Սպառնալիք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Սպառնալիքը, մեկ այլ անձի վնաս կամ վնաս պատճառելու մտադրության մասին հաղորդումն է[1][2]։ Սպառնալիքը մարտավարություն է, որն օգտագործվում է հակամարտող կողմից մյուս կողմին երկչոտ կամ հոգեբանորեն անվստահ դարձնելու համար հարկադրանքի կամ վերահսկողության նպատակով։ Հարկադրանքի նպատակով ահաբեկման գործողությունը դիտվում է որպես սպառնալիք:

Սպառնալիքները կարող են լինել թաքնված կամ բացահայտ։ Դերասան Բարներսը «Մեծ գնացքի կողոպուտ» ֆիլմում:

Սպառնացող վարքագիծը (կամ հանցավոր սպառնացող վարքագիծը) հանցագործություն է, որը բաղկացած է դիտավորյալ կամ գիտակցաբար մեկ այլ անձի մոտ մարմնական վնասվածքի վախ ստեղծելուց։ «Վնասի սպառնալիքը սովորաբար ներառում է վնասվածքի ընկալում, ֆիզիկական կամ հոգեկան վնաս, վնասվածքի գործողություն կամ դեպք, ինչպես նաև անձի համար գույքային վնաս կամ կորուստ»[3]։

Օրենքով արգելված սպառնալիքների ամենատարածված տեսակներից մի քանիսը սպառնալիքներն են, որոնք կատարվում են դրամական օգուտ ստանալու կամ անձին իր կամքին հակառակ գործելու մտադրությամբ։ Այս տեսակի սպառնալիքներն են, որոնք կարող են առաջանալ, երբ մարդը փորձում է իր կամքին հակառակ գործել։ ԱՄՆ նահանգների մեծ մասում հանցագործություն է համարվում սպառնալիք 1. մեկ այլ անձի դեմ մահացու զենք կիրառելու համար, 2. վնաս հասցնել մեկ այլ անձի անձին կամ գույքին, կամ 3. վնաս հասցնել մեկ այլ անձի հեղինակությանը[4]։

Օրենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրազիլիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրազիլիայում ինչ-որ մեկին սպառնալու հանցագործությունը, որը սահմանվում է որպես անարդար և ծանր վնաս պատճառելու սպառնալիք, պատժվում է տուգանքով կամ ազատազրկմամբ երեք ամսից մինչև մեկ տարի, ինչպես նկարագրված է Բրազիլիայի Քրեական օրենսգրքի 147-րդ հոդվածում։ Բրազիլական օրենսդրական կարգավորումների համաձայն հանցագործություն չի համարում այն սպառնալիքը, որն արտահայտվել է բուռն քննարկման ժամանակ։

Կանադա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սպառնալիքներ հնչեցնելը քրեական հանցագործություն է Կանադայում։ Քրեական օրենսգրքի 264.1-րդ հոդվածի 1-ին մասն արգելում է անձին հայտնել, փոխանցել կամ ստիպել սպառնալիքներ ստանալ։ Կարևոր է նշել, որ այդ սպառնալիքները ներառում են՝ 1. ցանկացած անձի մահ կամ մարմնական վնասվածք պատճառելու սպառնալիք. 2. գույքը այրելու, ոչնչացնելու կամ վնասելու սպառնալիք. և 3. մարդուն պատկանող կենդանուն սպանելու, թունավորելու կամ խեղելու սպառնալիք[5][6]։ Բացի այդ, քրեական օրենսգրքի 265 -րդ հոդվածը սահմանում է, որ հարձակման պարզ սպառնալիքն ինքնին հարձակում է[5]։

Կանադայի օրենսդրությունը չի նախատեսում ընտանեկան բռնության կամ հարկադիր վերահսկողության հետ կապված հատուկ հանցագործություն, սակայն գոյություն ունեցող որոշ հանցագործություններ ընդգրկում են ընտանեկան բռնության գործողությունները, ներառյալ սպառնալիքները[7][8]։  

