Շաորի ամրոց
 | |
|---|---|
.JPG) Նկարագրություն | |
| Տեսակ | հուշարձան |
| Երկիր |  Վրաստան |
 | |
 | |
 Shaori Fortress Վիքիպահեստում | |
Շաորի ամրոց (վրաց.՝ შაორის ციხე), հայտնի է նաև Քյոռօղլու բերդ անվանումով։ Բրոնզի դարի մեգալիթյան կառույց Վրաստանի Սամցխե-Ջավախեթի մարզում։ Գտնվում է Փոքր Կովկաս լեռնաշղթայի համանուն լեռան վրա, ծովի մակարդակից 2752 մ բարձրության վրա, Փարվանա լճից հյուսիս-արևմուտք[1][2]։ Ընդգրկված է Վրաստանի ազգային նշանակության մշակութային անշարժ հուշարձանների ցանկի մեջ[3]։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շաորի ամրոցը տեղագրական և ճարտարապետական բազմաթիվ ընդհանրություններ ունի Աբուլի բերդի հետ[1]։ Կառուցված է խոշոր հրաբխային բազալտով, առանց որևէ կապող շինարարական շաղախի և քարերը պարզապես շարված են միմյանց վրա։ Ամրոցը կազմված է երկու մասից, որոնցից յուրաքանչյուրը տեղակայված է լեռան գագաթի վրա։ Կենտրոնական մասը իրենից ներկայացնում է ոչ ճիշտ ուղղանկյուն և կառուցված է ամենաբարձր հատվածում։ Այնտեղ կարելի է հայտնվել արևելյան մուտքից, որի լայնությունը 1 մ է, իսկ բարձրությունը՝ 1,3 մ[4]։
Ամրոցի դիրքն ու ընդարձակությունը քիչ հավանական է դարձնում այն հանգամանքը, որ այն երբևէ գործածվել է որպես քաղաքային կյանքի կենտրոն[2][4]։ Շատ հավանական է, որ այն ծառայել է կրոնական նպատակների համար[4]։
Հնագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շաորի ամրոցը առաջին անգամ գրավոր աղբյուրներում հիշատակվում է 18-րդ դարի վրաց աշխարհագրագետ և պատմաբան Վախուշտիի աշխատություններում[1]։ Հայազգի հնագետ և բանասեր Լեոն Մելիքսեթ-Բեկը առաջինն էր, որ փորձեց 1938 թվականին կանոնավոր կերպով ուսումնասիրել Վրաստանի միաձույլ հուշարձանները, այդ թվում Շաորի ամրոցը[4]։
Շաորի ամրոցում երբեք հնագիտական պեղումներ չեն իրականացվել, որը դժվարեցնում է նրա թվագրումն ու որևէ կոնկրետ մշակույթի դրա վերագրումը[4][5]։ Շինարարության տեխնիկական և նյութական կողմը նմանություն ունի Թռեղք-Վանաձորյան մշակույթին, ըստ որի ամրոցի կառուցման ժամանակաշրջան է մատնանշվում մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի առաջին կեսը[4]։
Բնակավայրերի տեղաբաշխումը և մշակութային առանձնահատկությունները վկայում են այն մասին, որ նրանց, ում պատկանել են այս լեռնային ամրոցները, հսկողություն են իրականացրել վարելահողերի ու բնական պաշարների վրա։ Այս ամրությունները կարող էին իրականացնել նաև տնտեսական և պաշտպանական գործողություններ՝ իշխող վերնախավի ներքին տիրույթների համար[2]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Հարթ քարերով կառուցված ճանապարհ -
Մորենային խանդակ Շաորի լեռան վրա -
Արևմտյան պարիսպը -
Շաորի ամրոցն ու Փարվանա լիճը -
Ամրոցի արևմտյան պարիսպը -
Շաորի կամ Քյոռօղլի լեռը -
Ամրոցի ներքին հատվածներից -
Վերին ամրոցը -
-
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Berdzenishvili ჯავახეთის ძველი სიმაგრეები // ჯავახეთი. ისტორია და თანამედროვეობა. — Akhaltsikhe, 2002. — С. 181—203.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Sagona, Antonio The Archaeology of the Caucasus: From Earliest Settlements to the Iron Age. — Cambridge University Press, 2017. — С. 378—379, 385—386. — ISBN 9781139061254
- ↑ «List of Immovable Cultural Monuments» (PDF) (վրացերեն). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Narimanishvili, Goderdzi; Khimshiashvili, Kakha The Bronze Age Settlements from Trialeti // Vakhtang Beridze 1st International Symposium of Georgian Culture — Georgian art in the context of European and Asian cultures; June 21-29, 2008, Georgia / Skinner, Peter; Tumanishvili, Dimiti; Shanshiashvili, Anna. — Tbilisi, 2009. — С. 30—31. — ISBN 978-9941-0-2005-6
- ↑ Shanshashvili, Nino; Narimanishvili, Goderdzi Environment and Dwelling in the Early and Middle Bronze Ages South Caucasus // International Conference: Problems of Early Metal age Archaeology of Caucasus and Anatolia. November 19-23, 2014 November 19-23, 2014, Georgia / Narimanishvili, Goderdzi. — Tbilisi, 2014. — С. 247. — ISBN 978-9941-0-7134-8