Մասնակից:Անահիտ Աթաբեկյան/Ավազարկղ

անգլ.՝ անգլ.՝ Մարդասիրական իրավիճակ 2011 թվականի Լիբիայի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում։

2011-ի փետրվարի վերջին Լիբիայում բժշկական պարագաները, վառելիքը և սնունդը վտանգավոր էին: Փետրվարի 25-ին Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն սկսեց շտապ դիմել 6,400,000 ԱՄՆ դոլարի պահանջով ՝ Լիբիայում բռնի անկարգություններից տուժած մարդկանց արտակարգ կարիքները հոգալու համար: Մարտի 2-ին ԿԽՄԿ գլխավոր տնօրենը հիշեցրեց բոլորին, ովքեր մասնակցում են բռնություններին, որ առողջապահական աշխատողներին պետք է թույլ տրվի անվտանգ աշխատել: Միգրանտ աշխատողներ, որոնք փախչում են բռնություններից Թունիսում գտնվող Չուչա փախստականների ճամբար:

Փետրվարի վերջին Ալ Ջազեռան հայտնեց, որ ըստ ականատեսների, աֆրիկացի միգրանտ աշխատողները հարձակման են ենթարկվում, վիրավորվում և հնարավոր է, սպանվում են հակակառավարական ամբոխների կողմից: «Մեզ հարձակման էին ենթարկվում տեղի մարդիկ, ովքեր ասում էին, որ մենք վարձու վարձկաններ ենք մարդ սպանում: Թույլ տվեք ասել, որ նրանք չէին ցանկանում տեսնել սևամորթ մարդկանց», - ասաց Ջուլիուս Կիլուուն: Մեր ճամբարը այրվեց, և մեզ օգնեցին Քենիայի դեսպանատունն ու մեր ընկերությունը ՝ օդանավակայան հասնելու համար», - ասաց նա:

Մարտի 2-ին Մեծ Բրիտանիայի թագավորական նավատորմի կործանիչ HMS Yorkը ժամանեց Բենգազի ՝ տանելով բժշկական պարագաներ և այլ մարդասիրական օգնություն Շվեդիայի կառավարություն: Ենթադրվում էր, որ բժշկական պարագաները Նվիրատվություն էր Բենգազիի բժշկական կենտրոնին, որոնք ուղղակիորեն տեղափոխվել էին Բենգազիի օդանավակայան, բայց երբ օդանավակայանը փակվեց, դրանք տեղափոխվեցին Մալթա: Կարճ ժամանակ անց նրանց օդանավակայանից ֆրեգատ են տեղափոխել: Մարտի 8-ին ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրի բեռնատար մեքենաների շարասյուն էր մտել Լիբիա և նույն օրը պետք է ժամաներ արևելյան նավահանգստային քաղաք Բենղազի, ասված է ՊՀ-ի հայտարարության մեջ: Յոթանասուն մետր տոննա բարձր էներգիայի ծովախեցգետիններ տեղափոխող շարասյունը գիշերը հատեց Եգիպտոսի սահմանը դեպի արևելյան նավահանգիստ ճանապարհին: Մարտի 7-ին ՄԱԿ-ի օգնության համակարգող Վալերի Ամոսը հայտարարեց, որ Լիբիայի ողջ տարածքում մարտերը նշանակում են, որ ավելի քան մեկ միլիոն մարդ փախչում կամ երկրից դուրս մարդասիրական օգնության կարիք ունի: [[Իսլամական օգնություն]ը] և ՊՀՖ-ն համակարգում էին նաև մարդասիրական պաշարների առաքումը Մալթա: Թուրքիան հիվանդանոցային նավի վերածված Անկարա լաստանավն ուղարկեց Միսրատայում մարտերի վիրավոր զոհերին օգնելու համար:

Ապրիլի 2-ին լաստանավը խարսխվեց Միսրատա նավահանգստում, որին ուղեկցում էին Թուրքիայի ռազմաօդային ուժերի տասներկու F-16 ինքնաթիռներ, որոնք բարձրանում էին Բանդրմաից և Դալամանից, չորս տանկիստական ինքնաթիռներ էին բարձրանում Ինճիրլիք և Թուրքիայի ռազմածովային ուժերի ֆրեգատ TCG Yıldırım: 230 վիրավոր և 60 սպասավոր տեղափոխվելուց հետո լաստանավը մեկնեց Միսրատան և ուղևորվեց Բենղազի: «Ապրիլի 4-ին լաստանավը Բենղազիից ուղևորվեց Թուրքիա` հավելյալ 190 մարդ, այդ թվում `90 վիրավոր:

IHH Մարդասիրական օգնության հիմնադրամը բեռնատար նավ է ուղարկել, որում եղել է ինը տարա , 141 տոննա մարդասիրական օգնությամբ, այդ թվում,դեղորայք, սննդի փաթեթներ, մանկական խառնուրդ, կաթի փոշի, հիգիենայի պարագաներ և հագուստ: Նավը մեկնեց Թուրքիայից և խարիսխ գցեց Մալթայում: Ապրիլի 11-ին հարյուրավոր օտարերկրյա բանվորներ երկրներից, այդ թվում ՝ Բանգլադեշից, Եգիպտոսից, Գանայից, Նիգերից և Սուդանից, որոնք նախկինում գրավել էին երբեմնի բարեկեցիկ Միսրատայում աշխատատեղերը, չեն տարհանվել: Աշխատողների խոսնակը հայտնեց, որ 650 բանտարկյալներ կան Գանայից, 750-ը Չադից և 2000-ը Նիգերից: Մեկ այլ խոսնակ նույնպես Daily  Telegraph- ի թղթակցին տվեց անունների ձեռագիր թերթիկներ, որոնք, նրա խոսքով, ներկայացնում են հարյուրավոր սուդանցիներ: Ավելի քան հիսուն օր Միսրատան գնդակոծվում էր հրետանու կողմից և հարվածվում տանկերի և դիպուկահարների կողմից, և ավելի քան քսան օր ջուրը դիտավորյալ անջատվում էր Քադաֆիի ուժերի կողմից: Կադաֆիի ուժերը կոյուղաջրերը դիտմամբ տեղափոխեցին ջրի հորեր: Երբ մատակարարումները պակասում էին, հարյուր հազարավոր մարդիկ մահվան վտանգի տակ էին: Հրավապաշտպան խմբերը մեծ ապացույցներ են բերել, որոնք փաստում են լիբիական հակամարտության ընթացքում մարդու իրավունքների խախտումները: 2011-ի օգոստոսին Բժիշկները մարդու իրավունքների համար զեկույց են հրապարակել Միսրատայի վերաբերյալ, որը փաստագրում է մարդու իրավունքների խիստ ոտնահարումները և ռազմական հանցագործությունների ապացույցները, ներառյալ խոշտանգումները, համառոտ մահապատժի իրականացումը, բռնաբարությունը որպես պատերազմի զենք, բռնի անհետացում բժշկական չեզոքություն: 2011-ի դեկտեմբերին ՓՀՌ- ը հրապարակեց մեկ այլ զեկույց, որը փաստում է Տրիպոլիի պահեստում տեղի ունեցած սպանդի ապացույցը, որում Խամիս Քադաֆիի 32-րդ բրիգադի զինվորները ապօրինաբար բերման են ենթարկել, բռնաբարել, խոշտանգել և մահապատժի ենթարկել առնվազն 53 ձերբակալվածի:  ՓՀՌ- ի հետաքննությունն ու արդյունքում կազմված զեկույցը տրամադրեցին 32-րդ բրիգադի սպանդի առաջին համապարփակ պատմությունը և տրամադրեցին դատաբժշկական ապացույցներ, որոնք անհրաժեշտ էին միջազգային իրավական չափանիշներին համապատասխան հանցագործությունների համար պատասխանատվություն ապահովելու համար: 

Ապրիլի 14-ի ուշ երեկոյան Միսրատայի նավահանգստում նավահանգիստ կանգնեց մի մարդասիրական նավ սկսելու համար նավահանգստի շրջակայքում ապրող գրեթե 8300 լքված միգրանտների տարհանումը բրեզենտներից պատրաստված վրաններում և ապաստարաններում ժամանակավոր տեղակայման մեջ: Կարմիր խաչը նաև հայտարարություն է տարածել այն մասին, որ առաջիկայում սպասում է, որ իր բժշկական մատակարարման առաքումներից մեկը կժամանի Միսրատա:

 Մայիսի 11-ին Լեհաստանի արտգործնախարար Ռադոսլավ Սիկորսկին այցելեց Բենգազի, որի ընթացքում Լեհաստանի կառավարությունը տրամադրեց իր բժշկական օգնության փոխադրումը նրանց համար, ովքեր վնասվածքներ են ստացել Միսրատայում և Լիբիայի այլ քաղաքներում բախումների ընթացքում:

Միգրանտ աշխատողների թռիչքը Լիբիայում

Հյուսիսային Աֆրիկայի հիմնական նպատակակետ երկիրը ՝ Լիբիայում գտնվող միգրանտները, 2010 թ., Կազմում էին Լիբիայի ընդհանուր բնակչության 10,5 տոկոսը: Լիբիայում տնտեսական միգրանտները եկել են ծագման երկրների լայն շրջանակից: Նախկինում միգրանտների մեծ մասը գալիս էին արաբական երկրներից, հիմնականում Եգիպտոսից և Թունիսից, բայց վերջին տասնամյակում ավելի շատ ենթասահարացի աֆրիկացի միգրանտներ էին տեսնում հարավային երկրների համար ավելի հանգիստ բաց սահմանային քաղաքականության արդյունքում: Համաշխարհային բանկի տվյալներով, 2009 թ.-ին աշխատանքային միգրանտները տուն են ուղարկել մոտավորապես $ 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի դրամական փոխանցումներ, այսինքն ՝ Լիբիայի ՀՆԱ-ի 21,7% -ը:

Միգրանտները փորձում էին խուսափել Լիբիայի ճգնաժամից, քանի որ երկրում շարունակվում էին բռնությունների աճը: Երբ միգրանտները սկսեցին դուրս գալ երկրից դեպի Եգիպտոսի և Թունիսի սահմանները, Միգրացիայի միջազգային կազմակերպությունը (ՄՄԿ) սկսեց անհապաղ տարհանել գործողությունները միջազգային սահմաններում գտնվող խցանված միգրանտների համար: Միգրանտները հինգ-յոթ օրվա ընթացքում ստացան մարդասիրական օգնություն, ներառյալ բժշկական ծառայություններ ՄՄԿ-ից, ինչպես նաև անհապաղ հայրենադարձություն `համաձայնեցնելով իրենց համապատասխան կառավարությունների հետ իրենց ծագման երկրները: Գործող սահմանային կետերը գտնվում էին Եգիպտոսի Սալում քաղաքում; Ռաս Աջդիրը Թունիս; Դիրկու, Նիգեր; և Ֆայա, Չադ: Հուլիսի 10-ի դրությամբ, Երրորդ երկրների քաղաքացիների (TCN) միջսահմանային շարժումը հասել է ավելի քան 290,000 մարդու: Լիբիայի ճգնաժամի համատեքստում TCNS- ը բաղկացած էր միգրանտներից, որոնք Լիբիայից անցնում էին սահմանը դեպի մի երկիր, որը նրանց ծագման երկիրը չէր: Հուլիսի 10-ի դրությամբ ՄՄԿ-ն տարհանել էր ավելի քան 150,000 միգրանտների իրենց ծագման երկրներ ինքնաթիռներով, նավերով և միջազգային ավտոբուսներով: ] Լիբիայի մեծությամբ երրորդ քաղաք Միսրատան ապստամբների հիմնական հենակետն էր արևմուտքում և անընդհատ հրետանային կրակի տակ էր գտնվում Քադաֆիի կողմնակից ուժերի կողմից: Անհրաժեշտ էր տարհանման անհրաժեշտություն ՝ հաշվի առնելով ծանր հիվանդ միգրանտները, որոնք հրետանիի միջից բռնկվել էին և հայտնվել էին Միսրատայում: ՄՄԿ-ն նավեր է վարձել Միսրատայից դեպի Բենղազի ՝ ապստամբների կողմից վերահսկվող արևելքում գտնվող քաղաք վիրավոր միգրանտներին տարհանելու համար: Նավերը գտնվում էին LibAid- ի կողմից ղեկավարվող դաշտային հիվանդանոցներում, որը ներառում էր հրետանային ռմբակոծությունից բեկորներից առաջացած գլխուղեղի վնասվածքների լիարժեք վերակենդանացման բաժանմունք: Ապրիլի կեսերից ՄՄԿ-ն տասը ծովային տարհանման արդյունքում փրկեց ավելի քան 7500 մարդու:Մի անգամ միգրանտները Բենղազիում ճանապարհահատվածով տեղափոխվեցին Եգիպտոսի Սալում քաղաք և շարունակեցին աջակցել ՄՄԿ-ն իրենց ծագման երկիր վերադառնալու հարցում: Միգրանտները նույնպես արգելափակված էին Լիբիայի այլուր, օրինակ ՝ հարավային Սեբհա և Գաթրում քաղաքներում: Սաբհայում և Քաթրունում թակարդում հայտնված երկու հազար չադի գաղթականներից գրեթե քառասուն տոկոսը կանայք, երեխաներ և ծերեր էին, ովքեր ծանր պայմաններում ապրում էին Լիբիայի հարավային բաց անապատում: ՄՄԿ-ի կողմից կազմակերպված օդային տարհանումները սկսվեցին հուլիսի սկզբին: Չակերին սպասելիս տարհանման, ՄՄԿ-ն և Լիբիայի Կարմիր մահիկը տրամադրեցին սնունդ, ջուր, հիգիենայի նյութեր և բժշկական օգնություն: