Շամբի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շամբի
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր
Տիպ Ծածկասերմեր
Դաս Միաշաքիլավորներ
Ընտանիք Բոշխազգիներ
Ցեղ Շամբի
Լատիներեն անվանում
Scirpus
L. (1753), nom. cons.
Հոմանիշներ
  • Actaeogeton Steud. (1840)
  • Blepharolepis Nees (1842)
  • Chamaeschoenus Ehrh. (1789)
  • Dichismus Raf. (1819)
  • Diplarinus Raf. (1819)
  • Leiophyllum Ehrh. (1789)
  • Maximoviczia A.P.Khokhr. (1985), nom. illeg.
  • Maximowicziella A.P.Khokhr. (1989)
  • Nemocharis Beurl. (1853)
  • Seidlia Opiz (1826)
  • Taphrogiton Montandon (1868)
Տիպիկ ներկայացուցիչներ


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում




Շամբի (լատին․՝ Scirpus), գզիրուկ, ճլախոտ, բոշխազգիների ընտանիքի բազմամյա, սողացող կոճղարմատներով խոտաբույսերի ցեղ։ Հիմնականում ճահճային կամ գերխոնավասեր բույս է։ Հայտնի է մոտ 250 տեսակ։

Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Scirpus sylvaticus

Ցողունը գլանաձև է կամ եռանիստ։ Ստորին տերևները թեփուկանման են, միջինները՝ գծային, խողովակավոր։ Լճային ծաղիկները երկսեռ են, հասկերով՝ հավաքված հովանոցաձև, հուրանաձև կամ գլխիկաձև ծաղկաբույլերում։ Ծաղկում է հունիս-օգոստոսին։ Պտուղն ընկուզիկ է։

Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝

  • Շամբի անտառային (Տ. sylvaticus

Տարածված է Շիրակի (Մարալիկ), Լոռու, Տավուշի, Վայոց ձորի (Ջերմուկ) և Գեղարքունիքի մարզերում։ Աճում է ճահճուտներում, լճակներում, գետափերին։

Հայտնի է Շամբու շուրջ 250 տեսակ՝ տարածված ամենուրեք։ Հայաստանի անապատային, կիսաանապատային և տափաստանային գոտիների գետերի, լճերի և աղբյուրների ափերին, ճահճուտներում, ծովի մակերևույթից 500-2200 մ բարձրության վրա հանդիպում է Շամբու 8 տեսակ։ Շամբուտներով առանձնապես հարուստ են Արարատյան հարթավայրի, Շիրակի, Լոռու, Գուգարքի շրջանների բնական և արհեստական ջրամբարները։ Հայաստանում հատկապես տարածված է լճային շամբի (S․ lacustris), որը մինչև 2,5 մ բարձրությամբ և 2 սմ հաստությամբ, հաճախ ընդարձակ մացառուտներ առաջացնող բույս է։ Շամբու մյուս տեսակները Հայաստանում սահմանափակ տարածում ունեն և ճահիճների չորացման պատճառով աստիճանաբար ոչնչանում են։ Կան կերային և դեկորատիվ տեսակներ։

Կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օգտագործվում է տանիքները ծածկելու, զամբյուղներ և խսիրներ հյուսելու համար, կոճղարմատներով սնվում են ջրային առնետները, ճահճակուղբերը, մշկամկները։ Շամբին տորֆային նստվածքների հիմնական բաղադրամասերից է։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ханджян Н. С. Род Scirpus L., Камыш // Флора Армении / Под ред. А. Л. Тахтаджяна. — Руггелль։ A.R.G. Gantner Verlag KG, 2001. — Т. 10. Monocotyledones (исключая Poaceae). — С. 439—440. — 612 с. — ISBN 3-904144-16-2.
  • Шишкин Б. К. Род 224. Камыш — Scirpus L. // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1935. — Т. III. — С. 42—55. — 636 + XXV с. — 5175 экз.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 440