Լևենտե (կազմակերպություն)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լևենտե
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակկազմակերպություն և ռազմական կազմակերպություն
ՇրաբԲուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն
Ստեղծվեցդեկտեմբերի 31, 1921
Լուծարվեցմարտի 17, 1945
Միկլոշոարայի շրջանում Լևենտե ասոցիացիայի շտաբ-բնակարանի շատվադրոշը (Հարոմսեկ, Հունգարիայի թագավորություն), 1940-1944 թվականներ

Լևենտե կազմակերպություն (հունգ.՝ Leventeintézmény) կամ ընդամենը «լևենտե»[1], ռազմականացված պատանեկան կազմակերպություն Հունգարիայի թագավորությունում, որ գոյություն է ունեցել երկու համաշխարհային պատերազմների միջև ընկած ժամանակահատվածում և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։

Պատմություն և նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լևենտեն հիմնադրվել է 1921 թվականին՝ իր նպատակը հայտարարելով ֆիզիկական զարգացումն ու առողջությունը[2]։ 1930-ական թվականների կեսերին շարժումը դե ֆակտո դարձել է Տրիանոնի պայմանագրով նշանակված ռազմական զորակոչերը շրջանցելու փորձ և գնալով ավելի է դարձել վետերանների կողմից կառավարվող ռազմականացված կազմակերպություն[3][4]։ 1939 թվականին Պաշտպանության մասին օրենքի ընդունումով 12-21 տարեկան բոլոր տղամարդկանց համար կազմակերպությանն անդամակցելը պարտադիր էր դառնում[4]։

Լևենտեն հաճախ համեմատվում է Նացիստական Գերմանիայի Հիտլերյուգենդի և Իտալիայի ֆաշիստական թագավորության Բալիլլայի հետ։ Չնայած Լևենտեն այդ երկու կազմակերպությունների հետ ընդհանուր գծեր ուներ երիտասարդների պատրաստվածության և դաստիարակության ռազմական կողմնորոշմամբ, սակայն այն երբեք բացահայտ չի հայտարարել ֆաշիստական կամ նացիստական հայացքներ, ինչպես նաև ակնհայտ և պաշտոնապես քաղաքականացված չի եղել։ Թեև, իհարկե, չի կարելի ասել, որ այդ տարիներին բնորոշ քաղաքական գործընթացները նրա վրա ոչ մի ազդեցություն չեն ունեցել[4]։

Լևենտեում կար նաև կանանց կազմակերպչական փոքր թև։ Այն 1942 թվականի հունիսին հիմնադրվել է որպես բարեգործական կազմակերպություն։ Ֆերենց Սալաշիի մարիոնետային վարչակարգի կառավարման տարիներին, որ Հունգարիայում գերմանական նացիստների կողմից հաստատվել էր 1944 թվականի հոկտեմբերից, 12-19 տարեկան բոլոր աղջիկներին պարտադրում էր անդամակցել Լևենտեին։ Այդ որոշմանը կտրականապես դեմ էր կաթոլիկ եկեղեցին։ Որոշումն այդպես էլ ուժի մեջ չի մտել Կարմիր բանակի ստեղծման պատճառով[4]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո շարժման մասնակիցները ծառայել են օժանդակ զորքերում (այսինքն՝ նրանք կանոնավոր բանակի մաս չեն կազմել)։

Խորհրդային Միության կողմից Հունգարիան գրավելուց հետո Լևենտեի բազմաթիվ անդամներ դատապարտվել են տրիբունալներում՝ հակախորհրդային գործունեության մեջ ճանաչվելով մեղավոր, և ուղարկվել ԽՍՀՄ տարածքներ՝ համակենտրոնացման ճամբարներում տաժանակիր աշխատանքի։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Լևենտեն» հին հունգարերենում նշանակել է "ասպետ։
  2. «1921. évi LIII. törvénycikk a testnevelésről: kihirdettetett az Országos Törvénytárban 1921. évi december hó 31. napján». Országos Törvénytár. 53. 1921.
  3. Ernst Christian Helmreich (1957) «Hungary», Praeger, p. 45
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Attila Horvath, «War and Peace: the Effects of the World War II on Hungarian Education» in: Roy Lowe (ed.) (1992) «Education & the Second World War: Studies in Schooling & Social Change», ISBN 0-7507-0054-8