Շվեդիայի համալսարանների և քոլեջների ցանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Շվեդիայի համալսարանների ցանկը հիմնված է 1993 թվականի Բարձրագույն կրթության հրամանագրի վրա (փոփոխվել է մինչև 2006 թվականի հունվար)։ Որոշ բացառություններով, Շվեդիայի ամբողջ բարձրագույն կրթությունը պետականորեն ֆինանսավորվում է։

Շվեդիայի բարձրագույն կրթական համակարգը տարբերակում է համալսարանի և հյոգսկոլայի միջև (համապատասխանաբար համալսարան և համալսարանական քոլեջ)։ Համալսարանները գիտահետազոտական ուղղվածություն ունեն և կարող են շնորհել բակալավրի, մագիստրոսի և դոկտորի կոչում տարբեր ակադեմիական ոլորտներում, մինչդեռ հյոգսկոլանները սովորաբար ավելի շատ կենտրոնացած են կիրառական գիտությունների վրա և ունեն միայն սահմանափակ իրավունքներ դոկտորի կոչում շնորհելու համար։ Սակայն, որոշ համալսարաններ դեռ իրենց անվանում են շվեդական հյոգսկոլա, հիմնականում ինժեներության և բժշկության մասնագիտացված հաստատություններ (օրինակ ՝ Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտը կոչվում է «Kungliga Tekniska Högskolan», իսկ Չալմերս տեխնոլոգիական համալսարանը կոչվում է «Chalmers Tekniska Högskola»): Բացի այդ, ինչպես պատշաճ համալսարանները, այնպես էլ հյոգսկոլան իրենց պաշտոնական անունները անգլերեն թարգմանում են «համալսարան», որտեղ վերջին դեպքում «համալսարանական քոլեջը» ավելի ճիշտ անվանում է։

Պետական համալսարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջնահերթության կարգը հիմնված է որպես համալսարան հիմնելու տարվա վրա։ Միայն Ուփսալայի համալսարանը (հիմն. 1477[1]) և Լունդի համալսարանը (հիմն. 1666[2]) հիմնադրվել են որպես համալսարաններ, մինչդեռ մնացած բոլոր համալսարանները հյոգսկոլայի (համալսարանական քոլեջ) կարգավիճակից բարձրացել են մինչև բարձրագույն համալսարանական կարգավիճակի։

Շվեդական տիրապետության ներքո հիմնադրված երկու համալսարան՝ 1632 թվականից Տարտուի համալսարանը (այժմ՝ Էստոնիայում) և Տուրկուի թագավորական ակադեմիան 1640 թվականից (հետագայում հիմնադրվել է որպես Հելսինկիի համալսարան, այժմ՝ Ֆինլանդիայում), ինչպես նաև Գրեյֆսվալդի համալսարանը 1456 թվականից (այժմ՝ Գերմանիայում), ներառված չեն ցանկում։

Համալսարան Հիմնադրված որպես համալսարան Առաջին հիմնադրում Ուսանողների քանակ
(FTE, 2013)[3]		 Հետազոտական դրամաշնորհներ
(2013, մլդ սեկ)[4]
Ուփսալայի համալսարան 1477 1477 18,347 4.112
Լունդի համալսարան 1666 1425 23,539 4.874
Գյոտեբորգի համալսարան 1954 1891 21,121 3.446
Ստոկհոլմի համալսարան 1960 1878 22,434 2.633
Կարոլինսկա ինստիտուտ 1965 1810 5,641 4.805
Ումեո համալսարան 1965 1965 13,389 2.336
Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ 1970 1827 10,544 2.836
Լինկյոպինգ համալսարան 1975 1969 15,252 1.892
Գյուղատնտեսական գիտությունների շվեդական համալսարան 1977 1775 3,515 2.083
Լյուլեի տեխնոլոգիական համալսարան 1997 1971 6,509 0.857
Կարլստադ համալսարան 1999 1977 6,717 0.341
Էրեբրու համալսարան 1999 1977 7,581 0.364
Միջին շվեդական համալսարան 2005 1993 5,946 0.371
Լիննեուս համալսարան 2010 1967 (Växjö University) / 1977 (Kalmar University) 11,663 0.435
Մալմյո համալսարան 2018 1998 24,000 1.382

Växjö համալսարանը (1967-2009) միավորվել է Կալմար համալսարանի հետ (1977-2009)՝ 2010 թվականին դառնալով Լիննեուսի համալսարան։

Պետական համալսարանական քոլեջներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հյոգսկոլան (= համալսարանական քոլեջ կամ անգլերեն՝ քոլեջ) բարձրագույն կրթական հաստատություն է, որը նման է համալսարանին, բայց սովորաբար ավելի փոքր է։ Ի տարբերություն լիարժեք համալսարանի, հյոգսկոլան դոկտորի կոչում շնորհելու սահմանափակումներ ունի։ Շվեդիայի կառավարությունը որոշ հյոգսկոլաների իրավունք է տվել հատուկ ոլորտներում աստիճաններ շնորհել։ «Հյոգսկոլաների» մեծ մասը համատեղ դոկտորական ծրագրեր իրականացնելու համար պայմանագրեր են ունենում ավելի մեծ բուհերի հետ։ Հանրային «հյոգսկոլաներն» են՝

Հյոգսկոլա Հիմնադրվել է (որպես հյոգսկոլա)
Բորոս համալսարան 1977
Դալարնա համալսարանական քոլեջ 1977
Արևմտյան համալսարանական քոլեջ 1990
Հալմստադ համալսարան 1983
Մոլարդալեն համալսարանական քոլեջ 1977
Տեխնոլոգիայի Բլեկինգ ինստիտուտ 1989
Կրիստիանստադ համալսարանական քոլեջ 1977
Սկյովդե համալսարան 1977
Շվեդիայի ազգային պաշտպանության քոլեջ 2008
Ստոկհոլմի արվեստի համալսարան 2014
Սյոդերտյորն համալսարան 1996
Ստոկհոլմի թագավորական երաժշտական քոլեջ 1771
Արվեստի թագավորական ինստիտուտ 1735
Արվեստի, արհեստների և դիզայնի համալսարանական քոլեջ 1844
Գովլե համալսարանական քոլեջ 1977
  • Գյոտլանդի համալսարանական քոլեջը (1998-2013) «հյոգսկոլա» էր, որն այժմ միավորվել է Ուփսալայի համալսարանի հետ՝ դառնալով Ուփսալայի համալսարանի Գյոտլանդի կամպուս
  • Կալմարի համալսարանը (1977-2009) «հյոգսկոլա» էր, որն այժմ միավորվել է Växjö համալսարանի հետ (1967-2009)՝ 2010 թվականին դառնալով Լիննեուսի համալսարան։

Ճանաչված բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՀԱԴՎ (ARWU)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Համաշխարհային համալսարանների ակադեմիական դասակարգման վարկանիշային աղյուսակի՝

Համալսարան 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Ուփսալայի համալսարան 59 74 74 65 66 71 76 66 67 73 73 60
Լունդի համալսարան 93 92 92 90 97 97 101 104 109 114 112 125
Գյոտեբորգի համալսարան 156 201 190 206 228 242 257 212 203 196 195 163
Ստոկհոլմի համալսարան - 97 97 84 86 86 88 79 81 81 82 78
Կարոլինսկա ինստիտուտ 39 46 46 48 53 51 50 42 44 42 44 47
Ումեո համալսարան - 248 252 253 256 256 252 249 247 274 289 298

Բնակչության թվաքանակով Շվեյցարիան (առաջին) և Շվեդիան (երկրորդ) Համաշխարհային համալսարանների ակադեմիական դասակարգման վարկանիշային աղյուսակի լավագույն 100 համալսարաններից առավելագույն թվով երկու երկրներն են (2014-2015)[5]

QS World[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

QS համաշխարհային համալսարաների դասակարգման վականիշային աղյուսակի շվեդական համալսարաններն են (տարվա կտրվածքով ամենաբարձր վարկանիշը նշված է կապույտով)՝

Հաստատություն 2012[6] 2013[7] 2014[8] 2015[9] 2016[10]
Չալմերս տեխնոլոգիայի համալսարան
(Chalmers tekniska högskola) 		223 202 175 132 139
Գյոտեբորգի համալսարան
(Göteborgs universitet) 		193 205 206 247 264
Լինկյոպինգ համալսարան
(Linköpings universitet) 		340 331 283 286 282
Լունդի համալսարան
(Lunds universitet) 		70 67 60 70 73
Տեխնոլոգիայի թագավորական ինստիտուտ
(Kungliga Tekniska högskolan) 		142 118 110 92 97
Ստոկհոլմի համալսարան
(Stockholms universitet) 		171 170 182 182 196
Ուփսալայի համալսարան
(Uppsala universitet) 		81 79 81 102 98
Ումեո համալսարան
(Umeå universitet) 		297 289 267 319 294

