Կանանց իրավունքների Գրուբերի մրցանակ
| Մասն է | Gruber Prizes  | |
|---|---|---|
| Ստեղծում | 2003 | |
| Երկիր | Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ | |
| Պարգևատրող | Gruber Foundation | |
| Ավարտված | 2011 | |
Կանանց իրավունքների Գրուբերի մրցանակ (անգլ.՝ Gruber Prize for Women's Rights), ամերիկյան «Փիթեր և Պատրիսիա Գրուբեր հիմնադրամ» (անգլ.՝ Peter and Patricia Gruber Foundation) ոչ առևտրային կազմակերպության կողմից շնորհված 500.000 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ հինգ միջազգային մրցանակներից մեկն էր, հիմնադրվել է 2003 թվականին։ Մրցանակը շնորհվել է այն անհատներին և խմբերին, որոնք զգալի ներդրում են ունեցել տարբեր ոլորտներում կանանց և աղջիկների իրավունքների առաջխաղացման, գենդերային հավասարության մասին հանրային իրազեկվածության բարձրացման գործում` հաճախ վտանգելով անձնական կամ մասնագիտական ռիսկերը՝ հանուն արդար աշխարհի։ Կանանց իրավունքների միջազգային փորձագետներից կազմված խումբը մրցանակակիրներին ընտրել է տարբեր անվանակարգերում։ Հիմնադրամը բարձր է գնահատել և խրախուսել կրթական գերազանցությանը, սոցիալական արդարությանն ուղղված այն բոլոր քայլերն ու գիտական նվաճումները, որոնք միտված են բարելավել մարդկանց կենսապայմանները, ապրելակերպը։
2011 թվականին Կանանց իրավունքների համար մրցանակը դադարեցվեց[1]։
Մրցանակակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2003 թվական
- Նավանեթեմ Փիլայ, Հարավաֆրիկյան դատավոր, նախկինում՝ Միջազգային քրեական դատարանի դատավոր, իսկ 2008 թվականից՝ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատար։
- «Pro-Femmes Twese Hamwe», կանանց կարգավիճակը բարելավելուն ուղղված հասարակական կազմակերպություն Ռուանդայում[2] ։
2004 թվական
- Սաքենա Յակուբի, Աֆղանստանի կրթության ինստիտուտի հիմնադիր։
- Աֆղանստանի կրթության ինստիտուտ (Afghan Institute of Learning):
2005 թվական
- «Shan Women's Action Network» (Շանի կանանց գործողությունների ցանց), կազմակերպություն Մյանմայում[3]։
- Բիրմայի կանանց լիգա։
2006 թվական
- Գվատեմալայի կանանց ազգային միություն (Unión Nacional de Mujeres Guatemaltecas)։
- Ջուլի Սուն՝ «Sweatshop Watch» կազմակերպության համար (կանանց հասարակական կազմակերպություն ԱՄՆ-ում, Կալիֆորնիա)։
- Սեսիլիա Մեդինա Կիրոգա, դատավոր (Չիլի), ներկայումս ծառայում է Մարդու իրավունքների միջամերիկյան դատարանում (Cecilia Medina Quiroga, Inter-American Court of Human Rights):
2007 թվական
- Փինար Իլքկարաջան (Ստամբուլ, Թուրքիա ) և իր աջակցությամբ ստեղծված երկու կազմակերպություններ․
- «Women for Women's Human Rights – New Ways» (WWHR)» (Կանայք Հանուն Կանանց Մարդու Իրավունքների – Նոր Ուղիներ), համահիմնադիր՝՝Փինար Իլքկարաջան։
- «Մուսուլմանական հասարակություններում սեռական և մարմնական իրավունքների կոալիցիա» (CSBR), համահիմնադիր՝ Փինար Իլքկարաջան։
2008 թվական
- Յանար Մուհամեդ (Yanar Mohammed), Իրաքում «Կանանց ազատություն» կազմակերպության (Organization of Women's Freedom) համահիմնադիր, Իրաքում կանանց իրավունքների ակտիվացման առանցքային դեմքը։
- Սապանա Պրադհան Մալա, Նեպալում կանանց վերարտադրողական և սեփականության հիմնարար իրավունքների պաշտպան, իրավական բարեփոխումների առաջնորդ ,Կանանց իրավունքի և զարգացման ֆորումի (Forum for Women, Law & Development) նախագահ։
- Նադերա Շալհուբ-Գևորգյան (Nadera Shalhoub-Kevorkian), թերապևտ, առաջատար ֆեմինիստ գիտնական և ակտիվիստուհի. մեծ աշխատանք է տարել պաղեստինցի կանանց նկատմամբ ընտանեկան ( հատկապես պատվի հողի վրա կատարած) բռնությունների կանխարգելման ուղղությամբ։ Ապրելով Իսրայելում` Հորդանան գետի Արևմտյան ափում և Գազայում, վերապատրաստել է կին ակտիվիստների։ Բացել է արագ արձագանքման թեժ գիծ` բռնության ենթարկված կանանց համար։
2009 թվական
- Լեյմա Գբովի (Leymah Gbowee) լիբերիացի ակտիվիստուհի-խաղարարար, 2011 թվականի Նոբելյան խաղաղության մրցանակի դափնեկիր, «Աֆրիկայում կանանց խաղաղության և անվտանգության ցանցի» (Women //Peace and Security Network – Africa) գործադիր տնօրեն։ Նա մեծ ջանք է ներդրել Լիբերիայում քաղաքացիական պատերազմի ավարտի, ապառազմականացման, խաղաղության հաստատման, անվտանգության բանակցություններում կանանց ներգրավելու գործում։
- «Կանանց իրավական կենտրոն» (WLC) Հարավային Աֆրիկայում։ Շահույթ չհետապնդող կառույց` իրավունքի կենտրոն, որի նպատակը կանանց (հատկապես` սևամորթ) հավասարություն հաստատելն էր։
2010 թվական
- Վերարտադրողական իրավունքների կենտրոնը (Center for Reproductive Rights), գլոբալ իրավապաշտպան կազմակերպություն, կենտրոնակայանը ` Նյու Յորքում։
- «CLADEM»՝ Լատինական Ամերիկայի և Կարիբյան ավազանի կանանց իրավունքների պաշտպանության կոմիտե, կանանց կազմակերպությունների և ակտիվիստների միջազգային ՀԿ ցանց։
Երկու կազմակերպություններն էլ ընդլայնում և պաշտպանում են կանանց իրավունքները դատական գործընթացների, օրենքի բարեփոխումների և կրթության միջոցով՝ նպաստելով կանանց սեռական և վերարտադրողական իրավունքների իրացմանը։
2011 թվական
- «AVEGA Agahozo», կազմակերպություն, հիմնադրվել է 1994 թվականի Ռուանդայի ցեղասպանությունը վերապրածների կողմից։ Կազմակերպությունը ձգտում է բարելավել վերապրածների, հիմնականում այրիների կյանքը՝ ապահովելով առողջապահական հասանելիություն, բնակարանային հնարավորություններ, կրթություն, մասնագիտական վերապատրաստումներ և տարբեր շահերի պաշտպանություն։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Yale and Patricia and Peter Gruber Announce Establishment of the Gruber Foundation at Yale». Yale University. 2011 թ․ մայիսի 16.
- ↑ Frank Kanyesigye (2013 թ․ մարտի 2). «Rwanda: First Lady Pays Tribute to Profemme». The New Times.
- ↑ Շանը նահանգ է Մյանմայի հանրապետությունում։ Շաները թվով երկրորդ ազգն են երկրում, նրանք կազմում են բնակչության 9%-ը։