Ընտանեկան համատեքստում սպառնալիքներ հնչեցնելը, ներառյալ բաժանումից հետո, կարող է վկայել հարաբերություններում հարկադիր վերահսկողության առկայության մասին։ Հետազոտողները Իզաբել Կոտեն և Սիմոն Լապիերը բացատրում են, որ սպառնալիքները կարող են գործիք լինել հարկադիր վերահսկողության մոդելի շրջանակներում և, հետևաբար, մաս են կազմում «կրկնվող ռազմավարությունների շարքի, որոնցից ոմանք ավելի բռնի են, իսկ մյուսները՝ ոչ, որոնց կուտակային հետևանքները պետք է վերլուծվեն իրենց ավելի լայն գերակայության համատեքստում»[9]։ Այս տեսանկյունից, բռնարար (նախկին) զուգընկերը պահպանում է վերահսկողությունը և գերիշխանությունը և դեռ ուժազրկում է իր զոհին՝ օգտագործելով սպառնալիքներ և հարկադիր հսկողության այլ մարտավարություններ, որոնք կարող են ներառել գազի լուսավորություն, ոտնձգություններ, դեգրադացիա և ֆիզիկական և սեռական բռնություն[10][11]։ Սպառնալիքները կարող են ուղղված լինել ինչպես զոհի, այնպես էլ նրա երեխաների, կենդանիների կամ ունեցվածքի դեմ[12]։

Սպառնալիքներն ու հարկադիր վերահսկողությունը, ընդհանուր առմամբ, ծանրացուցիչ բռնության կանխատեսողներ են, ներառյալ ֆեմիցիդը և ֆելիցիդը[13]։ Լապիերն ու Կոտեն, մասնավորապես, մեջբերում են Հարավային Աֆրիկայի Դաֆնա Բուդրոյի օրինակը, որը 2017 թվականին սպանվել էր իր նախկին զուգընկերոջ կողմից այն բանից հետո, երբ նա սոցիալական ցանցերում իր հասցեին սպանության սպառնալիքներ էր հրապարակել[14]։

Ընտանեկան բռնության համատեքստում սպառնալիքները ներկայացված են R ընդդեմ CH գործով։ Մեղադրյալը մեղավոր է ճանաչվել սպառնալիքների համար այն բանից հետո, երբ նա սպառնացել է սպանել իր զուգընկերոջը և նրա ծնողներին, ինչպես նաև առևանգել նրանց երեխաներին։ Դատարանը արձանագրեց հետևյալը.

Սպառնալիքներ հնչեցնելու մեղադրանքը 2017 թվականի նոյեմբերի 6-ին տեղի ունեցած իրադարձությունների շղթայի մի մասն էր, որը տեղի ունեցավ անհաջող որսից հետո, որը հանգեցրեց վեճի։ Այդ օրը տեղի ունեցած «դռան բռնակի» միջադեպը արդեն հիշատակվել է։ Դրանից հետո Ջ.Ե.-ն նստեց իր մեքենան (իրականում դա իր հոր մեքենան էր)։ Դուք նրան ասացիք, որ եթե նա դուրս չգա մեքենայից, դուք կկոտրեք բոլոր պատուհանները, և որ եթե նա հեռանա, դուք և ձեր հայրը կհետևեք նրան իր ծնողների տուն, որտեղ դուք գնդակահարեք նրան և նրա ծնողներին և կվերցնեք ձեր երեխային։

Նրանց հարաբերություններում տեղի են ունեցել չարաշահման բազմաթիվ դեպքեր, այդ թվում ՝ սեռական ոտնձգություններ, բռնություններ և չարաճճիություններ։

Գերմանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության քրեական օրենսգրքի (Շթրաֆգեթցբուխ) 241-րդ հոդվածը նախատեսում է պատիժ սպառնալիքի հետ կապված հանցագործության համար, ազատազրկում մինչև երեք տարի ժամկետով կամ տուգանք։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգներում դաշնային օրենքը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում ԱՄՆ փոստով կամ միջպետական առևտրով փոխանցվող որոշ իրական սպառնալիքների համար[15]։ Այն նաև քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում Միացյալ Նահանգների պետական պաշտոնյաներին ուղղված սպառնալիքների համար։ ԱՄՆ որոշ նահանգներ քրեականացնում են կիբերհարձակումը։ Մարմնական վնասվածք պատճառելու սպառնալիքները համարվում են հարձակում։

