Կաքավկրկուտ
| Կաքավկրկուտ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Boraginales |
| Ընտանիք | Գաղտրիկազգիներ (Boraginaceae) |
| Ենթաընտանիք | Գաղտրիկայիններ (Boraginoideae) |
| Տրիբա | Lithospermeae |
| Ցեղ | Կաքավկրկուտ (Lithospermum) L., 1753 |
Կաքավկրկուտ (լատին․՝ Lithospermum), քարասերմիկ, մարգարտախոտ, ղուլպ, գաղտրիկազգիների ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցողունն ուղղաձիգ է, ճյուղավորվող, բարձրանում է՝ մինչև 10-100 սմ։ Տերևները նստադիր են, երկարավուն-գծաձև կամ նեղ նշտարաձև՝ պատված կոշտ կամ փափուկ մազիկներով։ Ծաղկաբույլը ողկուզանման ոլորք է, ծաղիկները՝ սպիտակ, դեղին կամ մանուշակագույն։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը քառընկուզիկ է։
Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մինչև միջին լեռն, գոտիները։ Աճում է անտառներում, թփուտներում, բաց վայրերում, աղբոտում այգիները, հացաբույսերի ցանքերը, (օրինակ՝ դաշտային Կաքավկրկուտ) և այլն։
Նշանակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որոշ տեսակներ պարունակում են ալկալոիդներ, վիտամին C, կարմիր գունակ, ճարպայուղ։ Պատրաստուկներն օգտագործում են որպես միզամուղ, ցավազրկող միջոց։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի է մոտ 100, ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝
- Կաքավկրկուտ մանուշակագույն (L. purpuro-caeruleum),
- Կաքավկրկուտ դեղատու (L. officinale),
- Կաքավկրկուտ բարակածաղիկ (L. tenuiflorum)
- Կաքավկրկուտ դաշտային (L. arvense)։
Համաձայն տեսակների բազայի տվյալների, հաշվում են 50-ից[1] 60 տեսակ[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Lithospermum Linnaeus, Sp. Pl. 1: 132. 1753». Flora of China.
- ↑ Cohen, J. I., (2012). Comparative floral development in Lithospermum (Boraginaceae) and implications for the evolution and development of heterostyly. American Journal of Botany 99(5), 797—805.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կաքավկրկուտ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կաքավկրկուտ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
|