Խեյնո Պարս
 | |
|---|---|
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 13, 1925 |
| Ծննդավայր | Մուստլա, Վիլյանդիմաա, Էստոնիա |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 8, 2014 (88 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն |  Էստոնիա,  ԽՍՀՄ և Էստոնիա |
| Մասնագիտացում | կինոռեժիսոր, սցենարիստ և օպերատոր-բեմադրիչ |
| Պարգևներ | |
| IMDb | ID ID 1879961 |
Խեյնո Յակովիչ Պարս (հոկտեմբերի 13, 1925, Մուստլա, Վիլյանդիմաա, Էստոնիա - հոկտեմբերի 8, 2014), խորհրդային, էստոնացի մուլտիպլիկացիոն ֆիլմերի ռեժիսոր, սցենարիստ և օպերատոր։ Էստոնիայի ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ (1975 թվական), Խորհրդային Էստոնիայի պետական մրցանակի դափնեկիր (1975 թվական)։ ԱՍԻՖԱ-ի անդամ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Էստոնիայի Հանրապետության Վիլյանդի շրջանի Մուստլա քաղաքում։ Ստացել է անձնագիր 1939 թվականին։
1946 թվականից սովորել է Տարտուի համալսարանում որպես անասնաբույժ[1], որն ավարտել է 1950 թվականին։
1953 թվականից աշխատել է Թալլինֆիլմ կինոստուդիայում որպես օպերատոր, 1962 թվականից՝ ռեժիսոր, դեբյուտային «Փոքրիկ շարժիչ սկուտեր» ֆիլմով։ Նրա ֆիլմերի մեծ մասը ստոպ-մոշն անիմացիա է, միայն «Օ՜, դու! Վա՜յ։ Նայիր, դու» (1969 թվական), կատարվում է թարգմանություններով։
Եղել է ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիստների միության (ՍԿ Էստոնական ԽՍՀ) անդամ[2], ԱՍԻՖԱ-ի անդամ։
Մահացել է 2014 թվականին հոկտեմբերի 8-ին։
Կինեմատոգրաֆիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռեժիսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1962, Փոքրիկ սկուտեր
- 1964, Օպերատոր Կիպսը սնկերի երկրում
- 1965, Օպերատոր Կիպսի նոր արկածները
- 1965, Յաակը և ռոբոտը
- 1966, Օպերատոր Կիպսը անմարդաբնակ կղզում
- 1967, Յոթ ընկերները Ուսսիկեում
- 1967, Խորամանկ Ատսը և անարդարը
- 1968, Օպերատոր Կիպսը քարերի արքայությունում
- 1969, Օ՜, դու! Վա՜յ։ Նայիր, դու
- 1971, Թռչունների և գազանների պատերազմը
- 1971, Ահա այսպես չեմպիոններ!
- 1971, Մարտը և իր հացը
- 1971, Ձյունաղաց
- 1972, Մեխ
- 1972, Գնդակներ
- 1973, Ստորջրյա ընկերներ / Մերմեն
- 1974, Նորին մեծության հեքիաթը / Սա՞ է պատճառը։
- 1975, Գարնան երգը / Երգ գարնան մասին
- 1976, Դարբնի վիշտը
- 1977, Կավի մի կտոր
- 1977, Չարոմորա
- 1979, Երբ երգում են տղամարդիկ (ստերեոֆիլմ)
- 1979, Չարոմորան և կապիտան Տրումմը
- 1980, Արծվի քարանձավի որդին
- 1981, Մեխ 2
- 1983, Մեղրագործների քաղաք
- 1986, Կյանքի գետը
- 1988, Սիսեռ
Սցենարիստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1962, Երկու նկարազարդումներ
- 1964, Օպերատոր Կիպսը սնկերի երկրում
- 1965, Օպերատոր Կիպսի նոր արկածները
- 1969, Օ՜, դու! Վա՜յ, դու! Նայիր, դու!
- 1971, Թռչունների և գազանների պատերազմը
- 1972, Մեխ
- 1972, Գնդակներ
- 1974, Նորին մեծության հեքիաթը / Սա՞ է պատճառը։
- 1979, Երբ երգում են տղամարդիկ (ստերեոֆիլմ)
- 1981, Մեխ 2
- 1986, Մեխ 2
- 1988, Սիսեռ
Օպերատոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1960, Սատանի ճուտ (Անտառային հեքիաթ)
- 1961, Օտտը տիեզերքում
- 1961, Ես և Մուրրին
- 1962, Երկու նկարազարդումներ
- 1962, Համարյա անհավանական պատմություն
- 1963, Հենց այդպես
- 1963, Տաղանդ
- 1964, Ապրես
Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Մեխ» մուլտֆիլմի նոր տեխնոլոգիայի դիպլոմ XI UNIATEK կոնգրեսում (1974 թվական, Սալեռնո, Իտալիա)։
- Էստոնիայի ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ։
- Խորհրդային Էստոնիայի պետական մրցանակ (1975 թվական)։
- Մրցանակ Ֆրունզեի IX համամիութենական կինոփառատոնում (1976 թվական) - «Գարնան երգ» մուլտֆիլմի երաժշտական և ձայնային ձևավորման համար (1975 թվական)։
- 3-րդ մրցանակ Ռիգայի X համամիութենական կինոփառատոնում (1977 թվական) - «Վայ դարբին» մուլտֆիլմի համար (1976 թվական)։
- Սպիտակ աստղի շքանշան, 5-րդ աստիճան (2001 թվական)[3]։
- Տալլինի կինոփառատոնի «Մութ գիշերներ» կինոփառատոնում (2007 թվական) մրցանակ կինոյի մեջ ներդրման համար[4]։
Կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարսը ճանաչված է որպես էստոնական կինոարտադրության վառ դեմք։
Տիկնիկային հեքիաթային ֆիլմերում Պարսը հնարամտորեն համատեղում էր տիկնիկները կենդանի բնության հետ (ցամաքում, ջրում, բույսերի, թռչունների և միջատների աշխարհում). ֆիլմերի շարք օպերատոր Քիփսի և այլոց արկածների մասին։
Բացահայտվել է ռեժիսորի նոր տաղանդը. սա Հայնո Պարսն է, ով էստոնական ստուդիայում ստեղծեց օրիգինալ ֆիլմերի մի ամբողջ շարք մշտական տիկնիկային հերոս օպերատոր Կիփսի հետ, ինչպես նաև մի շարք լակոնիկ ֆիլմեր՝ գերազանց «կենդանացնելու» հմտությամբ, որում «նիշերը» մեխեր են։[5]
Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էստոնացի մեկ այլ մուլտիպլիկատոր Էլբերտ Տուգանովի հետ նա դարձավ «Իրենց ժամանակի արքաները» լիամետրաժ վավերագրական-մուլտիպլիկացիոն ֆիլմի հերոսը (2008 թվական, ռեժիսոր՝ Մեյթ Լաաս)[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «9 октября 2014». Аниматор.ру (ռուսերեն). 2014 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 25-ին.
- ↑ Справочник Союза кинематографистов СССР. — М.: Всесоюзное бюро пропаганды киноискусства, 1986. — С. 513. — 544 с. — 6000 экз.
- ↑ «Heino Pars. Teenetemärkide kavalerid». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ «11. Tallinna Pimedate Ööde Filmifestival on möödas» (էստոներեն). Pimedate Ööde Filmifestival. 2007. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
- ↑ Асенин С. В. Волшебники экрана. — М.: Искусство, 1974. — С. 259. — 288 с. — 10 000 экз.
- ↑ «Kings of Their Time». DOKweb (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 25-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Асенин С. В. Мир мультфильма // идеи и образы мультипликационного кино социалистических стран. — М.: Искусство, 1986. — С. 87—89. — 287 с.
- Асенин С. В. Пространство мультфильма. Размышления об искусстве мультипликации и путях его развития в Эстонии. — Таллин: Perioodika, 1986.
- Кино. Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — 640 с. — 100 000 экз.
- Энциклопедия отечественной мультипликации / Сост. С. В. Капков. — М.: Алгоритм, 2006. — 816 с. — 3000 экз. — ISBN 5-9265-0319-4
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||
