Լիտոսֆերա
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Քարոլորտ (հուն. լիտոսֆերա հուն․՝ λίθος - քար և σφαίρα - գունդ, ոլորտ), երկրի պինդ թաղանթը. Բաղկացած է երկրագնդի կեղևի և մանտիայի վերին մասից մինչև աստենոսֆերա , որտեղ սեյսմիկ ալիքների արագությունը նվազում է՝ վկայելով պլաստիկ շերտի փոփոխության մասին։ Քարոլորտի կառուցվածքում առանձնացնում են շարժական մասեր (ծալքավոր գոտի) և հարաբերականորեն կայուն պլատֆորմաներ։
Քարոլորտի կառուցվածքը՝ քարոլորտային սալաքարերը, շարժվում են հարաբերականորեն ճկուն աստենոսֆերայով։ Այս տեղաշարժերի ուսումնասիրմանը և նկարագրմանն է նվիրված աշխարհագրության բաժինը սալերի տեկտոնիկայի մասին։
Օվկիանոսի և մայրցամաքային քարոլորտը բավականին տարբերվում են։ Մայրցամաքային քարոլորտը բաղկացած է տեղումնային, գրանիտե և բազալտե շերտերից, մոտ 80կմ ընդհանուր հզորությամբ։ Օվկիանոսի քարոլորտը վերջնական ձևավորման արդյունքում ենթարկվել է մասնակի հալման բազմակի փուլերի։ Հիմնականում բաղկացած է դունիտից և գարցբուրգիտից, հաստությունը կազմում է 5-10կմ, իսկ գրանիտային շերտը ամբողջովին բացակայում է։ Քարոլորտի արտաքին շերտը նշելու համար կիրառվել է ներկայումս հնացած տերմին՝ սիալ, որն առաջացել է լեռնային տարրերի հիմնական տեսակներից Si (լատին․՝ Silicium - սիլիցիում) Si և Al (լատին․՝ Aluminium - ալյումին)։
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |