Սարդանման կապիկներ

Լատիներեն անվանում

Ateles

Արեալ

Կոատներ (լատին․՝ Ateles), կամ սարդանման կապիկներ պատկանում է սարդանման կապիկների ընտանիքի (Atelidae) պրիմատների տեսակին։ Ինչպես ընտանիքի մյուս ներկայացուցիչները, նրանք ևս ապրում են Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայի արևադարձային անտառներում՝ Հարավային Մեքսիկաից մինչև Բրազիլիա։ Կարգում կա յոթ տեսակ, որոնցից երկուսը (Ateles fusciceps և Ateles hybridus) անհետացման վտանգի տակ են։

Արտաքին տեսք և ապրելակերպ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոատներըը ապրում են արևադարձային խոնավ անտառների վերին մասում (գետնից 25-30 մետր բարձրության վրա)^[1]։ Նրանք հիմնականում սնվում են մրգերով, բայց երբեմն համտեսում են տերևներ, ծաղիկներ և միջատներ^[1]։ Նրանց պոչը շղթայանման է, կապիկներն դրա օգնությամբ կարող են ոչ միայն կախվել ճյուղերից, այլև վերցնել ամեն տեսակի առարկաներ։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անունները տրվում են համաձայն AI-ի^[2]

Ճերմակադեմ կոատ (Ateles belzebuth)
Պերուական կոատ (Ateles chamek)
Սևադեմ կոատ (Ateles fusciceps) կամ շագանակագույն կոատ^[3]
Ժոֆրուա կոատ (Ateles geoffroyi)
Կոլումբիական կոատ (Ateles hybridus)
Սպիտակադեմ կոատ (Ateles marginatus)
Կարմրադեմ կոատ (Ateles paniscus) կամ սև կոատ^[3]

Կոատները մերոզամերիկյան մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոատները հանդիպում են մերոզամերիկյան մշակույթի բազմաթիվ ճյուղերում։ Ացտեկների 260-օրյա օրացույցում 11-րդ օրը կոչվում է կոատների անունով։ Մայաների օրացույցում Ոռնացող կապիկը փոխարինվում է կոատով^[4]։ Ներկայումս մայաների կրոնական տոներում կոատներ ներկայացվում են որպես ծաղրածուների նմանակում։ Մայաների դասական արվեստում դրանք ամենուր են, կապիկները հաճախ մասնակցում են ցուցադրություներին, որոնց ժամանակ նրանց վրայից կախված են լինում կակաոյի հատիկներ։