Ռաֆայել Արմատո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռաֆայել Արմատո
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 12, 1913(1913-08-12)
ԾննդավայրԿետա (Գանա), Keta Municipal District, Վոլտա, Գանա
Մահացել էդեկտեմբերի 22, 1953(1953-12-22) (40 տարեկան)
Մահվան վայրՀամբուրգ, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Քաղաքացիություն Գանա
ԿրթությունՓարիզի համալսարան
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, բժիշկ և քաղաքական գործիչ
ԿուսակցությունGhana Congress Party?

Ռաֆայել Արմատո (անգլ.՝ Raphael Ernest Grail Armattoe, օգոստոսի 12, 1913(1913-08-12), Կետա (Գանա), Keta Municipal District, Վոլտա, Գանա - դեկտեմբերի 22, 1953(1953-12-22), Համբուրգ, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն)[1], գանացի գրող, բանաստեղծ, քաղաքական գործիչ, բժիշկ, մարդաբան, ազգագրագետ, բժշկության և ֆիզիոլոգիայի բնագավառում 1949 թվականին առաջադրվել է Նոբելյան մրցանակի[2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1913 թվականի պգոստոսի 12-ին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո նախկին գերմանական գաղութը բաժանվել է երկու մանդատային տարածքների, որոնք գտնվել են ֆրանսիական և բրիտանական տիրապետության տակ։ Բացի իր մայրենի լեզվից Ռաֆայելը տիրապետում էր եվրոպական երեք լեզուների, իսկ ավելի ուշ սկսել է գրել և հրատարակել ֆրանսերեն, գերմաներեն և անգլերեն աշխատություններ։ 1930-1939 թվականներին սովորել է Եվրոպայում, Համբուրգի, Լիլի, Փարիզի, Էդինբուրգի և այլ համալսարաններում սովորել է մարդաբանություն, գրականություն և բժշկություն[3]։ Ուսանել է Հյուսիսային Իռլանդիայում և Բրիտանիայում։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո նա բժշկական վերապատրաստում է անցել Նորտլենդում։ Հետագայում դարձել է հետազոտական ինստիտուտի տնօրեն։ Բժշկության ոլորտում զբաղվել է հետազոտություններով, մարդու օրգանիզմի մակաբույծների դեմ դեղամիջոցի կիրառման վերաբերյալ հետազոտությունները հանգեցրել են նրան, որ 1948 թվականին Նոբելյան մրցանակի է արժանացել բժշկության և ֆիզիոլոգիայի ոլորտում.[4]։ Ազգագրության վերաբերյալ աշխատությունների հեղինակ («Էվերի ժողովուրդը» և այլն)։

Զբաղվել է քաղաքական գործունեությամբ, եղել է Գանայի կոնգրեսական կուսակցության անդամ, հանդես է եկել էվեի ժողովրդի մեկ ազգային պետության մեջ միավորվելու գաղափարի շուրջ։

Արմատոն ամուսնացած է եղել շվեյցարացի Լեոնի Շվարցի հետ, որը հայտնի էր «Մարինա» անունով։ Նրանք ունեցել են երկու դուստր[5]։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եղել է Գանայ ժամանակակից պոեզիայի հիմնադիրներից։ Գրել է հիմնականում անգլերեն։ Նրա գեղարվեստական ոճի վրա ազդել է անգլիական պոեզիան։ Գրքերի, բազմաթիվ հոդվածների, բանաստեղծությունների ժողովածուների հեղինակ է։ Նրա բանաստեղծությունները մարմնավորում են հեղինակի հարուստ կյանքի փորձը, հեղինակի տպավորությունները Եվրոպա կատարած ճանապարհորդություններից, որոնք նա հաճախ նկարագրել է քննադատորեն։ Արմատոյի պոեզիայում նշանակալի տեղ են գրավում Աֆրիկայի ճակատագրի վերաբերյալ մտորումները, նա պաշտպանել է պոեզիայի սոցիալական նշանակության սկզբունքը։

Ընտրված հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The Swiss contribution to western civilization (1944)
  • The golden age of West African civilization (1946)
  • Space, time, and race;: Or, the age of man in America (1946)
  • Personal recollections of the Nobel Laureation Festival of 1947: With an appendix listing all the distinguished guests at the Nobel banquet (1948)
  • Between the Forest and the Sea (1950)
  • Deep Down in the Black Man’s Mind (посмертно, 1954).

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Amenumey, D. E. K. (2002). «1». Outstanding Ewes of the 20th Century. Profiles of Fifteen Firsts. Vol. 1. Accra: Woeli Publishing Services. էջեր 1–12. ISBN 9964-978-83-9.
  2. Philippa Robinson, "Dr. Raphael Ernest Grail Armattoe (1913 - 1953): Physician and writer", Dictionary of Ulster Biography.
  3. Philippa Robinson. «R. E. G. Armattoe: the 'Irishman' from West Africa». History Publications Ltd. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  4. "Armattoe, R. E. G.", in Makers of Modern Africa, London: Africa Journal Ltd, 1981, p. 61.
  5. «Irusia Armattoe». Ray White. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 25-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]