Ռոբերտ Հանսեն
| Ռոբերտ Հանսեն անգլ.՝ Robert Philip Hanssen | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 18, 1944[1] |
| Ծննդավայր | Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ |
| Մահացել է | հունիսի 5, 2023[2] (79 տարեկան) |
| Մահվան վայր | United States Penitentiary, Florence ADMAX, Ֆրիմոնտ շրջան, Կոլորադո, ԱՄՆ[2] |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Կրոն | կաթոլիկություն |
| Կրթություն | Հյուսիսարևմտյան համալսարան (1971), Knox College? (1966), Քելլոգի անվան մենեջմենքի դպրոց և William Howard Taft High School? |
| Մասնագիտություն | հետախույզ, mole և կառավարական գործակալ |
| Աշխատավայր | Հետաքննությունների ֆեդերալ բյուրո |
| Անդամություն | Prelature of the Holy Cross and Opus Dei? |
 Robert Hanssen Վիքիպահեստում | |
Ռոբերտ Ֆիլիպ Հանսեն (անգլ.՝ Robert Philip Hanssen, ապրիլի 18, 1944[1], Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ - հունիսի 5, 2023[2], United States Penitentiary, Florence ADMAX, Ֆրիմոնտ շրջան, Կոլորադո, ԱՄՆ[2]), ՀԴԲ գործակալ, որը դատապարտվել է ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի օգտին հետախուզման համար և դատապարտվել ցմահ ազատազրկման։ Հանսենը խորհրդային և ռուսական հետախուզության հետ համագործակցել է 1979-2001 թվականներին, մինչ իր ձերբակալությունը։ Քննությանը հաջողվել է ապացուցել լրտեսության 13 դեպք։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանսենը ծնվել է Չիկագոյում, Հովարդ և Վիվիան Հանսենի ընտանիքում։ Հանսենի հայրն աշխատել է Չիկագոյի ոստիկանությունում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո Ռոբերտը սովորել է Գեյթեսբուրգի Նոքս քոլեջում, որտեղ ուսումնասիրել է քիմիա և ռուսերեն ու ստացել բակալավրի աստիճան։ Ուսումը շարունակել է Հյուսիսարևմտյան համալսարանում, որտեղ նախ սովորել է ստոմատոլոգիա, բայց հետո փոխել է մասնագիտությունը և ստացել Գործարար կառավարման մագիստրոսի աստիճան։
1968 թվականին Հանսենն ամուսնացել է Բոնի Վոկի հետ, որը կրոնական կաթոլիկ ընտանիքից, և ինքն էլ կաթոլիկություն է ընդունել։ Հետագայում նա միացել է Օփուս Դեի կաթոլիկ կազմակերպությանը։
Ուսումն ավարտելուց հետո Ռոբերտը որոշ ժամանակ աշխատել է հաշվապահական ընկերությունում, իսկ 1972 թվականին ծառայության է անցել Չիկագոյի ոստիկանությունում, որտեղ աշխատել է որպես ներքին անվտանգության բաժնի քննիչ։ 1976 թվականի հունվարին Հանսենն աշխատանքի է անցել ՀԴԲ-ում, այնուհետև 1978 թվականին տեղափոխվել է Նյու Յորքի ՀԴԲ գրասենյակ և քրեական հետաքննությունների բաժնում զբաղվել հաշվապահությամբ, իսկ հաջորդ տարվանից ծառայել է հակահետախուզական ստորաբաժանումում։
1981 թվականին Հանսենը տեղափոխվել է Վաշինգտոն, ՀԴԲ բյուջետային բաժին, իսկ 1983 թվականին անցել է ԽՍՀՄ վերլուծական բաժին։ Ըստ մեղադրական տեղեկությունների՝ Հանսենը ԽՍՀՄ-ում սկսել է աշխատել 1985 թվականին (նոյեմբերին՝ Գորդիևսկու պնդմամբ[3])։ Հանսենը ԽՍՀՄ-ին տեղեկություններ է փոխանցել ամերիկյան էլեկտրոնային հետախուզության, խորհրդային դեսպանատան նոր շենքի տակ ՀԴԲ-ի կողմից բացված թունելի և ՊԱԿ-ի մի քանի աշխատակիցների անունները, որոնք ամերիկացիների համար աշխատել են որպես երկակի գործակալներ։ 1991 թվականին ԽՍՀՄ փլուզման պատճառով Հանսենն ընդհատել է կապերը խորհրդային հետախուզության հետ։
1999 թվականին նա վերսկսել է աշխատանքը ռուսական հետախուզության համար։
2001 թվականի փետրվարի 18-ին Հանսենը ձերբակալվել է գաղտնի փաստաթղթերը գաղտնարանում զետեղելու պահին։ Վարկածներից մեկի համաձայն՝ ՀԴԲ-ն Հանսենի վրա է դուրս եկել փախուստի դիմած և նախկին հսկիչ Հանսեն Սերգեյ Տրետյակովի ցուցումով, ով ամերիկացիներին է փոխանցել մատի մատնահետքերով պլաստիկ փաթեթները։ Մեկ այլ վարկածի համաձայն՝ Հանսենի վերաբերյալ տեղեկություններն ամերիկացիներին է փոխանցել ՀԽՍՀ նախկին գնդապետ Ալեքսանդր Զապորոժսկին[4]։
