Պերուական սոլ
 | |
| Տեսակ | օրինական վճար և տարադրամ |
|---|---|
| ISO 4217 կոդ | PEN |
| Երկիր | .svg){kind=small} Պերու |
| Ներդրման ամսաթիվը | հոկտեմբերի 1, 1991 |
| Անվամված է | Արեգակ |
| Պաշտ օգտագործողներ | Պերու |
| Նշան | S/. |
| Կենտրոնական բանկ | Պերուի կենտրոնական պահուստային բանկ |
| Փոխարինել է | Peruvian inti? |
Պերուական սոլ (Իսպաներեն արտասանություն՝ [sol]; հոգնակի։ Սոլես; արժույթի նշանը։ S/)[1] Պերուի պաշտոնական արժույթը, որը բաժանվում է 100 սենտիմոի («սենտ»)։ ISO 4217 արժույթի կոդը PEN է։
Սոլը փոխարինեց պերուական ինտիին 1991 թվականին, և անունը համարվում է վերադարձ Պերուի պատմական արժույթին, քանի որ սոլի նախորդ մարմնավորումն օգտագործվել է 1863-1985 թվականներին։ Թեև սոլը այս գործածության մեջ առաջացել է լատիներեն «solidus» (լիտ.՝ «պինդ») բառից, այն իսպաներեն նշանակում է «արև»։ Այսպիսով, կա շարունակականություն հին պերուական ինտիի հետ, որն անվանվել է Ինտիի անունով՝ ինկերի արևի աստծո։
1991 թվականին իր ներդրման ժամանակ արժույթը պաշտոնապես կոչվում էր «nuevo sol» («նոր սոլ»), սակայն 2015 թվականի նոյեմբերի 13-ին Պերուի Կոնգրեսը քվեարկեց արժույթը պարզապես սոլ անվանափոխելու օգտին[2][3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մինչև ընթացիկ պերուական արժույթը օգտագործվող արժույթները ներառում են՝
- Իսպանական գաղութային ռեալը 16-19-րդ դարերից՝ 8 ռեալը հավասար է 1 պեսոյի։
- Պերուական ռեալը 1822 թվականից 1863 թվականներին։ Սկզբում արժեր 1⁄8 պեսո, 1⁄10 պեսո արժողությամբ ռեալները ներկայացվեցին 1858 թվականին տասնորդական արժույթի համակարգին անցնելու ժամանակ։
- Սոլը կամ սոլ դե օրոն 1863 թվականից մինչև 1985 թվականը, 1 սոլ = 10 ռեալ։
- Ինտի 1985 թվականից 1991 թվականներին, 1 ինտին = 1000 սել դե օրո։
1980-ական թվականների վերջին տնտեսության վատ վիճակի և հիպերինֆլյացիայի պատճառով կառավարությունը ստիպված եղավ հրաժարվել ինտիից և ներկայացնել սոլը որպես երկրի նոր արժույթ[4]։ Նոր արժույթը գործածության է դրվել 1991 թվականի հուլիսի 1-ին թիվ 25295 օրենքով՝ փոխարինելու ինտին 1 սոլից մինչև 1.000.000 ինտի փոխարժեքով[5]։ Նոր միավորով անվանական մետաղադրամները ներկայացվել են 1991 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, իսկ առաջին թղթադրամները՝ 1991 թվականի նոյեմբերի 13-ին։ Այդ ժամանակվանից ի վեր սոլը պահպանել է 1,5% գնաճ, որը երբևէ ամենացածրն է Հարավային Ամերիկայում կամ Լատինական Ամերիկայում որպես ամբողջություն[6]։ Նոր արժույթի ուժի մեջ մտնելուց հետո նրան հաջողվել է պահպանել[7] S/2.2 և S/4.13 փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի դիմաց։
Մետաղադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մետաղադրամները ներկայացվել են 1991 թվականին 1, 5, 10, 20 և 50 սենտիմոս և S/1 անվանական արժեքներով[5]։ S/2 և S/5 մետաղադրամները ավելացվել են 1994 թվականին։ Մեկ և հինգ սենտիմո մետաղադրամները դուրս են եկել կիրառությունից, իսկ մեկ սենտիմոնը հանվել է շրջանառությունից 2011 թվականի մայիսի 1-ին, որին հաջորդել է հինգ սենտիմոները՝ 2019 թվականի հունվարի 1-ին[8]։ (Կանխիկ գործարքների դեպքում մանրածախ առևտուրը պետք է կլորացնեն մինչև մոտակա տասը սենտը կամ մինչև հինգը։ Էլեկտրոնային գործարքները շարունակվում են մշակվել ճշգրիտ գումարով:)
Բոլոր մետաղադրամները ցույց են տալիս Պերուի զինանշանը, որը շրջապատված է դիմերեսին «Banco Central de Reserva del Perú» («Պերուի Կենտրոնական պահուստային բանկ») տեքստով, յուրաքանչյուր մետաղադրամի դարձերեսը ցույց է տալիս դրա անվանական արժեքը։ Երկմետաղային S/2 և S/5 մետաղադրամների նմուշներում ներառված են Նասկայի գծերի կոլիբրի և կոնդորի ֆիգուրները[9]։
| Պատկեր | Արժեք | Տրամագիծը (մմ) | Հաստություն (մմ) | Զանգված (գ) | Կազմը | Եզր |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 սենտիմո | 20.5 | 1.26 | 3.50 | Լատուն | Հարթ | |
| 20 սենտիմո | 23 | 1.26 | 4.40 | Լատուն | Հարթ | |
| 50 սենտիմո | 22 | 1.65 | 5.45 | Cu–Zn–Ni | Եղեգնաձև | |
| S/1 | 25.5 | 1.65 | 7.32 | Cu–Zn–Ni | Եղեգնաձև | |
| S/2 | 22.2 | 2.07 | 5.62 | Բիմետալային
Դրսի օղակը՝ պողպատ Կենտրոնը՝ Cu–Zn–Ni |
Հարթ | |
| S/5 | 24.3 | 2.13 | 6.67 | Բիմետալային
Դրսի օղակը՝ պողպատ Կենտրոնը՝ Cu–Zn–Ni |
Եղեգնաձև (2009 թվականից) |
Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
S/10, S/20, S/50 և S/100 թղթադրամները ներկայացվել են 1990 թվականին[5]։ S/200 թղթադրամը ներկայացվել է 1995 թվականի օգոստոսին[10]։ Բոլոր թղթադրամները նույն չափի են (140 x 65 մմ) և դիմերեսին պարունակում են հայտնի պատմական պերուացու դիմանկար[11]։
Թղթադրամների նոր շարքը թողարկվել է 2021 թվականից՝ սկսած S/10 և S/100 թղթադրամներով 2021 թվականի հուլիսին[12][13], իսկ հետո՝ S/20 և S/50 թղթադրամներով՝ 2022 թվականի հուլիսին[14]։ S/200 նշումը թողարկվում է 2023 թվականի դեկտեմբերին[15]։
| Դոնոմինացիա | Շրջանառության մեջ ի վեր | Գույն | Դիմերեսին պատկերված անձ | Հակադարձ | Պատկեր (դիմաց) | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| S/10 | 1991
|
Green | Խոսե Կինյոնես Գոնսալես Հյուսիսային Ամերիկայի NA-50 «Տորիտո»
|
Caproni Ca.113, որը թռչում է գլխիվայր
|
|||
2011
|
Կանաչ | Խոսե Կինյոնես Գոնսալես
|
|||||
2014
|
Կանաչ | Խոսե Կինյոնես Գոնսալես
|
[1] | ||||
2021
|
Կանաչ | Չաբուկա Գրանդա
|
Վիկունյա; «Իսմենե ամանկես»
|
||||
| S/20 | 1991
|
Շագանակագույն | Ռաուլ Պորաս Բարենեչեա
|
Պերուի արտաքին հարաբերությունների նախարարության նստավայր՝ Torre Tagle պալատի ինտերիեր
|
|||
2011
|
Շագանակագույն | Ռաուլ Պորաս Բարենեչեա
|
Հուակա դել Դրագոն, որը սխալ է անվանվել Չան Չան
|
[2] | |||
2022
|
Շագանակագույն | Խոսե Մարիա Արգեդաս Ալտամիրանո
|
Անդյան կոնդոր և «Cantua buxifolia»
|
||||
| S/50 | 1991
|
Նարնջագույն | Աբրահամ Վալդելոմար
|
Հուակաչինայի օազիս, Իկա շրջան
|
|||
2011
|
Նարնջագույն | Աբրահամ Վալդելոմար
|
Չավին դե Հուանտարի նոր տաճար (Հուարազ)
|
[3] | |||
2022
|
Վարդագույն | Մարիա Ռոստվորովսկի Տովար
|
Յագուար և «Պույա ռայմոնդի»
|
||||
| S/100 | 1992
|
Կապույտ | Խորխե Բասադրե
|
Պերուի ազգային գրադարան
|
|||
2011
|
Կապույտ | Խորխե Բասադրե
|
Մեծ Պաջատեն
|
[4] | |||
2021
|
Կապույտ | Պեդրո Պաուլետ
|
Հրաշալի սպաթուլետ, «Phragmipedium kovachii»
|
||||
| S/200 | 1995
|
Վարդագույն | Ռեզա Լիմա
|
Սանտո Դոմինգոյի մենաստան, Լիմա
|
|||
2011
|
Մոխրագույն | Ռեզա Լիմա
|
Սրբազան քաղաք Կարալ-Սուպե
|
[5] | |||
2023
|
Մանուշակագույն | Տիսլա Տսուչհիյա
|
«Rupicola peruvianus», պերուական ազգային թռչուն և «Dalechampia aristolochiifolia»
|
||||
![[1]](http://www.bcrp.gob.pe/images/stories/Billetes-y-Monedas/billetes-nuevos-cabecera-10-a.jpg){kind=link}
![[2]](http://www.bcrp.gob.pe/images/stories/Billetes-y-Monedas/billetes-nuevos-cabecera-20-a.jpg){kind=link}
![[3]](http://www.bcrp.gob.pe/images/stories/Billetes-y-Monedas/billetes-nuevos-cabecera-50-a.jpg){kind=link}
![[4]](http://www.bcrp.gob.pe/images/stories/Billetes-y-Monedas/billetes-nuevos-cabecera-100-a.jpg){kind=link}
![[5]](http://www.bcrp.gob.pe/images/stories/Billetes-y-Monedas/billetes-nuevos-cabecera-200-a.jpg){kind=link}
| PEN ներկա փոխարժեքները | |
|---|---|
| Google Finance կայքից՝: | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY |
| XE.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY |
| OANDA.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD BRL EUR JPY |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «La moneda peruana tiene un nuevo símbolo: desde ayer es S/ no S/. según BCR». La Republica. 2016 թ․ հունվարի 6. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ «Moneda peruana cambiará de nombre de "nuevo sol" a "sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
- ↑ «Desde ayer la moneda peruana se llama "Sol"». El Comercio de Perú. 2015 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ San José State University Department of Economics, The economic history and the economy of Peru. Retrieved on July 11, 2007.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 (es) Law No. 25.295, Unidad Monetaria Nuevo Sol, January 3, 1991
- ↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Inflation Report, May 2007, Central Reserve Bank of Peru Արխիվացված 2007-06-09 Wayback Machine. Retrieved on July 11, 2007
- ↑ «Peru's nuevo sol is the most stable currency in region». Peru This Week. 2012 թ․ հուլիսի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 28-ին.
- ↑ «MONEDAS DE 5 CÉNTIMOS DEJARÁN DE CIRCULAR DESDE EL 1 DE ENERO DE 2019» (PDF). Central Reserve Bank of Peru (իսպաներեն). 2018 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
- ↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Cono Monetario. Retrieved on July 14, 2007.
- ↑ (es) Circular letter N°028-97-EF/90, August 26, 1997, Central Reserve Bank of Peru
- ↑ (es) Banco Central de Reserva del Perú, Familia de Billetes. Retrieved on July 14, 2007.
- ↑ «Nuevo billete de S/ 10». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
- ↑ «Nuevo billete de S/ 100». Multimedia.bcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
- ↑ «ShieldSquare Captcha» (PDF). Bbcrp.gob.pe. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.
- ↑ RedacciónRPP (2023 թ․ դեկտեմբերի 15). «BCR pone en circulación billete de S/200 con nuevo diseño | RPP Noticias». rpp.pe (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.