Հովսեփի դամբարան

Դամբարան

Հովսեփի դամբարան եբրայերեն՝ קבר יוסף‎ արաբ․՝ قبر يوسف‎‎
Դամբարանը 2014 թվականին
Երկիր	Պաղեստին
Մարզ Քաղաք	Հորդանան գետի արևմտյան ափ Նաբլուս
Մասունքներ և սրբություններ	Հովսեփի, Եփրեմի և Մանասիայի թաղման վայր
Հովսեփի դամբարանը Վիքիպահեստում

Հովսեփի դամբարան (եբրայերեն՝ קבר יוסף‎, արաբ․՝ قبر يوسف‎‎), հին մոնումենտալ դամբարանային հուշարձան, որը գտնվում է Գրիզիմ և Այբալ լեռները բաժանող հովտի արևելյան հատվածում, Հակոբի ջրհորից 325 յարդ հյուսիս-արևմուտք։ Դամբարանը գտնվում է Հորդանան գետի արևմտյան ափում գտնվող Նաբլուս քաղաքի արվարձաններից մեկում, Թել Բալաթից ոչ շատ հեռու, որն ուշ բրոնզե դարի աղբյուրներում նշվում է որպես Շհեմ, իսկ բիբլիական աղբյուրներում՝ Սիհեմ։ Աստվածաշունչը սահմանում է Սիհեմի ընդհանուր տարածքը՝ որպես նախահայր Հովսեփի և նրա երկու որդիների՝ Եփրեմի և Մանասիայի թաղման վերջին հանգրվան։

Պատմություն

Մի քանի դարերի ընթացքում Հովսեփի դամբարանը պաշտվել է Պաղեստինի կրոնական տարբեր համայնքների անդամների՝ հրեաների, սամարիացիների, քրիստոնյաների և մուսուլմանների կողմից։ Հովսեփի դամբարանի տեղակայման վերաբերյալ Աստվածաշնչյան վաղ գրությունները թվագրվում են մեր թվարկության 4-րդ դարին։ Ներկայիս կառույցը, որն իրենից ներկայացնում է կենոտաֆով ոչ մեծ ուղղանկյուն կառույց, թվագրվում է 1868 թվականին և համարվում է ժամանակակից կրոնական համալիր, որի կառուցվածքում առկա չէ որևէ հին շինարարական նյութ։ Այն դեպքում, երբ որոշ գիտնականներ, ինչպես օրինակ Քենեթ Քիթչենը և Ջեյմս Հոֆմեյերը հաստատում են աստվածաշնչյան Հովսեփի գոյությունը, իսկ, օրինակ, Դոնալդ Ռեդֆորդը վկայում է, որ կերպարի գոյությունը «հաստատված չէ որևէ փաստով»։ Ժամանակակից գիտությունը դեռ պետք է պարզի, թե արդյոք այս կենոտաֆը կապ ունի աստվածաշնչյան կերպարի թաղման վայրի հետ։ Մինչև 5-րդ դարի ոչ հրեական, ոչ քրիստոնեական աղբյուրները չեն հիշատակում գերեզմանի մասին, իսկ այնտեղ կառուցված առաջնային կառույցը ենթադրվում է, որ կառուցվել է սամարիացիների կողմից, որոնց համար Հովսեփի թաղման վայրը, հավանաբար, սրբավայր էր։

Իր երկար պատմության ընթացքում, Հովսեփի դամբարանը դարձել է կրոնական հակամարտության ինտենսիվ պայքարի վկա։ Բյուզանդական ժամանակաշրջանի սկզբում սամարիացիները և քրիստոնյաները իրար հետ վիճում էին թաղման վայրի հասանելիության և պատկանելիության իրավունքի վերաբերյալ, որի արդյունքում տեղի են ունեցել կատաղի բախումներ։ Այն բանից հետո, երբ 1967 թվականին Իսրայելը բռնակցեց Հորդանան գետի արևմտյան ափը, մուսուլմաններին արգելվել է մուտք գործել դամբարան, որը աստիճանաբար վերածվել է հրեական տաճարի։ Դրանից հետո, մուսուլմանների և հրեաների բախումները դամբարանի համար ավելի են հաճախակիացել։ Օսլոյի համաձայնագրի ստորագրումից հետո, թաղման վայրն անցել է Պաղեստինյան ազգային վարչության կազմում, սակայն դամբարանը մնացել է Իսրայելի պաշտպանության բանակի հսկողության ներքո, իսկ մուսուլմանների կողմից կրոնական արարարողությունների անցկացման արգելքը պահպանվել է։ 2000 թվականին Ալ-Ակսայի ապստամբության առաջին օրերին, երբ դամբարանի նկատմամբ հսկողությունն անցել էր ապստամբների ձեռքում, այն թալանվել և ավերվել է պաղեստինյան ամբոխի կողմից։ 2002 թվականին Նաբլուսի երկրորդ բռնազավթումից հետո մի խումբ հրեա հավատացյալներ սկսել են պարբերաբար այցելել դամբարան։ 2009-2010 թվականներին կառույցն վերանորոգվել է, տեղադրվել է նոր գմբեթ, իսկ հրեա հավատացյալների այցերը վերսկսվել են։ 2015 թվականին, բռնության նոր ալիքի ֆոնին, պաղեստինցիների ամբոխը դամբարանի ուղղությամբ նետել են այրվող ռումբեր, որի արդյունքում, սակայն, դամաբարանին մեծ վնաս չի հասցվել։

Գրականություն

• Abu El Haj, Nadia (2001). Facts on the ground: archaeological practice and territorial self-fashioning in Israeli society. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-00195-1. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Adler, Elkan Nathan (2004) [1930]. Jewish Travellers. Routledge. ISBN 978-0-415-34466-1.
• Aran, Gideon (1994). «Jewish Zionist Fundamentalism : The Bloc of the Faithful in Israel (Gush Emunin)». In Marty, Martin E.; Appleby, R. Scott (eds.). Fundamentalisms observed. University of Chicago Press. էջեր 265–344.
• BBC Israeli army returns to Arafat compound (mis) // BBC. — 2002.
• Bishop Alexander (1844 թ․ հոկտեմբերի 26). «The Well of Jacob and Tomb of Joseph». The Church of England magazine. Vol. 17. London: J. Burns for the Church Pastoral-aid Society. էջ 280.
• Benjamin of Tudela (1840). Asher, Adolf (ed.). The itinerary of Rabbi Benjamin of Tudela. Vol. 1. London and Berlin: A. Asher % Co.
• Bonar, Andrew Alexander; M'Cheyne, Robert Murray (1839). Narrative of a mission of inquiry to the Jews from the Church of Scotland in 1839. Philadelphia: Presbyterian board of publications.
• Browne, John Ross (1853). Yusef: or, The Journey of the Fungi (i.e Frangi): A crusade in the East. Harper.
• Bruce, Frederick Fyvie (1994) [1983]. The Gospel of John. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-0883-7.
• Conder, Claude R. (1878). Tent Work in Palestine: A Record of Discovery and Adventure. R. Bentley & Son.
• Conder, Claude R.; Kitchener, Herbert (1882). Palmer, Edward Henry; Besant, Walter (eds.). Survey of Western Palestine : Memoirs of the Topography, Orography, Hydrography and Archeology. Vol. 2. The Committee of the Palestine Exploration Fund.
• Conder, Claude R. (2004) [1889]. Palestine. Kessinger Publishing.
• Crown, Alan David (1989). «The Byzantine period and Moslem Period». In Alan David, Crown (ed.). The Samaritans. Mohr Siebeck. էջեր 55–81. ISBN 978-3-16-145237-6.
• Crosby, Howard (2010) [1851]. Lands of the Muslim: A Narrative of Oriental Travel. BiblioBazaar,. ISBN 978-1-172-08279-7.{{cite book}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
• anonymous Tanks roll back into Nablus (mis) // Daily Telegraph. — 2002.
