Jump to content

Մասնակից:Edul10000/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Էլեկտրաէներգիայի արտադրություն/Տեղակայնված հզորություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օգտակար հանածոների պակասի ատճառով Հայաստանում էներգիայի արտադրությունը հիմնականում կատարվում է ատոմակայանի, հիդրոէլեկտրակայանների և ջէրմաէլեկտրակայանների միջոցով, որը շահագործվում է ներմուծվող վառելիքի միջոցով: Արևից և քամուց ստացվող էներգիան ընդհանուր էներգիայի արտադրության ընդհամենը չնչին տոկոսն է կազմում Հայաստանում: 3213,2 ՄՎտ ընդհանուր տեղակայված հզորության 38% ամենամեծ մասնաբաժինը արտադրվում է Մեծամորի ատոմակայանի միջոցով, 33%-ը հիդրոէլեկտրակայանների միջոցով, 22%-ը ջերմաէլեկտրակայանների և մանացած 7%-ը՝ վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների միջոցով: [1] Ատոմակաայնից, Սևան – Հրազդան Կասկադից և Որոտան Կասակդից ստացվող էլեկտրաէներգիան համարվում է բացառապես տեղական արտադրության էլեկտրաէներգիա, մինչդեռ ջերմաէլեկտրակայաննները շահագործվում են միայն ներմուծվող գազի միջոցով: Աշնանը Մեծամորի ատոմակայանը չի շահագործվում վերականգնողական աշխատանքների իրականացման պատճառով և բազային էլեկտրաէներգիանի տրամադրումը, ինչպես նաև ձմեռվա՝ էլեկտրաէներգիայի բարձր պահանջարկի բավարարումը կատարվում է ջերմաէլեկտրակայանների միջոցով: [2]

Էլեկտրաէներգիայի արտադրություն [1]

ՀՀ Էներգետիկ Ենթակառուցվածքների և Բնական Պաշարների Նախարարությունը մեծ նշանակություն է տալիս Հայաստանում վերականգնվող էներգիայի արտադրությանն ու զարգացմանը, որի ծրագրերի մեջ մտնում են Մեղրի՝ Արաքս գետի վրա, Շնող՝ Դեբեդ գետի վրա և Լոռիբերդ՝ Ձորագետ գետի վրա, հիդրոէլեկտրակայանների կառուցումը՝ համապատասխանաբար 130ՄՎտ (800 միլիոն ԿՎտ/ժ տարեկան արտադրական ծավալով), 75ՄՎտ (300 միլիոն ԿՎտ/ժ տարեկան արտադրական ծավալով) և 66ՄՎտ (200 միլիոն ԿՎտ/ժ տարեկան արտադրական ծավալով) հզորություններով: [3] Բարձր ճնշմամբ, մինչև 250օC տաք ջրի պաշարը Ջերմաղբյուրում 25ՄՎտ հզորությամբ երկրաջերմային էլեկտրակայան կառուցելու համար բավարար նախապայման է, որի նպատակով տարվում են համապատասխան աշխատանքներ: [4] Ծովի մակերևույթից մոտավորապես 1800մ բարձրության վրա գտնվելով՝ Հայաստանը բավարար նախապայմաններ ունի արևային էներգիայի զարգացման համար, որի պատճառով ՀՀ Կառավարության՝ 2017 թվականի ծրագրերի մեջ է մտնում միջազգային տենդերի հայտարարումը՝ Գեղարքունիքի մարզի Մասրիկ գյուղում 50ՄՎտ-անոց արևային կայանների կառուցման համար: [5] [6]

Ատոմային Էներգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էներգիայի տեսակներից, ատոմայինը Հայաստանում ամենատարածվածը չէ, բայց իրականում այն ամենկարևորն է․Կան մի քանի հաստատությնուններ, որոնք անցկացնում են հետազոտություններ ատոմային ֆիզիկայի ասպարեզում․ Նրանցից մեկը Երևանի Ֆիզիկայի ինստիտուտն է, իսկ մյուսը Գյումրիի <<ԱՆալիտսարք>> ԲԲԸ․Ատոմային Էներգիայի միակ ներկայացուցիչը Հայաստանում, հանդիսանում է Մեծամորի ատոմակայանը․[7] Ըստ 2009 թ․ USAID- ի հաշվետվության, կայանը հին է և վտանգավոր, քանի որ, այն տեղակայված է ոչ ստաբիլ տարածքում, որտեղ երկրաշարժերի հավանականությունը բարձր է․[8]Այն ստեղծվել է 1976թ և հանդիսանում է միակ ատոմակայանը հարավային կովկասում․Այն բավարարում է Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի կարքների 40 տոկոսը․Երկու բաղադրիչներից յուրաքանչյուրի հզորությունը կազմում է 408 ՄՎ․ Տվյալ պահին միայն մեկ բաղադրիչն է աշխատում, քանի որ մյուսը անջատվել է Սպիտակի երկրաշարժից հետո 1988թ և այլևս չի օգտագործվել․ Պլանավորվում է կառուցել նոր 1060 ՄՎ հզորությամբ ռեակտոր 2026թ ին․[9]


Ջերմային Էներգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1960 – ականներին ԽՍՀՄ-ի ծրագրերի մեջ էր մտնում ջերմաէլեկտրակայանների կառուցումը երկրի այն հատվածներում, որտեղ վառելիքային հանածոների խիստ պակաս կար: Հայաստանում ջերմաէլետրակայաններ կառուցվեցին առավելապես մեծ էներգիայի պահանջարկ ունեցող շրջաններում: Դրանցից առաջինը կառուցվեց 1960 թվականին Երևանում, որին հաջորդեց Վանաձորի ջերմաէլեկտրակայանի կառուցումը 1961 թվականին և Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայանի կառուցումը 1963 թվականին: [10]

Արտադրվող էլեկտրաէներգիայի հիմնական աղբյուր էր հանդիսանում ԽՍՀՄ-ից ներկրվող գազը, որը խողովակների միջոցով Հայաստան էր հասնում Ադրբեջանի տարածքով: 1988 թվականին Սպիտակի երկրաշարժի պատճառով Մեծամորի ատոմակայանի աշխատանքը դադարեցվեց: [11] Ադրբեջանի հետ պատերազմի տարիներին դադարեցվեցին նաև ջերմաէլեկտրակայանների շահագործումը Ադրբեջանի հետ սահմանի շրջափակման պատճառով և մինչև 1990 – ականների կեսերը Հայաստանը ապրում էր էներգետիկ ճգնաժամի տարիներ: Այնուամենայնիվ, Հայաստանը կարողացավ հաղթահարել 1990 – ականների էներգետիկ ճգնաժամը:[12] Չնայած, որ մինչև այժմ ջերմաէլեկտրակայանների սարքավորումների մեծ մասը բավականին հնացած է, մեծ ծավալով աշխատանքներ են տարվել դրանց վերանորոգման և թարմացման նպատակով, որի արդյունքում՝ առանց Վանաձորի ջերմաէլեկտրակայանի շահագործման, մնացած ջերմաէլեկտրակայանները միասին տրամադրում են 706ՄՎտ ծավալով էլեկտրաէներգիա: [11] [1]

Ներկայումս շահագործվում են Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայանը՝ 1100ՄՎտ տեղակայված հզորությամբ, և Երևանի ջերմաէլեկտրակայանը՝ 250ՄՎտ տեղակայված հզորությամբ: 2014 թվականին ընդհանուր էլեկտրաէներգիայի արտադրության 12,3%-ը տրամադրող Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայանը պատկանում է Ռուսաստանի Դաշնությանը: [1] [13]

Վերջին նորարարություններից հետո Երևանի ջերմաէլեկտրակայանի արդյունավետությունը ավելացավ մինչև 70%՝ նվազեցնելով ինչպես օգտագործվող վառելիքի, այնպես էլ արտանետումների քանակը: [14] Էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար օգտագործվում է Իրանի Իսլամական Հանրապետությունից ներկրվող գազը, որը փոխարինվում է արտադրված էլեկտրաէներգիայի համապատասխան ծավալով, իսկ ավելացված էլեկտրաէներգիան օգտագործվում է տեղական շուկայում սպառման համար: [15]

Վերականգնվող Էներգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանը չունի ածուխի, բնական գազի կամ բենզինի մեծ պաշարներ, բայց ըստ գիտնականների վերականգնվող եներգիայի ոլորտը կարող է ապագա հանդիսանալ իր համար․ Այսպիսով Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը աջակցում է ծրագրերին, որոնք կապված են վերականգնվող էներգիայի հետ․ Ըստ <<Danish Management Group>> ի հաշվետվության Հայաստանը ունի մեծ պոտենցիալ

Տեխնոլոգիայի տեսակը ՖՎ Քամի Երկրաջերմային Փոքր հիդրոելեկտրակայաններ Արեգակնային ջերմային Ջերմային պոմպեր Բիովառելիք
Հզորություն >1000 ՄՎ 300-500 ՄՎ 25 ՄՎ 250-300 ՄՎ >1000 ՄՎ >1000 ՄՎ 100 Հարյուր հազար տոննա/տարում

Բիոեներգիայի ոլորտը Հայաստանում աստիճանաբար զարգանում է․Գոյություն ունեն բիոէներգիայի մի քանի ճյուղեր՝ բիովառելիք, կենսազանգված և բիոգազ․ Շատ գիտնականներ տեսնում են Հայաստանի վերականգնվող էներգիայի ապագան հենց դրանում․ Առաջինը բիովառելիքն է․Ինչպես ընդունված է աշխարհում, բիո-էթանոլի հիմնական աղբյուր են հանդիսանում եգիպտացորենը և շաքարեղեգը․ Այս բաղադրամասերի շնորհիվ գիտնականները ստանում են բիո-եթանոլ․[16] Նույնիսկ, բենզինի հետ 50-50 խառնելու դեպքում իր գինը կլինի ավելի ցածր քան սովորական բենզինի դեպքում․ Այսպիսով, փոխադրումների գինը նույնպես կիջնի․ Հայաստանի եղանակային պայմանները չեն համապատասխանում շաքարեղեգին, և Երուսաղեմի կանկարը կարող է փոխարինել դրան․ Այն կարող է հանդիսանալ բիո-եթանոլի ավելի լավ աղբյուր, քանի որ, կանկարը հագեցած է ածխաջրածնով․ Բիովառելիքի այլ ոչ թանկ տեսակը ստեղծում են թեփը, ծղոտը և արևածաղկի կեղևը ճզմելով, որը հետո ենթարկում են այրման և ստանում գազ․ Այդ զանգվածի 1 կիլոգրամի այրումից ստանում են 2 խորանարդ մետր գազ․ Գիտնականների կարծիքով, այս մեթոդը հայկական տներին կարող է տալ հնարավորություն ազատվելու գազամուղերից․[17] Երկրորդը կենսազանգվածն է․ Գիտնականները կարծիք են հայտնում, որ Հայաստանը ունի ամենա բազմազան էներգիայի շուկան Կովկասում․ Պատճառը նրանում է , որ գյուղերում ջեռուցման համար օգտագործում են ոչ միայն բնական գազ և էլեկտրականություն, այլ նաև փայտ և գոմաղբ․ Այսպիսով բիո-փելլեթները հեռանկարային են Հայաստանի համար, քանի որ, դրանք այրվում են մաքուր և ավելի տաք․[18]Բիոէներգիայի վերջին ճյուղը բիոգազն է․ Գոմաղբից ստացված բիոգազը կարող է լինել ջերմության և էլեկտրաեներգիայի լավ աղբյուր․ Լուսակերտի բիոգազի կայանը հանդիսանում է դրա վառ օրինակը Հայաստանում.[19][20] Այն կառուցվել է 2008թ ին, և մինչ օրս աշխատում է ունենալով 0,85 Մվ պայամանական հզորություն․ Կառուցվելուց հետո այս կայանը ստացավ <<National Energy Globe Award>> մրցանակ․[21]

