Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ43
Պահ, (մոմենտը) ժամանակի միջնադարյան միավոր։ Արեգակնային ժամացույցի վրա ստվերի շարժումը արեգակնային ժամում ծածկում էր 40 ակնթարթ՝ արևածագի և մայրամուտի միջև ընկած ժամանակահատվածի տասներկուերորդ մասը: Արեգակնային ժամի տեւողությունը կախված էր օրվա տևողությունից, որն իր հերթին տարբերվում էր սեզոնին համապատասխան[1]:Թեև ժամանակակից վայրկյաններում պահի երկարությունը ֆիքսված չէր, միջինում միջնադարյան պահը համապատասխանում էր 90 վայրկյանի: Արեգակնային օրը կարելի է բաժանել 24 ժամերի՝ հավասար կամ անհավասար երկարությամբ[2][3], առաջինը կոչվում է բնական կամ հավասարաչափ, իսկ երկրորդը՝ արհեստական։ Ժամը բաժանված էր չորս պունկտաների (քառորդ ժամ), 10 րոպե կամ 40 րոպե[4]:
Միավորն օգտագործվել է միջնադարյան հաշվիչների կողմից մինչև մեխանիկական ժամացույցի և 60 միավորային համակարգի ներդրումը 13-րդ դարի վերջում։ Միավորը չէր օգտագործվի առօրյա կյանքում: Միջնադարյան հասարակ մարդկանց համար ժամանակի անցման հիմնական նշանը օրվա ընթացքում ընդմիջումներով աղոթքի կանչն էր:
Պահի մասին հայտնաբերված ամենավաղ հիշատակումը վերաբերվում է Արժանապատիվ Բեդեի 8-րդ դարի գրվածքներին[5], ով համակարգը նկարագրում է որպես 1 արեգակնային ժամ = 4 պունկտա = 5 լուսնային կետ[6][7] = 10 րոպե = 15 մաս = 40 մոմենտ: Բեդեին հիշատակել է հինգ դար անց և՛ Բարթոլոմեոս Անգլիկուսը, իր վաղ հանրագիտարանում ՝Իրերի հատկությունների մասին[8], ինչպես նաև Ռոջեր Բեկոն[7]: Պահը հետագայում բաժանվեց 12 ունցիա՝ յուրաքանչյուրը 47 ատոմից, թեև այդպիսի բաժանումներ երբևէ չի կարող օգտագործվել դիտարկման ժամանակ օգտագործվող սարքավորումների հետ:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ North, John David (1988). Chaucer's Universe. University of Michigan Press.
- ↑ Bede (1999). The Reckoning of Time. Liverpool University Press. էջ 267. ISBN 9780853236931. Վերցված է 23 January 2017-ին.
- ↑ Bacon, Roger. Opera quaedam hactenus inedita. Oxford University Press. էջ 45. Վերցված է 5 July 2014-ին.
- ↑ Bede (1999). The Reckoning of Time. Liverpool University Press. էջ 268. ISBN 9780853236931. Վերցված է 23 January 2017-ին.
- ↑ Bede (1999). The Reckoning of Time. Liverpool University Press. էջ 15. ISBN 9780853236931. Վերցված է 23 January 2017-ին.
- ↑ Bede (1999). The Reckoning of Time. Liverpool University Press. էջ 73. ISBN 9780853236931. Վերցված է 23 January 2017-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Bacon, Roger. Opera quaedam hactenus inedita. Oxford University Press. էջ 48. Վերցված է 5 July 2014-ին. Note the distinction between minucia and minuta, as well as the introduction of the ostenta, the precursor to the modern minute.
- ↑ Middle English dictionary. University of Michigan Press. 1977-12-31. էջ 644. ISBN 978-0472011360. Վերցված է 5 July 2014-ին.
Կաղապար:Time measurement and standards Կաղապար:Time topics
 |
Տես՝ moment Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս |
Կաղապար:Measure-stub Moment (unit)