Ռոստովն ազատագրողներին (ստելա)

«Ռոստովն ազատագրողներին» հուշարձան-ստելա;
	«Ռոստովն ազատագրողներին» հուշարձան-ստելան
Տեսակ	հուշարձան
Ճարտարապետ	Իուլիան Ռուկավիշնիկով
Ստեղծում	1983
Երկիր	Ռուսաստան
Քաղաք	Դոնի Ռոստով
Բնակավայր	Դոնի Ռոստով
Շինության ձև	Հուշարձան
Ներկա վիճակ	Կանգուն
	Monument to the Liberators on Teatralnaya Square (Rostov-on-Don) Վիքիպահեստում

«Գերմանաֆաշիստական զավթիչներից Դոնի Ռոստով քաղաքն ազատագրող զինվորներին» (ռուս.՝ Памятник-стела «Воинам-освободителям г. Ростова-на-Дону от немецко-фашистских захватчиков»), հուշարձան Ռուսաստանի Դոնի Ռոստով քաղաքում։ Տեղադրվել է քաղաքի կենտրոնական՝ Թատերական հրապարակում ի պատիվ նացիստական զորքերից քաղաքի ազատագրման։ Հուշարձանի բացումը տեղի է ունեցել 1983 թվականի մայիսի 8-ին^[1]։ Այս հուշարձանը տեղադրվել է Դոնի Ռոստով քաղաքի ազատագրման 40-ամյակի կապակցությամբ և քաղաքի բնակիչներին ու նրա հյուրերին հիշեցնում է պատերազմի տարիների ողբերգության մասին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոստովում ազատարար զինվորների հուշարձան տեղադրելու որոշումը կայացվել է 1943 թվականին, քաղաքի ազատագրումից անմիջապես հետո, Թատերական հրապարակում բնակիչների հանդիպման արդյունքներով։ Հուշարձանի և նրա հարակից պուրակի շինարարության նախագիծը բազմիցս մշակվել է, սակայն քաղաքային բյուջեում ամեն անգամ գումար չի գտնվել։ Նախագիծը սառեցվել է, բայց 1980-ական թվականներին հուշարձանի հարցը արծարծվել է նորից։ Այս անգամ հաղթել է ճարտարապետներ Ի. Մ. Ռուկավիշնիկովի, Ա. Ն. Ֆիլիպովայի և Ն. Ն. Միլովիդովայի նախագիծը, որն ավարտել էր 1980 թվականին։

Շինարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուշարձանի նախագիծը չափազանց բարդ էր այդ ժամանակահատվածի համար։ Մշակողները հանդիպել էին բազմաթիվ կառուցվածքային խնդիրների, նյութերի պակասի և կառուցման դժվարությունների։ Բոլոր հարցերը լուծվեցին մշակողների մեծագույն ջանքերով և իշխանությունում որոշ ազգակցական կապերով։

Շատ փորձագետների կարծիքով՝ Ռոստովում մինչ այդ երբեք չէին կառուցվել նման մասշտաբի հուշարձաններ։

2015 թվականի սեպտեմբերին Դոնի Ռոստովի ամենահայտնի հուշարձանները հագեցվել են գիշերային լուսավորությամբ։ Այդ հուշարձանների շարքում է եղել նաև «Ռոստովն ազատագրողներին» հուշարձանը^[2]։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեր խոյացող 72-մետրանոց կրկնակի ստելան պսակում է 100 տոննա զանգվածով նավացռուկի տեսքով գագաթը։ Դոնի կողմից ստելան զարդարում է հաղթանակի Նիկե թևավոր աստվածուհու քանդակը (խորհրդային ժամանակներում պնդում էին, որ դա Մայր Հայրենիքն է), Թատերական հրապարակի կողմից՝ Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշանի մակետը։

Ստելայի հիմքի մոտ գտնվում են ջրով լի թասը և հավերժական կրակը, ստելայի հիմքը գոտևորում է տուֆե ռելիեֆը, որի վրա ներկայացված են «Ռազմաճակատ», «Թիկունք», «Խաղաղություն» թեմաները։ Ռելիեֆն իր հերթին ձևավորում է ուրվագիծ, որի մեջ կախված է տասներկու զանգ։ Ճարտարապետի մտահղացմամբ՝ այս ձևով հուշահամալիրում համատեղվում են բարձրությունը, ջուրը, կրակը, լույսը և ձայնը։