Կյուրենբերգ

Կյուրենբերգ;
Ծնվել է	12-րդ դար
Ծննդավայր	Լինց, Ավստրիա
Մահացել է	12-րդ դար
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, կոմպոզիտոր, գրող և միննեզինգներ
	Der von Kürenberg Վիքիպահեստում

Կյուրենբերգ (գերմ.՝ Der von Kürenberg, Kürenberger, 12-րդ դար, Լինց, Ավստրիա - 12-րդ դար), գերմանացի միջնադարյան պոետ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կյուրենբերգը, ինչպես և միջնադարյան գերմաներենով գրող առաջին կին պոետ Ավան, նույնպես ապրել ու աշխատել է Լինցի մոտակայքում, Դանուբ գետի ափին։ Ենթադրվում է, որ իր անունը պոետը վերցրել է այդ տարածքի անվանումից^[1]։ Միևնույն ժամանակ, Ավստրիայի ու Բավարիայի պալատական ծառայողների մեջ եղել են մի քանի հոգի, ովքեր նույնացրել են իրենց այդ կերպարի հետ^[2]։ Կյուրենբերգը համարվում է առաջին ամենավաղ աշուղներից մեկը։ Նրա ստեղծագործությունները, որ թվագրվում են 12-րդ դարի 50-70-ական թվականներին, միջնադարյան երգարաններում պահպանվել են մինչև մեր օրերը։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պոետի ստեղծագործությունները, որ գրականագետները դասում են աշուղականության ժողովրդական ուղղությանը, քիչ թե շատ ազատ է ֆրանսիական միջնադարյան պալատական գրականության կանոններից և ինքնուրույնության հետքեր է կրում^[3]^[4]^[5]։ Դրա մասին են վկայում բանաստեղծությունների կառուցվածքի արխաիկ ոճը և բանաստեղծական կերպարները, որոնք վերաբերում են ժողովրդական երգերին ու հերոսական էպոսին։ Այսպես, բանաստեղծությունները, որպես կանոն միատուն են, դրանց բնորոշ են զույգ, հաճախ` ոչ ճշգրիտ ռիթմերը, պարզ տաղաչափությունը և շեշտային կառուցվածքը։ Որոշ ստեղծագործություններում հանդիպում է, այսպես կոչված, նիբելունգովյան ռիթմը։

Օրինակ
Տեքստը հայերեն (^[6])	Սկզբնական տեքստը միջին գերմաներենով
«Կանգնած էի ես գիշերով հրակնատի մոտ, Եվ լսում էի, թե ինչ չքնաղ էր երգում ասպետը, Խառնամբոխի դիմաց, ճիշտ Կյուրենբերգի պես։ Կամ նա երկիրը կլքի, կամ ինձ մոտ սփոփանք կգտնի»։ — «Արագ, արագ, տու ինձ ձի ու զրահ, Այս կնոջ կամքով կհեռաբամ թեկուզ երկրից։ Նա ինձ փորձում է ստիպել, որ մեղմ լինեմ ես, Սակայն նա հոգոցով կմնա մինչև իր կյանքի վերջը…»	«Ich stuont mir nehtint spâte an einer zinne, dô hôrt ich einen rîter vil wol singen in Kürenberges wîse al ûz der menigîn. er muoz mir diu lant rûmen, alder ich geniete mich sîn». Jô stuont ich nehtint spâte vor dînem bette, dô getorste ich dich, vrouwe, niwet wecken. «des gehazze got den dînen lîp! jô enwas ich niht ein eber wilde», [. . .] sô sprach daz wîp.

Բացի դրանից, ինչպես և այլ վաղ շրջանի պոետների մոտ, Կյուրենբերգի սիրո կոնցեպցիան ևս տարբերվում է Տիկնոջը ծառայելու աշուղական սիրալիր մոտեցումից։ Աշուղը երգում է.

... ոչ նրբագեղ, ոչ պայմանական, արհեստական սերը, որը ենթարկվում է հայտնի օրենքներին ու կարգերին, այլ պարզ, առողջ, միանգամայն իրական զգացմունքը^[3]։

Շատ երգեր են հորինվել «կանացի երգի» լիրիկական ժանրով, ընդհանրացնելով երիտասարդ, չամուսնացած, մենակությունից տանջվող կնոջը նվիրված երգերի շարքը։ Սիրային տրտմությունը, սիրեցյալի հանդեպ կարոտը համարվել են կնոջ մենաշնորհը, տղամարդը, որպես կանոն, պատկերվում է որպես հպարտ ու ուժեղ ասպետ, սիրային պայքարի հաղթող^[7]։ Օգտագործվում են ժողովրդական ֆոլկլորի ավանդական կերպարներ։ Օրինակ, հերոսների երջանիկ կամ տխուր ապրումները նմանեցվում են գարնանը կամ աշնանը, տղամարդը համեմատվում է սոխակի, կինը` վարդի հետ։

