Jump to content

Չիակի Մուկաի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չիակի Մուկաի
ճապ.՝ 向井千秋
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 6, 1952(1952-05-06) (72 տարեկան)
ԾննդավայրՏետեբայաշի, Գումմա, Ճապոնիա
Քաղաքացիություն Ճապոնիա
ԿրթությունԿեյոյի համալսարան
Մասնագիտությունտիեզերագնաց, բժիշկ և վիրաբույժ
ԱշխատավայրTokyo University of Science?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ[2]
և Աստուրիական արքայադուստրի մրցանակ միջազգային համագործակցության համար[1]
 Chiaki Mukai Վիքիպահեստում

Չիակի Մուկաի ( մայիսի 6, 1952(1952-05-06), Տետեբայաշի, Գումմա, Ճապոնիա) ճապոնացի բժիշկ և JAXA տիեզերագնաց:[3] Առաջին ճապոնուհին և ասիացի կինը՝ տիեզերքում։ Ճապոնիայի առաջին քաղաքացին, ով ունեցել է երկու տիեզերական թռիչք: Երկուսն էլ Space Shuttle առաքելություններ էին. առաջինը եղել է 1994 թվականի հուլիսին ՝ STS-65 ՝ Կոլումբիա տիեզերանավով, որը տիեզերական լաբորատոր առաքելություն էր: Իսկ երկրորդ տիեզերական թռիչքը եղել է 1998 թվականին՝ «STS-95 Space Shuttle Discovery»-ով: Ընդհանուր առմամբ նա տիեզերքում անցկացրել է 23 օր:

Մուկայը տիեզերագնաց է ընտրվել 1985 թվականին՝ Ճապոնիայի ազգային տիեզերական գործակալության ՆԱՍԴԱ-ի կողմից (այժմ կոչվում է JAXA): Մինչ այդ նա եղել է Ճապոնիայի ամենահին համալսարանի՝ Քեյո համալսարանի սրտանոթային վիրաբուժության ամբիոնի ասիստենտ: 2015 թվականին նա դարձել է Տոկիոյի գիտության համալսարանի փոխնախագահ։ Բացի այդ, նա դարձել է JAXA-ի տեխնիկական խորհրդատու:[3]

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չիակի Մուկայը ծնվել է Գումմա պրեֆեկտուրայի Տաթեբայաշի քաղաքում։ Նա 1971 թ.-ին ավարտել է Տոկիոյի «Keio Girls» ավագ դպրոցը: 1977թ․-ին Քեյոյի համալսարանի բժշկության դպրոցում ստացել է բժշկության ոլորտում դոկտորի կոչում։ Իսկ 1988 թ․-ին ստացել է ֆիզիոլոգիայի դոկտորի կոչում։ 1989թ․-ին հավաստագրվել է որպես սրտանոթային վիրաբույժ՝ Ճապոնիայի վիրաբուժական միության կողմից։

Մուկայը «Ամերիկյան օդատիեզերական բժշկական ասոցիացիայի», «Միկրոգրավիտացիայի կիրառման ճապոնական միության», «Ճապոնիայի օդատիեզերական և շրջակա միջավայրի բժշկական միության», «Սրտանոթային և կրծքային վիրաբուժության ճապոնական միության», և «Ճապոնիայի վիրաբուժական միության» անդամ է:[4]

Բժշկական կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուկայը պաշտոններ է զբաղեցրել մի քանի հիվանդանոցներում և հաստատություններում:[4]

  • Հավաստագրված որպես բժիշկ - 1977 թ
  • Տոկիոյի Քեյո համալսարանին կից հիվանդանոցի ընդհանուր վիրաբուժության օրդինատոր - 1977–1978թթ․
  • Սիձուկո պրեֆեկտուրայի Շիմիզու գլխավոր հիվանդանոցի բժշկական անձնակազմի վիրաբույժ - 1978թ․
  • Կանագավա պրեֆեկտուրայի Սասեկայկա Կանագավա հիվանդանոցի բժշկական անձնակազմի վիրաբույժ- 1979թ․
  • Քեյո համալսարանին կից հիվանդանոցի սրտանոթային վիրաբուժության օրդինատոր - 1980
  • Տոտիգի պրեֆեկտուրայի Սայսեկայա Ուցունոմիա հիվանդանոցի սրտանոթային վիրաբույժ - 1982
  • Քեյո համալսարանին կից հիվանդանոցի սրտանոթային վիրաբուժության գլխավոր օրդինատոր -1983
  • Քեյո համալսարանի սրտանոթային վիրաբուժության ամբիոնի ասիստենտ

1979 թվականից ի վեր Մուկաին է վերաբերվել մոտ վաթսուն գրախոսվող գիտական ​​հրապարակումներ:

Տիեզերագնացի կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1985 թ.- ին Մուկաին ընտրվեց երեք ճապոնական «Payload Specialist»-ի թեկնածուներից մեկը՝ մասնակցելու STS-47-ի վրա անցկացված նյութերի մշակման առաջին փորձարկման համար (Spacelab-J)։ Նա նաև ծառայել է որպես Նեյրոլաբ (STS-90) առաքելության պահեստային բեռնատարի մասնագետ: Մուկայը տիեզերք է գնացել ավելի քան 566 ժամ: Նա թռել է STS-65-ով՝ 1994թ․-ին և STS-95-ով՝ 1998թ․-ին:[4]

Որպես ՆԱՍԴԱ-ի տիեզերագնաց՝ նա եղել է Սրտանոթային ֆիզիոլոգիայի բաժանմունքում, Տիեզերական կենսաբժշկական հետազոտությունների ինստիտուտում, ՆԱՍԱ-ի Ջոնսոնի տիեզերական կենտրոնում: 1992 թվականից Մուկայը շարունակում է մնալ Տեխաս նահանգի Հյուստոն քաղաքի Բեյլորի բժշկական քոլեջի վիրաբուժության բաժանմունքի գիտական ղեկավարը:1992-1998 թվականներին նա եղել է Տոկիոյի Քեյո համալսարանի բժշկական դպրոցի վիրաբուժության ամբիոնի հրավիրյալ դոցենտ, իսկ 1999 թվականին ստացել է համալսարանի հրավիրյալ պրոֆեսորի կոչում:[4]

2003 թվականի հոկտեմբերի 1-ին ՆԱՍԴԱ-ն միավորվեց ISAS-ի (Տիեզերագնացության և տիեզերագնացության ինստիտուտ) և NAL-ի (Ճապոնիայի ազգային օդատիեզերական լաբորատորիա) հետ և վերանվանվեց Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA):

Մուկաին նշանակվել է STS-107 առաքելության գիտաշխատողի տեղակալ: Այդ պաշտոնում նա համակարգում էր գիտական ​​գործողությունները այս գիտական ​​առաքելության համար:[4][5][6] 2009 թվականին Մուկայը հրավիրվել է դասախոս՝ Միջազգային տիեզերական համալսարանում:[7]

«STS-65 Columbia»-ն(հուլիսի 8–23, 1994) երկրորդ միջազգային միկրոգրավիտացիայի լաբորատորիայի (IML-2) թռիչքն էր։ Առաքելությունը բաղկացած էր տիեզերական գիտության 82 հետազոտություններից (մարդու ֆիզիոլոգիա, տիեզերական կենսաբանություն, ճառագայթային կենսաբանություն և կենսամշակում) և միկրոգրավիտացիայի գիտություն (նյութագիտություն, հեղուկ գիտություն և հետազոտություն միկրոգրավիտացիոն միջավայրի և հակաքայլերի վերաբերյալ): IML-2-ը նշանակվել է նաև որպես երկարատև ուղեծրի առաքելություն, որը կենտրոնացած է սրտանոթային համակարգի, ինքնավար նյարդային համակարգի և ոսկրային ու մկանային նյութափոխանակության հետ կապված բժշկական փորձերի վրա: Առաքելությունն իրականացվել է Երկրի 236 ուղեծրում՝ անցնելով ավելի քան 6,1 միլիոն մղոն՝ 353 ժամ 55 րոպեում:[4]

«STS-95 Discovery»-ը (հոկտեմբերի 29-ից նոյեմբերի 7, 1998 թ.) իննօրյա առաքելություն էր, որի ընթացքում անձնակազմն աջակցեց մի շարք հետազոտական ​​բեռների, ներառյալ Սպարտայի արեգակնային տիեզերանավի տեղակայումը, Hubble տիեզերական աստղադիտակի ուղեծրային համակարգերի փորձարկման հարթակը և տիեզերական թռիչքների ու ծերացման գործընթացի վերաբերյալ հետաքննությունները: Առաքելությունն իրականացվել է Երկրի 134 ուղեծրում՝ անցնելով 3,6 միլիոն մղոն՝ 213 ժամ 44 րոպեում:[4]

Տիեզերքից վերադառնալուց հետո

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուկայը եղել է Միջազգային տիեզերական համալսարանի (ISU) հրավիրյալ պրոֆեսոր 2004 թվականի սեպտեմբերից մինչև 2007 թվականի սեպտեմբերը: 2007- 2012 թվականներին նա աշխատել է JAXA-ում՝ ծառայելով որպես Տիեզերական կենսաբժշկական հետազոտությունների գրասենյակի, Մարդկային տիեզերական տեխնոլոգիաների և տիեզերագնացների բաժնի, Մարդկային տիեզերական համակարգի և Օգտագործման առաքելության տնօրինության տնօրեն։

2011 թվականի ապրիլից մինչև 2015 թվականը Մուկայը եղել է JAXA-ի գործադիր տնօրենի ավագ խորհրդական: Բացի այդ, նա 2012 թվականի հուլիսին դարձել է JAXA Կիրառական տիեզերական բժշկության և մարդու հետազոտությունների կենտրոնի (J-CASMHR) տնօրեն:[5]

2015 թվականի մարտին Մուկայը դարձել է Տոկիոյի գիտության համալսարանի փոխնախագահ և հանդիսացել է JAXA-ի տեխնիկական խորհրդատու: 2015 թվականի հունիսից նա «Fujitsu Limited»-ի տնօրենն է, իսկ 2016 թվականի հունվարից «Kao Corporation»-ի կորպորատիվ գործադիր անդամ:[3]

Մրցանակներ և պատվիրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուկայը ստացել է հետևյալ մրցանակները.[4]

  • Պատվո լեգեոն. Շևալիե - Ֆրանսիայի կառավարություն (2015)
  • «Dream award» - Ճապոնական «Soroptimist» հիմնադրամ (2013)[8]
  • Ջո Քերվինի մրցանակ – Ավիատիեզերական բժշկական ասոցիացիա (2013)[9]
  • Ակնառու ծառայության մրցանակ – Ճապոնացի կին գիտնականների միություն (1996)
  • Կոնգրեսի հատուկ ճանաչում – ԱՄՆ Կոնգրես (1995)
  • «Happy Hands Award» – Սաթեի երիտասարդական առևտրի պալատ (1995)
  • Կորեայի օդաբժշկական ասոցիացիայի պատվավոր անդամ (1995)
  • «Tatebayashi Children's Science Exploratorium»-ի պատվավոր նախագահ (1995)
  • Վարչապետի հատուկ մեջբերումը գենդերային հավասարության հարցում ներդրումների համար (1995)
  • «The De La Vaux» մեդալ – Oդագնացության միջազգային ֆեդերացիա (1995)
  • Տիեզերական կենսաբանության առաջխաղացման գործում առանձնահատուկ ծառայության համար մրցանակ – Տիեզերքում կենսաբանական գիտությունների ճապոնական միություն (1995)
  • Վարչապետի հատուկ մեջբերում (1994)
  • Գիտության և տեխնոլոգիաների պետական ​​նախարարի շնորհակալագիր (1994 & 1992)
  • Գումմայի պրեֆեկտուրայի բնակիչների Երախտագիտության վկայական (1994)
  • Տաթեբայաշի քաղաքի պատվավոր քաղաքացի (1994)
  • Լավագույն ծառայության մրցանակ – Ճապոնիայի Տիեզերական զարգացման ազգային գործակալություն (1994 & 1992)
  • Հատկանշական նվաճումների համար մրցանակ – Տոկիոյի կանանց հիմնադրամ (1994)
  • Տեխնոլոգիայի գովասանագիր – Ճապոնիայի ավիացիոն և տիեզերական գիտությունների միություն (1993)
  • Աստուրիայի արքայազնի մրցանակ՝ միջազգային համագործակցության համար(1999)։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա ամուսնացած է Մակիո Մուկաի հետ։ Նա հետաքրքրված է դահուկասահքով, լեռնադահուկային մրցակցային սպորտով, ձկնորսությամբ, սկուբա դայվինգով, թենիսով, գոլֆով, լուսանկարչությամբ, ամերիկյան գրականությամբ և ճանապարհորդությամբ:[4]

Ժողովրդական մշակույթում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 թվականին «Fuji Television»-ը թողարկեց իր՝ «Կնոջ կենսագրությունը» հաղորդաշարի հատուկ դրվագը։ Դրվագը հիմնված է Մուկաի կենսագրության վրա և գլխավոր դերում է Միհո Կանոն։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. http://www.fpa.es/es/premios-princesa-de-asturias/premiados/1999-pedro-duque-john-glenn-chiaki-mukai-y-valery-polyakov.html?especifica=0&idCategoria=0&anio=1999&especifica=0
  2. https://jp.ambafrance.org/Remise-de-la-Legion-d-honneur-a-Mme-Chiaki-Mukai-premiere-femme-astronaute-du
  3. 3,0 3,1 3,2 «Chiaki Mukai (M.D., Ph.D.)». JAXA. May 2, 2016. Վերցված է November 23, 2018-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 «CHIAKI MUKAI (M.D., PH.D.), JAXA ASTRONAUT (PAYLOAD SPECIALIST)» (PDF). NASA. October 2003. Վերցված է April 14, 2021-ին.
  5. 5,0 5,1 Spacefacts biography of Chiaki Mukai
  6. Fuji Television's TV drama: 女の一代記『向井千秋~夢を宇宙に追いかけた人~』 Արխիվացված Հունվար 20, 2007 Wayback Machine(ja)
  7. «Visiting Lecturers – ISU». International Space University. Վերցված է December 14, 2010-ին.
  8. «The first-ever Dream's Award for Chiaki Mukai».
  9. «Joe Kerwin Award : Chiaki Mukai, M.D., Ph.D.» (PDF).