middleboe, Mathias; Oguri, Kazumasa; Turnewitsch, Robert; Canfield, Donald E.; Kitazato, Hiroshi (17 March 2013). «High rates of microbial carbon turnover in sediments in the deepest oceanic trench on Earth». Nature Geoscience. 6 (4): 284. Bibcode:2013NatGe...6..284G. doi:10.1038/ngeo1773. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  10. ↑ Oskin, Becky (14 March 2013). «Intraterrestrials: Life Thrives in Ocean Floor». LiveScience. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  11. ↑ 2002 WHO mortality data Accessed 20 January 2007
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միկրոօրգանիզմներ&oldid=2076068» էջից