Օրինակ
Տեքստը հայերեն (^[8]	Սկզբնական տեքստը միջին գերմաներենով
«Երբ ես կանգնած եմ մի շապիկով, անքուն Եվ հիշում եմ շնորհները քո, Բացվում եմ, փթթում, ինչպես վարդը` վաղորդյան ցողից հետո, Եվ սիրտս կարոտում է քեզ»։ «Սիրտս ցավում է, միշտ է այն ցավում, Երբ ուզում է այն, ինչ չկա։ Ոչ ոսկի եմ ուզում, ոչ արծաթ, Իմ ցանկությունը մարդկային կերպարանքով է ապրում։	«Swenne ich stân aleine in mînem hemede, únde ích gedenke an dich, ritter edele, sô erblüet sich mîn varwe, als der rôse an dem dórne tuot, und gewinnet daz herze vil manigen trûrìgen muot» «Ez hât mir an dem herzen vil dicke wê getân, daz mich des geluste, des ich niht mohte hân noch niemer mac gewinnen. daz ist schedelîch. jône mein ich golt noch silber: ez ist den líutèn gelîch.».

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածում օգտագործված են Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարանի (1890—1907) նյութերը:
Lachmann K. / Haupt M. Minnesangs Frühling. — Leipzig / Stuttgart, 1875 / 1959. = Лахманн К. / Гаупт М. — Весна миннезанга. — Лейпциг / Штутгарт, 1875 / 1959.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Пуришев Б. И. Лирическая поэзия средних веков // Поэзия трубадуров. Поэзия миннезингеров. Поэзия вагантов / сост. Пуришев Б. И. — М.: Художественная литература, 1974. — Т. 23. — С. 5-28. — 348 с. — (БВЛ)
↑ Пуришев Б. И. Зарубежная литература Средних Веков: Хрестоматия / сост. Пуришев Б. И. — М.: Высш.шк., 2004. — 816 с.
↑ ^3,0 ^3,1 Иванов К. А. Трубадуры, труверы и миннезингеры. — Пг.: Типо-литография М. П. Фроловой, 1915. — 348 с.
↑ Матюшина И. Г. Миннезингеры // Словарь средневековой культуры / Под. ред. А. Я. Гуревича. — М.: РОССПЭН, 2003. — 664 с. — (Summa Culturologiae). — ISBN 5-8243-0410-6
↑ Жирмунский В. М., Пуришев Б. И. и др. История немецкой литературы в 5 тт. — М.: Издательство Академии наук СССР, 1962. — Т. 1. — 470 с.
↑ Кюренберг. «Стояла поздно ночью я у бойницы...» // Зарубежная литература Средних веков: хрестоматия / Сост. Б. И. Пуришев. — М.: Высш. шк., 2004.
↑ Алексеев М.П, Жирмунский В. М. и др. История зарубежной литературы. Средние века и Возрождение. — М.: Высшая школа, 1987. — с. 84
↑ Кюренберг. «Когда в одной рубашке, бессонная, стою...» // Лирическая поэзия средних веков // Поэзия трубадуров. Поэзия миннезингеров. Поэзия вагантов / сост. Пуришев Б. И — М.: Художественная литература, 1974. — Т. 23. — (БВЛ).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Bibliotheca Augustana — электронная библиотека Ульриха Харша на сайте Университета прикладных наук г. Аугсбурга (գերմ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կյուրենբերգ» հոդվածին։

[1] Пуришев Б. И. Лирическая поэзия средних веков // Поэзия трубадуров. Поэзия миннезингеров. Поэзия вагантов / сост. Пуришев Б. И. — М.: Художественная литература, 1974. — Т. 23. — С. 5-28. — 348 с. — (БВЛ)

[2] Пуришев Б. И. Зарубежная литература Средних Веков: Хрестоматия / сост. Пуришев Б. И. — М.: Высш.шк., 2004. — 816 с.

[ivanov-3] 3,0 ^3,1 Иванов К. А. Трубадуры, труверы и миннезингеры. — Пг.: Типо-литография М. П. Фроловой, 1915. — 348 с.

[4] Матюшина И. Г. Миннезингеры // Словарь средневековой культуры / Под. ред. А. Я. Гуревича. — М.: РОССПЭН, 2003. — 664 с. — (Summa Culturologiae). — ISBN 5-8243-0410-6

[5] Жирмунский В. М., Пуришев Б. И. и др. История немецкой литературы в 5 тт. — М.: Издательство Академии наук СССР, 1962. — Т. 1. — 470 с.

[6] Кюренберг. «Стояла поздно ночью я у бойницы...» // Зарубежная литература Средних веков: хрестоматия / Сост. Б. И. Пуришев. — М.: Высш. шк., 2004.

[alexeev_worldlithist-7] Алексеев М.П, Жирмунский В. М. и др. История зарубежной литературы. Средние века и Возрождение. — М.: Высшая школа, 1987. — с. 84

[8] Кюренберг. «Когда в одной рубашке, бессонная, стою...» // Лирическая поэзия средних веков // Поэзия трубадуров. Поэзия миннезингеров. Поэзия вагантов / сост. Пуришев Б. И — М.: Художественная литература, 1974. — Т. 23. — (БВЛ).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]