• de Hoop, Raymond (1999). Genesis 49 in its literary and historical context. Oudtestamentische studiën, Oudtestamentisch Werkgezelschap in Nederland. Vol. 39. BRILL. ISBN 978-90-04-10913-1.
• de Saulcy, Louis Félicien Joseph Caignart; de Warren, Edouard (1854). Narrative of a journey round the Dead Sea, and in the Bible lands, in 1850 and 1851. Vol. 1 (2 ed.). R. Bentley.
• Dor, Danny (2004). Intifada hits the headlines: how the Israeli press misreported the outbreak of the second Palestinian uprising. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-21637-3.
• Dudkevitch, Margot Palestinians refurbish Joseph's Tomb (mis) // Jerusalem Post. — 2000.
• Dumper, Michael (2002). The politics of sacred space: the old city of Jerusalem in the Middle East conflict. Lynne Rienner Publishers. ISBN 978-1-58826-226-4.
• Dumper, Michael; Stanley, Bruce E. (2007). «Nablus». Cities of the Middle East and North Africa: a historical encyclopedia. ABC-CLIO. էջեր 265–267. ISBN 978-1-57607-919-5.
• Enderlin, Charles (2003). Shattered dreams: the failure of the peace process in the Middle East, 1995–2002. Other Press, LLC. ISBN 978-1-59051-060-5.
• Feige, Michael (2007). «Recovering Authenticity:West Bank Settlers and the Second Stage of National Archeology». In Kohl, Philip L.; Kozelsky, Mara; Nachman, Ben Yehuda (eds.). Selective remembrances: archaeology in the construction, commemoration, and consecration of national pasts. University of Chicago Press. էջեր 277–298. ISBN 978-0-226-45059-9.
• Fendel, Hillel Arab Municipality Deigns to Clean Jewish Holy Site (mis) // Arutz Sheva. — 2007.
• Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher (2001). The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin of Sacred Texts. Simon and Schuster. ISBN 978-0-7432-2338-6. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
• Forlong, J. G. R. (2003) [1906]. «The Dead». Encyclopedia of Religions or Faiths of Man. Kessinger Publishing. ISBN 978-0-7661-4307-4. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
• Freund, Richard A. (2009). Digging Through the Bible: Modern Archaeology and the Ancient Bible. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-4645-5.
• Gafni, Shlomo S.; van der Heyden, A. (1982). The glory of the Holy Land. The Jerusalem Publishing House. ISBN 978-0-521-24612-5.
• Gazit, Shlomo (2003). Trapped fools: thirty years of Israeli policy in the territories. Routledge. ISBN 978-0-7146-5489-8.
• Geike, Cunningham (1887). The Holy Land and the Bible: a book of Scripture illustrations gathered in Palestine. London: Cassell. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
• Gitlitz, David Martin; Davidson, Linda Kay. (2006). Pilgrimage and the Jews. Westport: CT: Praeger. ISBN 978-0-275-98763-3.
• Golden, Jonathan (2004). «Targeting Heritage: The Abuse of Symbolic Sites in Modern Conflicts». In Rowan, Yorke M.; Baram, Uzi (eds.). Marketing heritage: archaeology and the consumption of the past. Rowman Altamira. էջեր 183–202. ISBN 978-0-7591-0342-9.
• Goldman, Shalom (1995). The wiles of women/the wiles of men: Joseph and Potiphar's wife in ancient Near Eastern, Jewish, and Islamic folklore. SUNY Press. ISBN 978-0-7914-2683-8.
• Gross, Tom Letting a dangerous genie out of the bottle (mis) // Jerusalem Post. — 2000. Архивировано из первоисточника 25 Հոկտեմբերի 2012.
• Guérin, M.V. (1874). Description géographique, historique et archéologique de la Palestine. Vol. 1. Paris: Imprimerie Nationale. ISBN 978-0-521-86662-0.
