Մասնակից:Annie-Art/Ավազարկղ 30
Annie-Art/Ավազարկղ 30 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||
E. europaea L.
|
Իլենի եվրոպական (լատին․՝ E. europaea L.), իլենազգիներ ընտանիքի, իլենի ցեղի բույս։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փոքր ծառ է` մինչև 7 մ բարձրությամբ և 5—10 սմ բնի տրամագծով: Երբեմն աճում է թփանման: Երիտասարդ ճյուղերը քառանկյունի են, կանաչ, 4 գորշավուն խցանային թմբիկներով: Բնի և բազմամյա ճյուղերի կեղևը գորշամոխրավուն է, երբեմն` գրեթե սև: Տերևները հակառակ ձվաձև են կամ երկարավուն էլիպսաձև, 2—11 սմ երկարությամբ և 1-6 սմ լայնությամբ, սրածայր, մանր, սղոցաեզր, թեթևակի կաշվեկերպ, վերևի կողմից` մերկ, ներքևից` ջղերի երկարությամբ մազմզուկապատ: Ծաղկաբույլը իսահովանոց է, կազմված 3—15 ծաղիկներից, որոնք դեղնավուն են, կամ սպիտակականաչավուն: Պտուղը 4 բլթականի է` 1—13 սմ լայնությամբ և 0,7—1 սմ բարձրությամբ, անթև, մուգ կարմրավուն, կամ վարդագույն: Ծաղկում է մայիս, հունիս ամիսներին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-հոկտեմբերին:
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է Կովկասում, Հայաստանի Եվրոպական մասում, Ղրիմում, հարավային Եվրոպայում, Փոքր Ասիայում: Հայաստանի տարածքում հանդիպում է հյուսիս-արևելյան և կենտրոնական շրջաններում, Զանգեզուրում, խառն անտառներում, ծովի մակերևույթից մինչև 1800—1900 մ բարձրությունների վրա:
Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աչքի է ընկնում բարձր ձմեռնադիմացկունությամբ, երաշտադիմացկունությամբ, արագ աճով: Բավականին լուսասեր է: Լավ է աճում քաղաքի յուրահատուկ պայմաններում, քանի որ բավականին գազադիմացկուն է: Լավ է տանում խուզումը: Արմատակեղևում պարունակում է մինչև 20 % բարձր որակի գուտապերչ, իսկ սերմերում՝ 45 % չչորացող ճարպ, որը լայն կիրառում ունի արդյունաբերության բնագավառում: Փայտը շատ ամուր է, օգտագործում են կոշկակարային մեխեր, իլիկներ, ստեղներ պատրաստելու համար: Ածուխից տուշային մատիտներ են պատրաստում: Պտուղներն ունեն դեղագործական նշանակություն: Հայտնի են այս տեսակի մոտ 20 այլատեսակներ, որոնք աչքի են ընկնում լացող սաղարթով, թզուկ աճով, խայտաբղետ, նեղ նշտարաձև տերևներով և տարբեր գույնի պտուղներով: