Չիփս Ռաֆերտի

Չիփս Ռաֆերտի
Չիփս Ռաֆերտի
Ծննդյան թիվ՝	մարտի 26, 1909
Ծննդավայր՝	Բրոքեն Հիլ, Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա
Վախճանի թիվ՝	մայիսի 27, 1971 (62 տարեկան)
Վախճանի վայր՝	Սիդնեյ, Ավստրալիա
Քաղաքացիություն՝	Ավստրալիա
Մասնագիտություն՝	դերասան, սցենարիստ, կինոպրոդյուսեր և կինոդերասան
Պարգևներ՝
IMDb։	ID 0706256

Չիփս Ռաֆերտի (անգլ.՝ Chips Rafferty, մարտի 26, 1909(1909-03-26)^[1], Բրոքեն Հիլ, Նոր Հարավային Ուելս, Ավստրալիա - մայիսի 27, 1971(1971-05-27)^[1], Սիդնեյ, Ավստրալիա), կինոյի և հեռուստատեսության ավստրալիացի դերասան, ավելի քիչ հայտնի է որպես պրոդյուսեր և սցենարիստ։ Բրիտանական կայսրության շքանշանի ասպետ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջոն Ուիլյամ Պիլբին Գոֆեյջը (դերասանի իսկական անունը) ծնվել է 1909 թվականի մարտի 26-ին Նոր Հարավային Ուելս նահանգի Բրոքեն Հիլ քաղաքում։ Հայրը՝ Ջոն Գոֆեյջը, եղել է ֆոնդային գործակալ, բնիկ անգլիացի, մայրը՝ Վիոլետ Մոդ Էդիթը, եղել է ավստրալուհի։ Դեռ դպրոցում ապագա դերասանը ստացել է Չիպս մականունը և հետագայում որոշել է այն թողնել որպես դերասանական կեղծանուն։ Սովորել է Պարամատի ավագ դպրոցում, ապա փորձել է բազմաթիվ աշխատանքներ․ նա աշխատել է որպես հանքագործ օպալի և ոսկու հանքերում, խուզել ոչխարների, եղել օդաչու, լրագրող, մարգարիտ որոնող ջրասուզակ, որսորդ, արհեստական ատամների փաթեթավորող, գինու նկուղի ղեկավար, ընդհանուր առմամբ նա փորձել է 42 աշխատանք^[2], և միայն 30 տարեկան հասակում առաջին անգամ հանդես է եկել որպես դերասան՝ կատարելով Դիլոյի դերը «Արի ժպիտով» ֆիլմում (լուսագրերում նշված չէ)։ Արդեն հաջորդ տարվանից նա սկսել է էկրաններին հայտնվել բավական կանոնավոր կերպով (միշտ նշվել է լւսագրերում), սակայն սկսվել է պատերազմ, ինչի պատճառով Ռաֆերտին չի նկարահանվել 1941, 1942 և 1945 թվականներին։

1941 թվականի մայիսի 29-ին՝ հարսանիքի հաջորդ օրը, Ռաֆերտին ծառայության է անցել ՌՕՈՒ-ում։ 1943 թվականի ապրիլի 23-ին «կապրալ» կոչումով զորացրվել է որպես պահեստային^[3]։

1953-1959 թվականներին հանդես է եկել որպես կինոպրոդյուսեր, 1953 և 1956 թվականներին՝ որպես սցենարիստ, իսկ 1962 թվականին՝ որպես ռեժիսոր։ 1957 թվականից սկսել է նկարահանվել ոչ միայն մեծ կինոյի, այլև հեռուստատեսության համար։ Դերասանի հասակը եղել է 198 սմ։

Անձնական կյանք և մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1935 թվականի նոյեմբերի 16-ին Չիպս Ռաֆերտին ամուսնացել է 19-ամյա բուժքույր Քոլին Ջին Ստյուարտ Ֆերգյուսոնի հետ։ 1941 թվականի մարտին ամուսնալուծվել են։ Այդ ամուսնությունից Ռաֆերտին երեխաներ չի ունեցել։

1941 թվականի մայիսի 28-ին Ռաֆերտին ամուսնացել է 37-ամյա դերձակ Էլեն Քեթլինի «Քվենթին» Ջեյմսոնի հետ։ Հաջորդ օրը նա մեկնել է ռազմաճակատամարտ։ Զույգն ապրել է 23 տարի ամուսնության մեջ (1964 թվականի մայիսի 27-ին Էլենը մահացել է), այդ ամուսնությունից նույնպես դերասանը երեխաներ չի ունեցել։

