Սեյդի (Թուրքմենստան)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Սեյդի
ռուս.՝ Сейди
ԵրկիրԹուրքմենստան Թուրքմենստան
Հիմնադրված է1973 թ.
Բնակչություն20 491 մարդ (2009)
Ժամային գոտիUTC+5
Սեյդի (Թուրքմենստան) (Թուրքմենստան)##
Սեյդի (Թուրքմենստան) (Թուրքմենստան)

Սեյդի (թուրքմ.՝ Seýdi, նախկին անվանումը՝ Նեֆտեզավոդսկ), քաղաք Թուրքմենստանի Լեբապի վելայաթի Դանևսկի էտրապում[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեֆտեզավոդսկը հիմնադրվել է 1973 թվականին՝ կապված նավթավերամշակման գործարանի կառուցման հետ։ Եղել է քաղաքատիպ ավան Թուրքմենական ԽՍՀ Չարջոուի մարզի Դեյնաուսկի շրջանում[2]։

1990 թվականի օգոստոսի 23-ին Նեֆտեզավոդսկն ստացել է քաղաքի կարգավիճակ[3] և վերանվանվել է Սեյդի՝ ի պատիվ թուրքմեն բանաստեղծ և հայրենասեր Սեյիթնազար Սեյդիի։

2017 թվականի նոյեմբերի 25-ին Թուրքմենստանի խորհրդարանը Սեյդիի կարգավիճակը փոխել է Լեբապ վելայաթի իրավունք ունեցող քաղաքից Դյանևի էտրապի մեջ գտնվող քաղաքի, որը ներառում էր նաև նրա գենգեշլիքներ Գաբակլին և Իսբազը[4]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեյդին գտնվում է Զաունգուզյան Կարակումներ անապատի ծայրամասում, Թուրքմենաբադից (նախկին Չարջոու) 70 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք, Ամուդարյա գետի ձախ ափին։

Քաղաքի մոտ կա մի մեծ բլուր և արհեստական լիճ, անցնում է Սեյդի-Ռեպետեկ ճանապարհը, կա երկաթուղային կայարան։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեյդիի բնակչությունը՝ 21 160 մարդ (2010 թվականի գնահատական)[5]։

Սեյդիի բնակչության դինամիկան
Տարի 1979 1989 2010
Բնակչություն 4410 11 059 21 160

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքում է գտնվում Սեյդիի նավթավերամշակման գործարան, երկաթբետոնե կոնստրուկցիաների գործարան և բամբակ վերամշակման գործարան։ Գործում է նաև համանուն հյուրանոցային համալիր։

Սեյդիի նավթավերամշակման գործարանը, որը կառուցվել է ուշ խորհրդային շրջանում Սիբիրից խողովակաշարով ստացվող նավթի վերամշակման համար, մնում է Թուրքմենստանի երկու նավթավերամշակման գործարաններից մեկը[1]։ Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Սեյդիի նավթավերամշակման գործարանը վերաինտեգրվել է Կոկդումալակ, Յաշիլդեպե, Յոլոտեն և Քերվեն նավթային հանքավայրերի հետ[1][6][7]։ 2020 թվականին վերամշակվել է մոտ կես միլիոն տոննա նավթ, արտադրանքի մեջ եղել են բենզին, ասֆալտ և դիզելային վառելիք[8][9]։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հին ամրոցի ավերակներ,
  • Ամուդարյա պետական արգելոցի թանգարան։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 Brummell, Paul (2005). Turkmenistan (անգլերեն). Bradt Travel Guides. էջեր 192–193. ISBN 978-1-84162-144-9.
  2. Нефтезаводск հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
  3. Всемирный исторический проект. Лебапский велаят Արխիվացված 2009-07-28 Wayback Machine
  4. «Парламент Туркменистана внёс изменения в административно-территориальное деление Лебапского велаята». Информационный портал Туркменистана «Turkmenportal» (ռուսերեն). 2017 թ․ նոյեմբերի 28. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 14-ին.
  5. World Gazetteer.
  6. «В Туркменистане построят современные газохимические комплексы» (ռուսերեն). Neftegaz.ru. 2012 թ․ դեկտեմբերի 3.
  7. «Туркменистан в Каракумах ввел в эксплуатацию очередное газоконденсатное месторождение Кервен. После 2009 г это первый успех туркменских газовиков» (ռուսերեն). Neftegaz.ru. 2012 թ․ մարտի 11.
  8. «Seydi Oil Refinery Processes 135.5 Thousand Tons of Oil». Business Turkmenistan. 2020 թ․ ապրիլի 20.
  9. «Seydi Oil Refinery Processes Around 441.2 Thousand Tons of Oil». Business Turkmenistan. 2020 թ․ դեկտեմբերի 16.