Քամին հանդիսանում է էներգիա ստանալու ոչ տարածված տեսակներից մեկը Հայաստանում․ Ամեն դեպքում այն կարող է լինել բավականին շահութաբեր Հայաստանի համար․ Ըստ NREL ի կողմից անցկացված 2003թ ի հետազոտությունների, Հայաստանի քամու էներգիայի պոտենցիալը կազմում է 450 ՄՎ․[22] Առաջին քամու կայանը սկսել է գործել 2005թ ի Դեկտեմբերին․ [23] Այդ կայանի ամբողջական հզորությունը կազմում է 2․6 ՄՎ, որը գտնվում է Պուշկինի լեռնանցքում․ Այս կայանը ընդգրկում է չորս տուրբին, յուրաքանչյուրը 660 ԿՎ հզորությամբ․ Ամենահեռանկարային տարածքները քամու կայանների համար հանդիսանում են Զոդի լեռնանցքը, Բազում լեռը, Ջաջուռի լեռնանցքը, Գեղամա լեռները, Սեվանի լեռնանցքը, Ապարանը, Սիսիանի և Գորիսի արանքում ընկած լեռները և Մեղրին․[24]

Ըստ հետազոտությունների արեգակնային էներգիայի պոտենցիալը Հայաստանում կազմում է 1000 ՄՎ․ Պատճառը արեգակնային ճառագայթումն է որը կազմում է 1700 ԿՎ/մ2 տարեկան․[25] Այս տեխնոլոգիան օգտագործվում է միայն մի քանի կազմակերպությունների կողմից, որոնցից մեկը Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանն է․ ՀԱՀ ը օգտագործում է արեգակնային էներգիան ոչ միայն Էլեկտրաէներգիա ստանալու, այլ նաև ջուր տաքացնելու համար․ Հայաստանի կառավարությունը փորձում է խթանել արեգակնային էներգիայի օգտագործումը և 2017թ ին կհայտարարի միջազգային մրցույթ 50 ՄՎ հզորությամբ արեգակնային կայան կառուցելու համար․[26] [27] Այն գտնվելու է Գեղարքունիկ մարզի Մասրիկ գյուղի մոտակայքում․ [28]

Հիդրոէլեկտրակայանները կազմում են Հայաստանի վերականգնվող էներգիայի 70 տոկոսը և ամբողջ էներգիայի 33 տոկոսը․ Հայաստանում կան 3 հիմնական կայաններ՝ Սեվան-Հրազդան կասկադ, Վորոտան կասկադ և Զորայի հիդրոէլեկտրակայանը․[29] Հայաստանի հիդրոէներգիայի պոտենցիալը գնահատվում է 21,8 միլիարդ ԿՎ/Ժ․ Պոտենցիալը կդառնա իրականություն, երբ աշխատեն Սեվան-Հրազդան կասկադը,Վորոտան կասկադը, փոքր կայանները և կառուցվեն նոր հիմնական կայանները․ Հայաստանում կան 115 փոքր գործող կայաններ և երեք հատ պլանավորված՝ Մեղրիի, Շնողի և Լորիբերդի կայանները․ [30]

Երկրաջերմային էներգիան չի գտնվում ամենաբարձր աստիճանի վրա Հայաստանի էներգիայի ոլորտում․ Ամենամեծ նվաճումը այս ոլորտում կլինի նոր 25 ՄՎ հզորությամբ Ջերմաղբյուրի երկրաջերմային կայանի կառուցումը, որը գտնվելու է Սյունիքի մարզում․ [31]

Հետագա Ներդրումային Ծրագրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայումս Հայաստանում ջրային ռեսուրսները վերականգնվող էներգիաներից ամենաշատ օգտագործվողն են: Այդ իսկ պատճառով այդ ներուժի օգտագործումը կենսական է: ՀՀ կառավարությունը առաջադրել է նախագիծ՝ կառուցելու 30 փոքր հէկ-եր ընդհանուր 300 ՄՎտ հզորությամբ: Ակնկալվում է Մեղրիի հէկ-ի (300 ՄՎտ հզորությամբ և 800 մլն. կվտժ էլ.էներգիայի արտադրությամբ)՝ Արաքս գետի վրա, Շնող հէկ-ի(75 ՄՎտ հզորությամբ և 300 մլն)՝ Դեբեդ գետի վրա, Լոռիբերդ հէկ-ի (66 ՄՎտ հզորությամբ և տարեկան 200 մլն. Կվտժ արտադրությամբ)՝ Ձորագետի վրա, կառուցումը: [32] Նախագիծը կյանքի կոչելու համար անհրաժեշտ է 500 մլն. ԱՄՆ դոլլար և այժմ այն առաջադրված է ներդրման:[33]

ԱՄՆ Ազգային Վերականգնվող Էներգիայի լաբորատորիան հաշվարկել է, որ Հայաստանում քամու ներուժը կազմում է 450 Մվտ: Ըստ տվյալ աղբյուրի հողմաէլեկտրակայանների  հիմնական հեռանկարային տեղակայման վայրերից են Զոդի լեռնանցքը, Բազումի լեռները, Ջաջուռի լեռնանցքը, Գեղամա լեռները, Սևանի լեռնանցքը,Սիսիանի և Գորիսի միջև գտնվող բարձունքային գոտին: Հայ-իտալական մասնավոր ՓԲԸ-ն՝ “Ar Energy”-ն կատարել է հողմաէներգետիկ մոնիթորինգային աշխատանքներ: Ընկերությունը ստացել է լիազորություն կառուցելու “Քարախաչ1” հողմաէլեկտրակայանը ընդհանուր 20 ՄՎտ հզորությամբ, որը հետագայում կըդլայնվի մինչև 140 ՄՎտ հզորեւթյամբ հողմաէլեկտրակայանի: [34] Բացի սրանից նախագծվում է կառուցել հողմաէլեկտրակայան Սիմյոնովկա լեռնանցքում՝ Սևանում, ընդհանուր 34 ՄՎտ հզորությամբ: Նախագիծը առաջադրված է ներդրման:

Մեծամոր ատոմային էլեկտրակայանը ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության էլեկտրաէներգիայի ավելի քան 40 տոկոսը, ինչևէ դրա անվտանգությունը այժմ կասկածելի է:[35] Այդ իսկ պատճառով որոշ պետություններ ֆինանսավորում են դրա վերանորոգման կամ էլ որոշակի դեպքերում ընդհատակյա ավերման համար:[36] Ըստ ՀՀ Հանրային Ծառայությունները Կարգավորող հանձնաժողովի ներկյումս գործում է ծրագիր հավաքելու 5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, որը կծախսվի սարքավորումների և ռեակտորի բաժնի արդիականացման համար:[37] 2014 թվականի հունիսին ՌԴ էներգետիկայի նախարարը հայտարարեց, որ նրանք կհատկացնեն 4.5 միլիարդ ԱՄՆ դոլարը 5 միլիարդից: [38] 2014 թ. նոր ատոմային էլեկտրակայանի կառուցման նախագիծ ընդունվեց Հայաստանի կառավարության կողմից, որը կսկսվի 2018-ին:

Հայաստանը ունի արևային էներգիայի օգտագործման մեծ պոտենցիալ: Համեմատած այլ երկրների տարեկան միջին էներգիայի հոսքը այստեղ  ավելի շատ է, հետևաբար հետաքրքրվածություն կա նաև այս էներգիայի բաժնում: [39]2015 թվականին վերականգնվող էներգիայի բաժնի զարգացման համար 58 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ծրագիր է մեկնարկել: Ծրագիր ներառում է նաև 40-50 ՄՎտ հզորությամբ արևային էլեկտրակայանների կառուցումը:

2012 թ. Միջազգային Վերակառուցման և Զարգացման Բանկը ներդրել է 1.82 միլիոն ԱՄՆ  դոլար էներգիայի խնայողության ծրագրում: Նախատեսվում էր բարելավել հասարակական շենքերի ջերմամեկուսացումը և ջեռուցման համակարգերը՝ փոխարինել ավանդական լամպերը ԼԵԴ լամպերով, տեղադրել արևային ջրատաքացուցիչներ և այլն:

2016 թ. հունվարի 30-ին ծրագրի դրամաշնորհ նախագիծը ավարտվեց:[40]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Հայաստանում Վերականգնվող Էներգետիկ Ռեսուրսների Սակագների Վերլուծությունը» (PDF). ARMENIA RENEWABLE RESOURCES AND ENERGY EFFICIENCY FUND. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  2. ↑ «Electricity Production in Armenia». TheArmenianWeekly. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  3. ↑ «Hydro Energy». MINISTRY OF ENERGY INFRASTRUCTURES AND NATURAL RESOURCES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  4. ↑ «Geothermal Energy». MINISTRY OF ENERGY INFRASTRUCTURES AND NATURAL RESOURCES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  5. ↑ «General information about Republic of Armenia». President of The Republic of Armenia. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  6. ↑ «Armenia to announce tender for construction of solar power plant». ARKA News Agency. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  7. ↑ «Nuclear Power Plant Construction». JamesTown. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  8. ↑ «Performance Evaluation of the Energy Security and Regional Integration Project» (PDF). USAID. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  9. ↑ «Nuclear Power in Armenia - World Nuclear Association». www.world-nuclear.org. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  10. ↑ «Heat Energy». MINISTRY OF ENERGY INFRASTRUCTURES AND NATURAL RESOURCES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 «An Energy Overview of the Republic of Armenia». Global Energy Network Institute. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  12. ↑ «Armenia Prepares Renewable Roadmap Amid Energy Crisis». Renewable Energy World. Վերցված է 8 December 2016-ին.
  13. ↑ «Tashir Group to Acquire Hrazdan Power Plant in Armenia». Asbarez. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  14. ↑ «"Yerevan TPP" CJSC». MINISTRY OF ENERGY INFRASTRUCTURES AND NATURAL RESOURCES OF THE REPUBLIC OF ARMENIA. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  15. ↑ «Yerevan Thermal Power Plant, Armenia». Power Technology. Վերցված է 25 November 2016-ին.
  16. ↑ «A Bio-Ethanol Fuel Program for Armenia | Asbarez.com». Asbarez.com. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  17. ↑ «Production Of Cheap Biofuel». Resource Effiсient Technologies. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  18. ↑ «Heating Armenia the Sustainable Way». The Armenian Weekly. 29 January 2015. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  19. ↑ «Renewable Energy in Armenia» (PDF). Hetq.am. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  20. ↑ «Lusakert Biogas Plant». www.energy-engineering.net. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  21. ↑ «National Energy Globe Award». www.energyglobe.info. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  22. ↑ «ASSESSMENT OF WIND'S POTENTIAL IN THE REPUBLIC OF ARMENIA». Ministry of Energy of Armenia. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  23. ↑ «Wind Energy Programs in Armenia». Ministry of Energy of Armenia. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  24. ↑ «WIND ENERGY IN ARMENIA: OVERVIEW OF POTENTIAL AND DEVELOPMENT PERSPECTIVES» (PDF). USAID. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  25. ↑ «Solar Energy». Ministry of Energy of Armenia. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  26. ↑ «Legislative Reform to Promote Solar Energy in Armenia». RENEWABLE ENERGY WORLD. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  27. ↑ «Solar Heating and Cooling in Armenia». INFORSE-EUROPE. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  28. ↑ «Armenia to announce tender for construction of solar power plant». Arka. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  29. ↑ «HYDRO ENERGY». Ministry of Energy of Armenia. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  30. ↑ «Small Hydro Power Plants in Armenia». Armenian Community Council of the United Kingdom. Վերցված է 9 December 2016-ին.
  31. ↑ «Geothermal Energy Development in Armenia» (PDF). R2E2.
  32. ↑ «Հիդրոէներգետիկա - Ներդրումային ծրագրեր - Ծրագրեր - www.minenergy.am». www.minenergy.am. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  33. ↑ «Energy Overview of Armenia». www.geni.org. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  34. ↑ «Հողմաէներգետիկա - Ներդրումային ծրագրեր - Ծրագրեր - www.minenergy.am». www.minenergy.am. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  35. ↑ «Is Armenia's Nuclear Plant the World's Most Dangerous?». 2017-04-14. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  36. ↑ «Armenia's Metsamor nuclear power station - most dangerous in the world?». ZME Science (ամերիկյան անգլերեն). 2011-04-13. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  37. ↑ «PSRC to consider Metsamor nuclear power plant's 2016 investment program». arka.am. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  38. ↑ «Nuclear Power in Armenia - World Nuclear Association». www.world-nuclear.org. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  39. ↑ lidplussdesign. «Advantages of Solar Power in Armenia | Shtigen». shtigen.com. Վերցված է 2016-12-11-ին.
  40. ↑ «Էներգախնայողություն - Ներդրումային ծրագրեր - Ծրագրեր - www.minenergy.am». www.minenergy.am. Վերցված է 2016-12-11-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Edul10000/Ավազարկղ&oldid=4735706» էջից