Մասնակից:Annie-Art/Ավազարկղ 30

Annie-Art/Ավազարկղ 30
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Կարգ Իլենածաղկավորներ Ընտանիք Իլենազգիներ Ցեղ Իլենի Տեսակ Իլենի եվրոպական
Լատիներեն անվանում
E. europaea L.
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Դասակարգումը Վիքիցեղերում] [{{fullurl:commons:Special:Search/{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Պատկերների որոնում Վիքիպահեստում]

Իլենի եվրոպական (լատին․՝ E. europaea L.), իլենազգիներ ընտանիքի, իլենի ցեղի բույս։

Նկարագրություն

Փոքր ծառ է` մինչև 7 մ բարձրությամբ և 5—10 սմ բնի տրամագծով: Երբեմն աճում է թփանման: Երիտասարդ ճյուղերը քառանկյունի են, կանաչ, 4 գորշավուն խցանային թմբիկներով: Բնի և բազմամյա ճյուղերի կեղևը գորշամոխրավուն է, երբեմն` գրեթե սև: Տերևները հակառակ ձվաձև են կամ երկարավուն էլիպսաձև, 2—11 սմ երկարությամբ և 1-6 սմ լայնությամբ, սրածայր, մանր, սղոցաեզր, թեթևակի կաշվեկերպ, վերևի կողմից` մերկ, ներքևից` ջղերի երկարությամբ մազմզուկապատ: Ծաղկաբույլը իսահովանոց է, կազմված 3—15 ծաղիկներից, որոնք դեղնավուն են, կամ սպիտակականաչավուն: Պտուղը 4 բլթականի է` 1—13 սմ լայնությամբ և 0,7—1 սմ բարձրությամբ, անթև, մուգ կարմրավուն, կամ վարդագույն: Ծաղկում է մայիս, հունիս ամիսներին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-հոկտեմբերին:

Տարածվածություն

Տարածված է Կովկասում, Հայաստանի Եվրոպական մասում, Ղրիմում, հարավային Եվրոպայում, Փոքր Ասիայում: Հայաստանի տարածքում հանդիպում է հյուսիս-արևելյան և կենտրոնական շրջաններում, Զանգեզուրում, խառն անտառներում, ծովի մակերևույթից մինչև 1800—1900 մ բարձրությունների վրա:

Կիրառություն

Աչքի է ընկնում բարձր ձմեռնադիմացկունությամբ, երաշտադիմացկունությամբ, արագ աճով: Բավականին լուսասեր է: Լավ է աճում քաղաքի յուրահատուկ պայմաններում, քանի որ բավականին գազադիմացկուն է: Լավ է տանում խուզումը: Արմատակեղևում պարունակում է մինչև 20 % բարձր որակի գուտապերչ, իսկ սերմերում՝ 45 % չչորացող ճարպ, որը լայն կիրառում ունի արդյունաբերության բնագավառում: Փայտը շատ ամուր է, օգտագործում են կոշկակարային մեխեր, իլիկներ, ստեղներ պատրաստելու համար: Ածուխից տուշային մատիտներ են պատրաստում: Պտուղներն ունեն դեղագործական նշանակություն: Հայտնի են այս տեսակի մոտ 20 այլատեսակներ, որոնք աչքի են ընկնում լացող սաղարթով, թզուկ աճով, խայտաբղետ, նեղ նշտարաձև տերևներով և տարբեր գույնի պտուղներով: