Ձախորդություն (պատմվածք)
| Ձախորդություն ռուս.՝ Несчастье | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | պատմվածք |
| Ձև | պատմվածք |
| Հեղինակ | Անտոն Չեխով |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ռուսական կայսրություն |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Գրվել է | 1886 |
| Հրատարակվել է | օգոստոսի 16 (28), 1886 |
«Ձախորդություն» (ռուս.՝ Несчастье), Անտոն Պավլովիչ Չեխովի պատմվածքը[1][2][3]` գրված 1886 թվականին։ Առաջին անգամ հրապարակվել է 1886 թվականի օգոստոսի 16-ին «Նովոյե Վրեմյա» ամսագրի «Շաբաթօրյակներ» բաժնում։
Պատմվածքում նկարագրվում է գյուղական նոտարի երիտասարդ կնոջ, Սոֆյա Պետրովնայի հարաբերություններն ամուսնու և սիրեկանի հետ։ Չեխովի այդ շրջանի ստեղծագործություններում նրան հետաքրքրում էր կնոջ դիրքը հասարակության մեջ։
Հրապարակման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ձախորդություն» պատմվածքը Չեխովը գրել է սանկտպետերբուրգյան «Նոր ժամանակ» ամսագրի համար 1886 թվականի սկզբում[4]։ 1887 թվականին պատմվածքը ընդգրկվում է «Մթնշաղներում» ժողովածուի մեջ։ Պատմվածքը ժողովածուի մեջ ընդգրկելու ժամանակ Չեխովը կրճատում է հերոսի տեքստի այն մասը, որտեղ համոզում է Սոֆյա Պետրովնային ենթարկվել իր հորդորներին և «կյանքում մեկ անգամ մեղանչել»։
Ռուսական գրականության մասնագետ Դոնալդ Ռեյֆիլդը 1886 թվականն անվանում է Չեխովի ստեղծագործության մեջ «Annus mirabilis» (կարևոր իրադարձություններով նշանավորված տարի)։
Չեխովի կենդանության օրոք պատմվածքը թարգմանվել է դանիերեն, գերմաներեն, սերբախորվաթերեն, սլովակերեն և չեխերեն։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
25 տարեկան տնային տնտեսուհի Սոֆյա Պետրովնան նոտար ամուսնու Անդրեյի հետ ամառն անցկացնում է սովորական քաղաքում։ Սոֆյայի նախկին ընկերը, փաստաբան Իլյինը սկսում է սիրահետել նրան։ Սոֆյան խնդրում է Իլյինին դադարել հոգ տանել իր մասին և մնալ որպես ընկերներ։ Սակայն Իլյինը խնդրում է չմերժել իրեն։ Սոֆյան հասկանում է, որ սիրահարվել է, որպեսզի փրկի ամուսնությունը, խնդրում է Անդրեյին հեռանալ այդտեղից։ Նա պատմում է Անդրեյին իր զգացմունքների մասին, սակայն նա ժխտում է ասելով, որ դրանք «ֆանտազիաներ» են։ Հենց նույն գիշերը Սոֆյան գնում է Իլյինի մոտ։
Վերլուծություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ձախորդություն» պատմվածքի հիմնական թեման համարվում է սերը և կնոջ դիրքը հասարակության մեջ[5][6]։ Գրողի կողմից այդ շրջանում գրված պատմվածքները զգացմունքայնության հարցեր են բարձրացնում[7]։ Կանացի սերն ազդում է շրջապատի տղամարդկանց վարքի վրա։
Քննադատները նշում են այս պատմվածքում Չեխովի վրա Լև Տոլստոյի ստեղծագործության ազդեցության մասին, հատկապես դա վերաբերում է Տոլստոյի «Աննա Կարենինա» վեպին։ Ռեյֆիլդը նշում է նաև Չեխովի վրա Գի դե Մոպասանի ստեղծագործության ազդեցության մասին, ով հաճախ օգտագործում էր կանացի հակումը, որպես շարժառիթ գործող անձանց վարքի վրա ազդելու համար։ «Ձախորդություն» պատմվածքը կարող էր լինել ծաղրերգություն այդպիսի ստեղծագործությունների համար։
Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջեյմս Ն. Լոլինը (James N. Loehlin) բացահայտում է «Ձախորդություն» պատմվածքի ազդեցությունը Չեխովի կողմից հետագայում գրված «Թեթևսոլիկ կին»պատմվածքի վրա[8]։ Ռեյֆիլդը Սոֆյայի և սիրեկանի խոսակցությունը համարում է չեխովյան «Ճայը» պիեսի Ելենայի և Վանյայի միջև զրույցի նախատիպ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Чехов А. П. Несчастье // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. - М.: Наука, 1974-1982.
- Волжский. Очерки о Чехове. СПб., 1903, стр. 61-62.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Chekhov, Anton (2015). «A Misfortune». Trans. Constance Garnett. In Anton Chekhov: The Collected Novellas and Short Stories. e-artnow. ISBN 8026838416.
- ↑ Chekhov, Anton (2015). «Misfortune». Trans. John Middleton Murry. In Anton Chekhov: The Collected Novellas and Short Stories. e-artnow. ISBN 8026838416.
- ↑ Julius Katzer (1961). A.P. Chekhov 1860-1960, p. 161
- ↑ Rayfield, Donald (1999). Understanding Chekhov: A Critical Study of Chekhov’s Prose and Drama, pp. 32-36. University of Wisconsin Press. ISBN 0299163148.
- ↑ Rayfield, Donald (1999). Understanding Chekhov: A Critical Study of Chekhov’s Prose and Drama, p. 36. University of Wisconsin Press. ISBN 0299163148.
- ↑ Loehlin, James N. (2010). The Cambridge Introduction to Chekhov, p. 51. Cambridge University Press. ISBN 1139493523.
- ↑ Rayfield, Donald (1999). Understanding Chekhov: A Critical Study of Chekhov’s Prose and Drama, pp. 36-37. University of Wisconsin Press. ISBN 0299163148.
- ↑ Bely, Andrei (1978). Petersburg. Translated by Maguire, Robert A.; Malmstad, John E. Indiana University Press. pp. 315-316. ISBN 0253202191.