Կեպլերի գերնոր աստղ
Կեպլերի գերնոր աստղ, հայտնի է նաև որպես գերնոր աստղ 1604, Կեպլերի աստղ, Կեպլերի նովա, Ia տեսակի գերնոր աստղ[1][2] Ծիր Կաթինում՝ Օձակրի համաստեղությունում։ Հայտնվել է 1604 թվականին և եղել է մեր գալակտիկայում ամենից վերջերս անզեն աչքով դիտված գերնոր աստղը[3]։ Պայթյունը տեղի է ունեցել Երկրից մոտ 20,000 լուսատարի կամ 6 պարսեկ հեռավորության վրա։
Կեպլերի աստղը եղել է գիշերային երկնքի աստղերից ավելի պայծառ և տեսանելի է եղել անզեն աչքով՝ -2.5 մագնիտուդով։ Ցերեկը տեսանելի է եղել շուրջ երեք շաբաթ։
Առաջին գրանցված հետազոտությունը 1604 թվականի հոկտեմբերի 9-ին էր՝ Իտալիայում[4]։ Յոհան Կեպլերն սկսել է գերնոր աստղն ուսումնասիրել հոկտեմբերի 17-ին, երբ աշխատում էր Պրահայի Ռուդոլֆ II-ի կայսերական դատարանում[5]։ Գերնոր աստղը հետագայում անվանվել է Կեպլերի անունով, որովհետև Կեպլերը գրել է գիրք այդ թեմայով՝ De Stella nova in pede Serpentarii («Գերնոր աստղը Օձակրի ոտնաթաթին», Պրահա 1606) անվանումով։ Նա, սակայն, աստղի առաջին հետազոտողը չէր։
Գերնոր աստղը հիշատակվել է նաև չինական և կորեական աղբյուրներում[6]
Սա այս սերնդում ուսումնասիրված երկրորդ գերնոր աստղն էր (առաջինը՝ SN 1572-ն էր Կասիոպեա համաստեղությունում)։ Կեպլերի գերնոր աստղից հետո Ծիր Կաթինում այլևս գերնոր աստղ չի դիտարկվել, չնայած որ դեպքեր գրանցվել են մեր գալակտիկայից դուրս։
Երկու այլ Ծիր Կաթինի գերնոր աստղերի ազդանշաններ պետք է Երկիր հասնեին մոտավորապես 1680 (Կասիոպեա A) և 1870 թվականներին։ Սակայն այս գերնոր աստղերի դիտարկման, հետազոտման մասին ոչ մի տեղեկություններ և գրանցումներ չկան, որի պատճառը հավանաբար տիեզերական փոշու կողմից լույսի ադսորբցիան է[7]
Կեպլերի գերնոր աստղի մնացորդը, որը հայտնաբերել է գերմանացի աստղագետ Վալտեր Բաադեն 1980-ականներին այս կարգի օբյեկտների նախատիպն է և դեռևս հետազոտվում է աստղագիտության մեջ[8]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ "Chandra X-Ray Observatory".
- ↑ Reynolds, S. P.; Borkowski, K. J.; Hwang, U.; Hughes, J. P.; Badenes, C.; Laming, J. M.; Blondin, J. M. (2007 թ․ հոկտեմբերի 2). «A Deep Chandra Observation of Kepler's Supernova Remnant: A Type Ia Event with Circumstellar Interaction». The Astrophysical Journal. 668 (2): L135–L138. doi:10.1086/522830.
- ↑ «Kepler's Supernova: Recently Observed Supernova». Universe for Facts. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
- ↑ Delle Colombe L., Discorso di Lodovico Delle Colombe nel quale si dimostra che la nuova Stella apparita l’Ottobre passato 1604 nel Sagittario non è Cometa, ne stella generata, ò creata di nuovo, ne apparente: ma una di quelle che furono da principio nel cielo; e ciò esser conforme alla vera Filosofia, Teologia, e Astronomiche dimostrazioni, Firenze, Giunti, 1606.
- ↑ «Bill Blair's Kepler's Supernova Remnant Page». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
- ↑ Stephenson, F. Richard & Green, David A., Historical Supernovae and their Remnants, Oxford, Clarendon Press, 2002, pp. 60-71.
- ↑ «Chandra X-Ray Observatory». Discovery of Most Recent Supernova in Our Galaxy, May 14, 2008. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ Дэвид А. Грин, Ричард Ф. Стивенсон. «Астронет > Исторические сверхновые. Наиболее достоверные исторические сверхновые» (ռուսերեն). astronet.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Blair, William P.; Long, Knox S.; Vancura, Olaf (1991). «A detailed optical study of Kepler's supernova remnant». Astrophysical Journal. 366: 484–494. Bibcode:1991ApJ...366..484B. doi:10.1086/169583.
- Sule, A.; և այլք: (2011). «Indian Record for Kepler's Supernova: Evidence from Kashmir Valley». Astronomische Nachrichten. 332 (6): 655–657. Bibcode:2011AN....332..655S. doi:10.1002/asna.201011555.