Տարեց հասակում Ռաֆերտին սկսում է սրտի հետ կապված խնդիրների ունենալ^[4]։ 1971 թվականի մայիսի 27-ին 62-ամյա դերասանը Սիդնեյի փողոցներով զբոսնելիս սրտամկանի ինֆարկտ է ստացել։ Մահվանից մի քանի ժամ առաջ Ռաֆերտին առաջարկ է ստացել նկարահանվել «Այն օրը, երբ ծաղրածուն լաց էր լինում» ֆիլմում։ Ի վերջո, այդ ֆիլմը չի ավարտվել և երբեք պաշտոնապես վարձույթի դուրս չի եկել։

Ճանաչում և հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1971 թվականին Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Եղիսաբեթ II-ը շնորհել է Ռաֆերտիին Բրիտանական կայսրության շքանշանի ասպետի կոչում «արվեստին ծառայելու համար^[5]։
1974 թվականին Ավստրալիայի փոստը թողարկել է Չիպս Ռաֆերտիի պատկերով նամականիշ։
2006 թվականին Բրոքեն Հիլ քաղաքի կառավարությունը հայտարարել է, որ քաղաքային զվարճանքի կենտրոնը կստանա Ռաֆերտիի անունը։
«The Oxford Companion to Australian Film»-ը Ռաֆերտիին անվանել է «1940-1960-ական թվականների Ավստրալիայի ամենահայտնի և նշանակալի դերասան»։
Ավստրալիացի երաժիշտ Ռիչարդ Դեվիսը գրել է «Չիպս Ռաֆերտի» երգը, որը ներառվել է նրա «There's Never Been A Crowd Like This» ալբոմում։
Չիպս Ռաֆերտին մի քանի անգամ հիշատակվում է կանադական «The Pack A. D.» ռոք խմբի «Big Shot» երգում։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

32 տարի տևած կինոկարիերայի ընթացքում Ռաֆերտին նկարահանվել է 26 գեղարվեստական ֆիլմում (այդ թվում՝ մեկ կարճամետրաժ ֆիլմում), 21 սերիալում և 4 վավերագրական ֆիլմերում։ Հանդես է եկել որպես հինգ լիամետրաժ ֆիլմերի պրոդյուսեր, երկու լիամետրաժ ֆիլմերի սցենարիստ, ինչպես նաև եղել է «Պատրաստված է Ավստրալիայում» կարճամետրաժ ժապավենի ռեժիսորը (1962)։ Նկարահանվել է ոչ միայն Ավստրալիայում, այլև ԱՄՆ-ում և ՄԵծ Բրիտանիայում, վերջինում՝ հիմնականում սոցիալական տեսահլովակներում, որոնք պրոպագանդել են արտագաղթը Միացյալ Թագավորությունից Ավստրալիա^[6]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ "The Overlanders" Opens New Era for Australian Films The Mercury Magazine, 13 апреля 1946, стр. 3
↑ Goffage, John William Archived 2017-08-05 at the Wayback Machine. (անգլ.) ww2roll.gov.au կայքում
↑ Робин Хьюз. Charles "Bud" Tingwell — Intervie transcript — Tape 7 (անգլ.) australianbiography.gov.au կայքում, 13 նոյեմբերի, 2002
↑ Goffage, John William Archived 2016-09-14 at the Wayback Machine. (անգլ.) на сайте itsanhonour.gov.au
↑ You've Got To Be Lucky To Do What Barry Did Truth, 5 декабря 1948, стр. 2

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չիփս Ռաֆերտին (անգլ.) aso.gov.au կայքում
Չիփս Ռաֆերտին (անգլ.) adb.anu.edu.au կայքում
Չիփս Ռաֆերտին (անգլ.) awm.gov.au կայքում

[_e7a853ce901f2ca8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[2] "The Overlanders" Opens New Era for Australian Films The Mercury Magazine, 13 апреля 1946, стр. 3

[3] Goffage, John William Archived 2017-08-05 at the Wayback Machine. (անգլ.) ww2roll.gov.au կայքում

[4] Робин Хьюз. Charles "Bud" Tingwell — Intervie transcript — Tape 7 (անգլ.) australianbiography.gov.au կայքում, 13 նոյեմբերի, 2002

[5] Goffage, John William Archived 2016-09-14 at the Wayback Machine. (անգլ.) на сайте itsanhonour.gov.au

[6] You've Got To Be Lucky To Do What Barry Did Truth, 5 декабря 1948, стр. 2

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]