Ճուռակախոտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ճուռակախոտ
Hieracium villosum
Դեղին ճուռակախոտ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր
Տիպ Ծածկասերմեր
Դաս Երկշաքիլավորներ
Կարգ Բարդածաղկավորներ
Ընտանիք Աստղածաղկազգիներ
Ցեղ Ճուռակախոտ[1]
Լատիներեն անվանում
Hieracium L., 1753



Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 37691
NCBI 102745

Ճուռակախոտ (լատին․՝ Hieracium), բագնիսոտ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա, կաթնահյութ պարունակող խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 2000 և ավելի տեսակներ։

Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանում՝ 13 տեսակ։ Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է լեռան, արոտավայրերում, անտառներում, մարգագետիններում, բացատներում, տրոպիկներում[4]։

Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեղին ճուռակախոտ։ Բուսաբանական նկարազարդում

Ցողունը բարձրություն՝ 20-100 սմ պարզ է կամ ճյուղավորվող՝ մերկ կամ գեղձային մազիկներով ծածկված, խիտ տերևակալած կամ առանց տերևների (վերջին դեպքում տերևներն արմատամերձ վարդակում են)։ Ծաղկաբույլը մեկական զամբյուղ է, հազվադեպ՝ հուրանանման կամ վահանանման, ծաղիկները՝ դեղին։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը գլանաձև սերմնապտուղ է։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայտնի է 800-ից մինչև 1000[5] տեսակ։

  • Հովանոցանման (Hieracium cymosum),
  • Մազմզոտանման (Hieracium piloselloides),
  • Ժայռային (Hieracium murorum),
  • Մազմզոտ (Hieracium pillosella),
  • Փրչոտ (Hieracium pannosum)

Նշանակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են աղաղանյութեր, ալկալոիդներ, ֆլավոնոիդներ, ներկանյութ։ Պատրաստուկներն օգտագործում են շնչառեույնա օրգանների, լյարդի, ստամոքսաղիքային համակարգի և այլ հիվանդությունների դեպքերում։

Դեղին ճուռակախոտ
Դեղին ճուռակախոտ
Դեղին ճուռակախոտ

Փրչոտ ճուռակախոտը հանդիպում է Շիրակի (Արտենի լեռան), Վայոց ձորի (Արենի գյուղի) մարզերի միջին լեռնային գոտու ժայռոտ վայրերում, գրանցված է ՀՀ Կարմիր գիրք։

Հյուսիսային Ամերիկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Natural Resources Conservation Service (2007). «Classification for Kingdom Plantae Down to Genus Hieracium L.». The PLANTS Database. USDA, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  2. International Organization for Plant Information (IOPI). «Vascular Plants of Russia and Adjacent Countries as of 26.10.96». Provisional Global Plant Checklist. International Organization for Plant Information (IOPI). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  3. Germplasm Resources Information Network. «Genus: Hieracium L.». (GRIN) Online Database. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
  4. Юксип А. Я., Род Hieracium L. — Ястребинка. // Флора СССР, т. XXX, М. — Л., 1960.
  5. «International Organization for Plant Information (IOPI). Hieracium». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • John L. Strother։ Hieracium. In։ Կաղապար:BibISBN, online (engl.) (Abschnitt Beschreibung).
  • Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Hieracium. und Pilosella. In։ Կաղապար:BibISBN
  • Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Hieracium. In։ Werner Greuter & Eckhard von Raab-Straube (Hrsg.)։ Compositae. Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin, 2007-2009, online.
  • Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Pilosella. In։ Werner Greuter & Eckhard von Raab-Straube (Hrsg.)։ Compositae. Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin, 2007-2009, online.
  • David Aeschimann, Konrad Lauber, Daniel Martin Moser, Jean-Paul Theurillat։ Flora alpina. Ein Atlas sämtlicher 4500 Gefäßpflanzen der Alpen. Band 1–3. Haupt Verlag, Bern, Stuttgart, Wien 2004, ISBN 3-258-06600-0.
  • Xaver Finkenzeller, Jürke Grau։ Alpenblumen. Mosaik, München 1996, ISBN 3-576-10558-1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։