Չնքուշ

Չնքուշ, գյուղ, գյուղաքաղաք, ավան, քաղաք Արևմտյան Հայաստանում, Չնքուշի գավառակում։ Գտնվում էր Եփրատ գետի ձախ ափին` ապառաժոտ լեռան լանջին։

Հանդիսանում էր Չնքուշի գավառակի կենտրոնը։

Պատմություն

Տեղի հայությունը համառ դիմադրություն են ցույց տվել 1895 և 1915 թվականների կոտորածի ժամանակ։ Հայերը դիմադրում էին լեռներում և կարողացան փրկվել վերահաս մահից։ Իսկ քաղաքում մնացած 5700 հայերը քշվեցին Տիտան կոչվող կիրճը և իրենց մահը գտան անդունդում։

Հայրենադարձ չնքուշցիների մի մասը բնակվում են Երևան քաղաքի Նուբարաշեն վարչական շրջանում, որի փողոցներից մեկն էլ ստացել է Չնքուշ անունը։

Բնակչություն

XX դարի սկզբին ուներ մոտ 14 000 հայ բնակիչ։

Տնտեսություն

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործություն, անասնապահություն, արհեստներն ու առևտուրն էր։ Արհեստավորական ապրանքի մի մասը վաճառվում էր Դիարբեքիրում, Խարբերդում և Մալաթիայում։

Օգտակար հանածոներ

Հնագույն ժամանակներից ի վեր շահագործվել են տեղի երկաթահանքերը։

Պատմամշակութային կառույցներ

Չնքուշն ուներ Ս. Կարապետ, Ս. Պողոս և Ավետարանական եկեղեցիներ։

Գյուղի մոտ էր գտնվում Սիրահայաց Սուրբ Աստվածածին վանքը։

Կրթություն

3 եկեղեցիներին կից գործում էին դպրոցներ։ Բացի այդ կար ընդհանուր երկսեռ վարժարան։

Անվանի մարդիկ

Չքնուշում են ծնվել.

• Պավլոս Բորոյան (1905 -?) - դերասան
• Գ. Գևորգյան (1894 - 1972) - խմբագիր
• Լ. Դատեմյան (1894 - 1926) - խմբագիր

Տես նաև

• Դիարբեքիրի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Արտաքին հղումներ

• Houshamadyan. «Խաղեր. Վէգով խաղեր». Houshamadyan. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 2-ին.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 58)։