• Guinn, David E. (2006). Protecting Jerusalem's holy sites: a strategy for negotiating a sacred peace. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-86662-0.
• Gutman, Matthew; Lazaroff, Tovah Joseph's Tomb destruction 'very serious,' says PM aide(անգլ.) // Jerusalem Post : journal. — 2003.
• Hackett, H.B. (1863). «Shechem». In Smith, William (ed.). A dictionary of the Bible: comprising its antiquities, biography, geography, and natural history. Little, Brown, and Co. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Harel, Amos IDF: Palestinians building mosque on Joseph's Tomb site(անգլ.) // Haaretz : journal. — 2000. Архивировано из первоисточника 27 Սեպտեմբերի 2011.
• Hassner, Ron Eduard (2009). War on sacred grounds. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4806-5. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Hayden, Robert M. (2002). «Intolerant sovereignties and 'multi-multi' protectorates: competition of religious sites and (in)tolerance in the Balkans». In Hann, C. M. (ed.). Postsocialism: ideals, ideologies, and practices in Eurasia. Routledge. էջեր 159–179. ISBN 978-0-415-26257-6.
• Hermann, Tamar (2009). The Israeli peace movement: a shattered dream. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-88409-9.
• Hirschberg, Peter Israel fears Palestinian mob damage at other West Bank holy sites(անգլ.) // The Jerusalem Report^[en] : journal. — 2000.
• Inbari, Motti (2009). Jewish fundamentalism and the Temple Mount: who will build the Third Temple?. SUNY Press. ISBN 978-1-4384-2624-2.
• Kerkeslager, Allen (1998). «Jewish Pilgrimage and Jewish Identity in Hellenistic and Early Roman Egypt». In Frankfurter, David (ed.). Pilgrimage and holy space in late antique Egypt. BRILL. էջեր 99–225. ISBN 978-90-04-11127-1.
• Isabel Kershner^[en] Pilgrimage to Roots of Faith and Strife (mis) // New York Times. — 2008.
• Kohen, Eli. (2007). History of the Byzantine Jews: a microcosmos in the thousand year empire. University Press of America. ISBN 978-0-7618-3623-0.
• La Guardia, Anton (2007). Holy Land, unholy war: Israelis and Palestinians (3 ed.). Penguin Books. ISBN 978-0-14-102801-9.
• Le Strange, Guy (2010) [1890]. Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Cosimo, Inc., 2010. ISBN 978-1-61640-521-2.
• Levinson, Chaim; Pfeffer, Anshel Israelis shot in West Bank tried to break through Palestinian roadblock, probe shows(անգլ.) // Haaretz : journal. — 2011.
• Lipton, Edward P. (2002). Religious freedom in the Near East, northern Africa and the former Soviet states. Nova Publishers. էջեր 46–2. ISBN 978-1-59033-390-7.
• Louden, Bruce (2011). «The Odyssey and the myth of Joseph; Autolykos and Jacob». Homer's Odyssey and the Near East. Cambridge University Press. էջեր 57–104. ISBN 978-0-521-76820-7.
• Mandel, Jonah Chief rabbis in rare visit to holy sites in Nablus, Jericho(անգլ.) // Jerusalem Post : journal. — 2010.
• Matthews, Mark (2007). Lost years: Bush, Sharon, and failure in the Middle East. Nation Books. ISBN 978-1-56858-332-7.
• Miller, Nancy Patriarchal Burial Site Explored for First Time in 700 Years(անգլ.) // Biblical Archaeology Review^[en] : journal. — Biblical Archeology Society. — Т. 11. — № 3. Архивировано из первоисточника 30 Դեկտեմբերի 2016.
• Mills, John (1864). Three months' residence at Nablus, and an account of the modern Samaritans. J. Murray.
• Moore, Megan Bishop; Kelle, Brad E (2011). Biblical History and Israel's Past: The Changing Study of the Bible and History. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-6260-0.
• Nahshoni, Kobi Rabbis witness renovation of Joseph's Tomb (mis) // Ynet. — 2010.
• Neusner, Jacob (1985). Genesis rabbah: The Judaic commentary to the book of Genesis : a new American translation. Vol. 3. Scholars Press. ISBN 0-89130-935-7.
• Niehoff, Maren (1992). The figure of Joseph in post-Biblical Jewish literature. Arbeiten zur Geschichte des antiken Judentums und des Urchristentums. Vol. 16. BRILL. ISBN 978-90-04-09556-4.
• Pfeffer, Anshel IDF: Palestinian police intentionally targeted worshipers at Joseph's Tomb(անգլ.) // Haaretz : journal. — 2011.
• Pringle, Denys (1998). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: L-Z (excluding Tyre). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus. Vol. 2. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39037-8.
• Pringle, Denys (2007). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: The city of Jerusalem. The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus. Vol. 3. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39038-5.
• Pummer, Reinhard (1987). The Samaritans. BRILL. ISBN 978-90-04-07891-8.
• Pummer, Reinhard (1993). «Joseph's Tomb». In Alan David, Crown; Reinhard, Pummer; Abraham, Tal (eds.). A companion to Samaritan studies. Mohr Siebeck. ISBN 978-3-16-145666-4.
• Redford, Donald B. (1970). A study of the biblical story of Joseph: (Genesis 37–50). Supplements to Vetus Testamentum. Vol. 20. Leiden: Brill.
• Redford, Donald B. (1993) [1992]. Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00086-2.
• Rivka, Ulmer (2009). Egyptian cultural icons in Midrash. Studia Judaica. Vol. 52. Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-022392-7. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Rubenberg, Cheryl (2003). The Palestinians: in search of a just peace. Lynne Rienner Publishers. ISBN 978-1-58826-225-7.
• Schenke, Hans-Martin Jacobsbrunnen-Josephsgrab-Sychar. Topographische Untersuchungen und Erwägungen in der Perspektive von Joh. 4,5.6(գերմ.) // Zeitschrift des Deutschen Palästina-Vereins : magazin. — 1967. — Т. 84. — № 2. — С. 159—184.
• Schwarz, Joseph (1850). A Descriptive Geography and Brief Historical Sketch of Palestine. Translated by Isaac Leeser. Philadelphia: A. Hart.
• Sela, Neta MKs demand restoration of Joseph's tomb (mis) // Ynet. — 2008.
• Sennott, Charles M. (2003). The body and the blood: the Middle East's vanishing Christians and the possibility for peace. PublicAffairs. ISBN 978-1-58648-165-0.
• Sharkansky, Ira (1997). Policy Making in Israel: Routines for simple problems and coping with the complex. University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0-8229-5633-4.
• Sher, Gilead (2006). The Israeli-Palestinian peace negotiations, 1999–2001: within reach. Taylor & Francis. ISBN 978-0-7146-8542-7.
• Sills, Deborah (1997). «Strange Bedfellows: Politics and Narrative in Philo». In Breslauer, S. Daniel (ed.). The seductiveness of Jewish myth: challenge or response?. SUNY series in Judaica. SUNY. էջեր 171–190. ISBN 978-0-7914-3602-8. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Sivan, Hagith (2008). Palestine in late antiquity. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-928417-7.
• Smith, Morton (1984). «Jewish religious life in the Persian period». In Davies,, William David; Finkelstein, Louis (eds.). The Cambridge History of Judaism: Introduction; The Persian period. SUNY series in Judaica. Cambridge University Press. էջեր 219–278. ISBN 978-0-521-21880-1. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
• Sontag, Deborah A Biblical Patriarch's Tomb Becomes a Battleground(անգլ.) // The New York Times. — 2000.
• Sperling, S. David (2003). The Original Torah: The Political Intent of the Bible's Writers. NYU Press. ISBN 978-0-8147-9833-1. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Staff Report Israel to ask PA to repair Joseph's Tomb (mis) // Jerusalem Post. — 2008.(չաշխատող հղում)
• Stanley, Arthur Penrhyn (1856). Sinai and Palestine: in connection with their history. London: J. Murray. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Shinan, Avigdor; Zakovitch, Yair (2012). From Gods to God: How the Bible Debunked, Suppressed, Or Changed Ancient Myths and Legends. University of Nebraska Press. ISBN 978-0-827-61144-3.
• Sweeney, Marvin A. (2009). «Form criticism: The Question of the endangered Matriarchs in Genesis». In LeMon, Joel M.; Richards, Kent Harold (eds.). Method matters:essays on the interpretation of the Hebrew Bible in honor of David L. Petersen. Society of Biblical Literature. էջեր 17–38. ISBN 978-0-521-21880-1. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Tarabay, Jamie Israelis and Palestinians contest holy shrine (mis) // Associated Press. — 2000. Архивировано из первоисточника 27 Սեպտեմբերի 2011.
• Taylor, William Cooke (1838). Illustrations Of The Bible From The Monuments of Egypt. London: Tilt.
• William McClure Thomson^[en] (185). The Land and the Book: or Biblical illustrations drawn from the manners and customs, the scenes and scenery of the Holy Land. Vol. 1. Harper. {{cite book}}: Check |author= value (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
• Tobler, Titus (1869). Palaestinae: Descriptiones ex saeculo IV, V et VI. Iternerarium Burdigala Hierosolymam. Peregrinatio S. Paulae. Eucherius De Loeis Sanctis. Theodorus De Situ Terrae Sanctae. St Gallen: Huber & Comp.
• Völter, Daniel (1909). Aegypten und die Bibel: die Urgeschichte Israels im Licht der aegyptischen Mythologie (4th ed.). Leiden: E.J. Brill. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Wagner, Matthew 35 MKs want Joseph's Tomb reopened (mis) // Jerusalem Post. — 2007.(չաշխատող հղում)
• Wagner, Matthew Site of Joseph's Tomb vandalized (mis) // Jerusalem Post. — 2009.(չաշխատող հղում)
• Weiss, Efrat Palestinians clean Joseph's Tomb (mis) // Ynet. — 2007.
• Weiss, Efrat Joseph's Tomb compound vandalized (mis) // Ynet. — 2009.
• Wilson, John (1847). The lands of the Bible visited and described,. Vol. 2. Edinburgh: William Whyte and Co. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
• Wolf, C. Umhau (2006) [1971]. The Onomasticon of Eusebius Pamphili Compared with the Version of Jerome and Annotated. The Tertullian Project. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Wright, George R. H (1972 թ․ հոկտեմբեր). «Joseph's Grave under the Tree by the Omphalos of Shechem». Vetus Testamentum. Vol. 82. Brill. էջեր 476–486.
• Wright, George R. H (1987). «An Egyptian God at Shechem». As on the first day: essays in religious constants. Brill. էջեր 71–85. ISBN 978-90-04-08172-7. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Zangenberg, Jürgen (2006). «Between Jerusalem and the Galilee: Samaria in the Time of Jesus». In Charlesworth, James H. (ed.). Jesus and Archeology. Wm. B. Eerdmans Publishing. էջեր 392–431. ISBN 978-0-8028-4880-2. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
• Zunz, Leopold (1840). «On the Geography of Palestine from Jewish Sources». In Asher, Adolf (ed.). The itinerary of Rabbi Benjamin of Tudela. Vol. 2. London and Berlin: A. Asher % Co.
• Zuroff, Avraham Joseph’s Tomb Gets a Paint Job After 9 Years of Arab Desecration(անգլ.) // Arutz Sheva : journal. — 2008.

Արտաքին հղումներ

• «Западный берег Иордана: радикалы подожгли гробницу Иосифа». Радио «Свобода». 2015 թ․ հոկտեմբերի 16.
• «Палестинцы подожгли гробницу Иосифа в Наблусе». Deutsche Welle. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16.
• «Палестинцы подожгли гробницу Иосифа». Lenta.ru. 2015 թ․ հոկտեմբերի 16.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովսեփի դամբարան» հոդվածին։