THE World[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Times Higher Education World University Rankings-ի շվեդական համալսարաններ (տարվա կտրվածքով ամենաբարձր վարկանիշը նշված է կապույտով)՝

Հաստատություն 2011[11] 2012[12] 2013[13] 2014[14] 2015[15] 2016[16]
Չալմերս տեխնոլոգիայի համալսարան
(Chalmers tekniska högskola) 		— 226-250 226-250 276-300 276-300 201-250
Գյոտեբորգի համալսարան
(Göteborgs universitet) 		— 201-225 201-225 201-225 226-250 180
Կարոլինսկա ինստիտուտ 43 32 42 36 44 28
Լինկյոպինգ համալսարան
(Linköpings universitet) 		— 301-350 301-350 301-350 351-400 251-300
Լունդի համալսարան
(Lunds universitet) 		89 80 82 123 119 90
Էրեբրու համալսարան
(Örebro universitet) 		— — — — — 301-350
Տեխնոլոգիայի թագավորական ինստիտուտ
(Kungliga Tekniska högskolan) 		193 187 140 117 126 155
Ստոկհոլմի համալսարան
(Stockholms universitet) 		129 131 117 103 98 136
Գյուղատնտեսական գիտությունների շվեդական համալսարան
(Sveriges Lantbruksuniversitet) 		199 — 276-300 251-275 251-275 201-250
Ուփսալայի համալսարան
(Uppsala universitet) 		147 87 106 111 98 81
Ումեո համալսարան
(Umeå universitet) 		— 201-225 251-275 301-350 351-400 251-300
"—" signifies an unranked institute of that year.

THE-QS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասակարգում ըստ THE–QS World University Rankings (տարվա կտրվածքով ամենաբարձր վարկանիշը նշված է կապույտով)՝

Institution 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Չալմերս տեխնոլոգիայի համալսարան (Chalmers tekniska högskola) 110 166 147 197 162 198
Գյոտեբորգի համալսարան (Göteborgs universitet) - 190 - - 258 185
Linköping University (Linköpings universitet) - - - 371 - -
Լունդի համալսարան (Lunds universitet) 171 180 122 106 88 67
Տեխնոլոգիայի թագավորական ինստիտուտ (Kungliga Tekniska högskolan) 122 196 172 192 173 174
Ստոկհոլմի համալսարան (Stockholms universitet) 139 - - 246 239 215
Ուփսալայի համալսարան (Uppsala universitet) 140 180 111 71 63 75
Ումեո համալսարան (Umeå universitet) - - - - 299 318

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Uppsala University History Արխիվացված 14 Նոյեմբեր 2011 Wayback Machine
  2. ↑ A BRIEF HISTORY Արխիվացված 3 Մարտ 2012 Wayback Machine
  3. ↑ «Swedish Higher Education Authority (UK Ämbetet) - Annual report 2014 (Swedish), page 121ff» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  4. ↑ «Swedish Higher Education Authority (UK Ämbetet) - Annual report 2014 (Swedish), page 106ff» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  5. ↑ Rankings: top of the class, The Economist, 28 March 2015 (page visited on 7 April 2015).
  6. ↑ «QS World University Rankings 2012-13». Top Universities. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  7. ↑ «QS World University Rankings 2013-14». Top Universities. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  8. ↑ «QS World University Rankings 2014-15». Top Universities. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  9. ↑ «QS World University Rankings 2015-16». Top Universities. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  10. ↑ «QS World University Rankings 2016-17». Top Universities. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  11. ↑ «THE World University Rankings 2011». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  12. ↑ «THE World University Rankings 2012». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  13. ↑ «THE World University Rankings 2013». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  14. ↑ «THE World University Rankings 2014». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  15. ↑ «THE World University Rankings 2015». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  16. ↑ «THE World University Rankings 2016». Times Higher Education. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շվեդիայի_համալսարանների_և_քոլեջների_ցանկ&oldid=9417578» էջից