Տեխաս նահանգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեխաս նահանգում, որպեսզի սպառնալիքը գոյություն ունենա օրինական նպատակներով, պարտադիր չէ, որ այն անձը, ում սպառնում են, իրականում ընկալում է սպառնալիքը[16][17]։

Իրական սպառնալիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Իրական սպառնալիք

Իրական սպառնալիքը սպառնալիքներով հաղորդագրություն է, որը կարող է հետապնդվել օրենքով։ Սա տարբերվում է կատակով ասված սպառնալիքից։ ԱՄՆ Գերագույն դատարանը որոշում կայացրեց, որ իրական սպառնալիքները պաշտպանված չեն ԱՄՆ Սահմանադրությամբ՝ հիմնվելով երեք հիմնավորումների վրա՝ վախի կանխարգելում, այդ վախից բխող ոչնչացման կանխարգելում և սպառնացող բռնության հավանականության նվազեցում[18]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Սպառնալիք հոդվածին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «threat». Օքսֆորդի անգլերեն բառարան (3-րդ հրատարակություն ed.). Օքսֆորդի համալսարանի հրատարակչություն. սեպտեմբեր, 2015. 
  2. ↑ Կաղապար:MerriamWebsterDictionary
  3. ↑ «Threat of Harm Law and Legal Definition». uslegal.com. USLegal.
  4. ↑ Phelps and Lehman, Shirelle and Jeffrey (2005). West's Encyclopedia of American Law. Detroit: Gale Virtual Reference Library. էջ 27.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Criminal Code (R.S.C., 1985, c. C-46)». Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  6. ↑ «R. c. J.S., 2019 QCCQ 15151 (CanLII)». CanLII. 2019 թ․ դեկտեմբերի 11. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  7. ↑ Gill, Carmen; Aspinall, Mary (2020 թ․ ապրիլի 20). «Comprendre le contrôle coercitif dans le contexte de la violence entre partenaires intimes au Canada: Comment traiter la question par l'entremise du système de justice pénale?» (PDF). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  8. ↑ Lessard, Michaël; Bonenfant, Romane (2020 թ․ դեկտեմբերի 1). «Violence conjugale : La victime peut craindre pour sa sécurité physique, psychologique ou émotionnelle en matière de harcèlement criminel». Blogue du CRL.
  9. ↑ Côté, Isabelle; Lapierre, Simon. «Pour une intégration du contrôle coercitif dans les pratiques d'intervention en matière de violence conjugale au Québec» (PDF). Intervention (153): 117.
  10. ↑ Côté, Isabelle; Lapierre, Simon (2021). «Pour une intégration du contrôle coercitif dans les pratiques d'intervention en matière de violence conjugale au Québec» (PDF). Intervention (153).
  11. ↑ Stark, Evan (2012). «Re-presenting Battered Women: Coercive Control and the Defense of Liberty» (PDF). Les Presses de l’Université du Québec.
  12. ↑ West Island Women's Shelter. «Contrôle coercitif: Outils complémentaires au guide d'accompagnement» (PDF). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  13. ↑ Canadian Femicide Observatory for Justice and Accountability (2019). «#CallItFemicide: Understanding Gender-Related Killings of Women and Girls in Canada 2019» (PDF). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  14. ↑ Côté, Isabelle; Lapierre, Simon (2021). «Pour une intégration du contrôle coercitif dans les pratiques d'intervention en matière de violence conjugale au Québec» (PDF). Intervention (153): 121.
  15. ↑ Կաղապար:Usc
  16. ↑ Olivias v. State of Texas, 203 S.W. 3d 341 (Tex. Crim. App. 2006) Citing McGowan v. State of Texas, 664 S.W. 2d 355 at 357 (Tex. Crim. App. 1984). https://law.justia.com/cases/texas/court-of-criminal-appeals/2006/pd-1936-04-7.html
  17. ↑ 2 Wayne R. LaFave, Substantive Criminal Law §16.3(b) at 568 (2d ed. 2003).
  18. ↑ Toward an Improved True Threat Doctrine for Student Speakers; Stanner, Andrew P., vol. 81, N.Y.U. L. Rev., 2006, էջ 385
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սպառնալիք&oldid=9294558» էջից