Jump to content

Շատրիյոս Ռագանա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շատրիյոս Ռագանա
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 8, 1877(1877-03-08)[1][2][3]
ԾննդավայրMedingėnai, Rietavas Municipality, Լիտվա[3]
Մահացել էհուլիսի 24, 1930(1930-07-24)[1][2][4] (53 տարեկան)
Մահվան վայրŽidikai, Mažeikiai District Municipality, Լիտվա[3]
Քաղաքացիություն Լիտվա
ԿրթությունՑյուրիխի համալսարան և Ֆրիբուրգի համալսարան
Մասնագիտությունթարգմանչուհի, գրող և ուսուցչուհի
 Marija Pečkauskaitė Վիքիպահեստում

Շատրիյոս Ռագանա (լիտ.՝ Šatrijos Ragana, «Վհուկը Շատրիա լեռից», իրական անվանումը՝ Մարիա Պյաչկաուսկայտեի, լիտ.՝ Marija Pečkauskaitė, մարտի 8, 1877(1877-03-08)[1][2][3], Medingėnai, Rietavas Municipality, Լիտվա[3] - հուլիսի 24, 1930(1930-07-24)[1][2][4], Židikai, Mažeikiai District Municipality, Լիտվա[3]), լիտվացի գրող, լիտվացիների ազգային վերածննդի կողմնակից[5], մանկավարժ և թարգմանչուհի։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Պեչկաուսկայտեն ծնվել է 1877 թվականի մարտի 8-ին, Մեդինգենայ կալվածքում[lt] (Mėdingėnų dvaras) (այժմ Ռետավայի ինքնավարություն)։ Ծնողները՝ Ստանիսլավան և Անուպուրաս Պեչկաուսկասները կրթված ազնվականներ էին։ Նա կրթությունն ստացել է տանը։ Վարշավայում ուսաումնասիրել է մեղվապահութուն առարկան։ 1905—1907 թվականներին Շվեյցարիայում ունկնդրել է էթիկայի դասընթացներին, իսկ Ցյուրիխի և Ֆրիբուրի համալսարաններում՝ մանկավարժության դասընթացներին։

Գրողի շիրիմը գտնվում է Մաժեյկի շրջանի Ժիդիկայ ավանում[6]։

Ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկսել է տպագրվել 1895 թվականից։ Նրան հանրաճանաչություն են բերում 1903 թվականի «Վիկտուտե» („Viktutė“) պատմվածքը, 1906 թվականի «Վինցաս Ստոնիս» („Vincas Stonis“) պատմվածքը և 1922 թվականին «Սկայտիմայ» ամսագրում հրապարակված «Հին կալվածքում» („Sename dvare“) պատմվածքը՝ գրված Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ «Վիկտուտե» պատմվածքը գրված է օրագրի ձևով և սկիզբ դրեց լիտվական լիրիկա-հոգեբանական արձակագրության զարգացմանը[7]։

Շատրիյոս Ռագանան եղել է XX դարի սկզբի ամենահայտնի հեղինակներից մեկը[5]։ Նրա պատմվածքները թարգմանվել են ռուսերեն և այլ լեզուներով։

Հիշողության հավերժացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այժմ Ժիդիկայի դպրոցը կրում է Մարի Պյաչկաուսկայտեի անունը, ինչպես նաև Ժիդիկայում կա նրա տուն-թանգարանը։ ՈՒժվենտիսի ազգագրական թանգարանում (գյուղ Գիրնիկայ, շրջան Կելմե, գավառ Շյաուլյայ) երկու ցուցադրություններից մեկը նվիրված է գրողին, որը 1887 թվականից մինչև 1898 թվականը ապրել է այժմյան թանգարանի շենքում[8]։ 1985 թվականին Մաժեյկյայ քաղաքում դրվեց նրա հուշարձանը, որը Յոնաս Մյաշկյալյավիչյուսի աշխատանքն է։ Գրականագետ Յանին Ժեկայտեի կողմից 1984 թվականին հրատարակվում է մենագրություն նվիրված Շատրիյոս Ռագանային[9], իսկ 1986 թվականին հրապարակվում են Շատրիյոս Ռագանայի նամակները։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 LIMIS (լիտ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 4,2 Identifiants et Référentiels (ֆր.)ABES, 2011.
  5. 5,0 5,1 Литовская литература\\Онлайн Энциклопедия «Кругосвет»
  6. Могила Шатриёс Раганы
  7. Залаторюс А. Литература начала XX Века // История литовской литературы / Под ред. Й. Ланкутиса. — Вильнюс: Вага, 1977. — С. 196—199. — 957 с. — 5000 экз.
  8. Филиалы этнографического музея Кельме, Шяуляй Արխիվացված 2014-11-09 Wayback Machine(չաշխատող հղում)
  9. Janina Žėkaitė. Šatrijos Ragana. Vilnius, 1984.