Հետաքննության ժամանակ Հանսենի շահերը ներկայացրել է Վաշինգթոնի փաստաբան Պլատո Կաչերիսը։ Հանսենը համաձայնել է ընդունել մեղքը, ինչը թույլ է տվել նրան խուսափել մահապատժից՝ հետաքննության հետ նրա համագործակցության պայմանով[5]։ 2001 թվականի հունիսի 6-ին Վիրջինիա նահանգի արևելյան շրջանի դատարանում նա խոստովանել է մեղքը լրտեսության 15 դեպքերում[5][6]։ 2002 թվականի մայիսի 10-ին նա դատապարտվել է հետևողական ցմահ ազատազրկման, առանց ազատման իրավունքի. «Ես ներողություն եմ խնդրում իմ պահվածքի համար։ Ես ամաչում եմ դրա համար։ Ես առիթ եմ տվել զրպարտել իմ բոլորովին անմեղ կնոջն ու երեխաներին։ Ես շատ եմ ցավում»[7]։
Հանսենը բանտերի դաշնային բյուրոյի բանտարկյալ է եղել # 48551-083 համարով։ Նա իր պատիժն անցկացրել է Կոլորադո նահանգի Ֆլորենս քաղաքի մոտակայքում գտնվող «ADX Florence» դաշնային բանտում։ Օրական 23 ժամ նա միայնակ բանտարկության մեջ է[8][9]։
Օլեգ Գորդիևսկին, որը տեսել է Հանսենին մինչև ձերբակալությունը, նրան բնութագրել է որպես «խելացի, խորաթափանց, փորձառու աշխատակից, ավագ սպա։ Նրա վրայից երևում է, որ նա այնպիսին չէ, ինչպիսին ՀԴԲ-ի մեծ մասը։ Այնտեղի մեծ մասը, գիտեք, գավառական ոստիկաններ են, իսկ նա այդպիսին չէր, նա ակնհայտորեն կադրային էր, երկար նստած էր բաժնում։ Այնպես որ, նա գիտեր ամեն ինչ, նա տեսավ ամեն ինչ, նա հասկանում էր և ամեն ինչ ճիշտ էր գնահատում, և նա գիտեր, թե ինչ էր անում»[10]։
Խորհրդային-ռուսական հետախուզությունը ցույց է տվել, որ Հանսենի աշխատանքի պատճառը փողն է։ Հերքելով դա ցույց են տալիս, որ, իբր, ավելի քան 15 տարվա համագործակցության ընթացքում նա ստացել է ընդամենը մի փոքր ավելի, քան մեկ միլիոն դոլար, մոտավորապես այնքան, որքան ստացել է ՀԴԲ-ում այդ նույն ժամանակ։ Սակայն Օլեգ Գորդիևսկին նշել է. «1991 թվականի ԽՍՀՄ-ում ժողովրդավարական հեղաշրջումից հետո մեծ ընդմիջում էր, այնպես որ երկար ժամանակ փող չէր ստանում։ Բայց այն ժամանակահատվածներում, երբ նա ակտիվորեն աշխատում էր, նա բավականին շատ էր ստանում»[10], այսինքն՝ ստանում էր 2,5 անգամ ավելի շատ, քան ՀԴԲ-ում հիմնական աշխատանքի ժամանակ։
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Robert Hanssen, former FBI agent convicted of spying for Russia, dead at 79 — 2023.
- ↑ Об Эдварде Ли Ховарде(չաշխատող հղում)
- ↑ «Историк разведки Борис Володарский – о подоплёке "шпионского скандала"». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 25-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Transcript of Hanssen Guilty Plea Արխիվացված 2020-11-12 Wayback Machine, July 6, 2001. Retrieved February 22, 2007.
- ↑ United States Department of Justice Thompson Statement Regarding Hanssen Guilty Plea July 6, 2001. Retrieved February 22, 2007.
- ↑ «FBI Spy Robert Hanssen Gets Life Sentence». FoxNews.com. 2002 թ․ մայիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ Laura Sullivan, National Public Radio Timeline: Solitary Confinement in US Prisons July 26, 2006. Retrieved February 15, 2007.
- ↑ «Robert Philip Hanssen Արխիվացված 2009-06-14 Wayback Machine.» Federal Bureau of Prisons. Retrieved on January 5, 2010.
- ↑ 10,0 10,1 Дело Роберта Ханссена — комментарий Олега Гордиевского(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- FBI Statements on Robert Philip Hanssen
- Հանսենի լրտեսը կործանել է կոդավորումը
- Fine, Glenn A. [in անգլերեն] (2003), A Review of the FBI's Performance in Deterring, Detecting, and Investigating the Espionage Activities of Robert Philip Hanssen, U.S. Department of Justice, Office of the Inspector General; PDF Version (Archive)(անգլերեն)
- FBI application for arrest warrant for Hanssen (Archive)(անգլերեն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Հանսեն» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
