Լունար օրբիտեր 3
 | |
| Կազմակերպություն |  ՆԱՍԱ |
|---|---|
| Հիմնական կապալառուներ | ՌՇԼ |
| COSPAR ID | [1] 1967-008A[1] |
| NSSDCA ID | 1967-008A |
| SCN | 02666 |
| Գործարկման ամսաթիվ | 1967 փետրվարի 5, 01:17:01 UTC[1] |
| Գործարկման վայր | Քանավերալ |
| Գործարկման հրթիռ | Ատլաս-Աջենա |
| Աշխատանքի ավարտ | 1967 հոկտեմբերի 9[2] |
| Ուղեծրից դուրս գալու ժամկետ | հոկտեմբերի 9, 1967 |
| Զանգված | 385,6 կգ[3] |
Լունար օրբիտեր 3, (անգլ.՝ Lunar Orbiter 3), ԱՄՆ ՆԱՍԱ-ի Լունար օրբիտեր ծրագրի շրջանակներում իրականացված առաքելություն[4], որով նախատեսվում էր լուսանկարել Լուսնի մակերևույթի հարթ տարածքները, և գտնել փափուկ վայրէջք կատարելու համար հարմար կետեր Սերվեյոր կայանների և Ապոլոն տիեզերանավերի համար։ Որպես երկրորդական նպատակ կատարվում էին Լուսնի և միջավայրի հետազոտություններ։ Արձակվել է 1967 թվականի փետրվարի 5-ին Քանավերալ տիեզերակայանից, Ատլաս-Աջենա կրող հրթիռով։
Լունար օրբիտեր ծրագիրը ղեկավարվում էր Ռեակտիվ շարժման լաբորատորիայի կողմից, իսկ կայանը կառուցվել էր Բոինգ ընկերության կողմից։
Կայանի կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լունար օրբիտեր կայանի հիմնական բլոկը ուներ հատած կոնի տեսք, 1,65 մ բարձրությամբ և 1,5 մ տրամագծով հիմքում։ Տիեզերանավը կազմված էր երեք տախտակամածներից։ Նավի ստորին տախտակամածերին տեղադրված էին հետևյալ սարքավորումները՝ մարտկոց, տվյալների հաղորդման մոդուլ, թռիչքի կառավարման համակարգիչ, իներցիալ նավիգացիոն համակարգ, աստղերին հետևող մոդուլ, մուլտիպլեքսային կոդավորիչ, և լուսանկարչական համակարգ։ Հիմնական բլոկի կոնաձև հիմքի ամեն կողմին ամրացված էին չորս արևային մարտկոցներ որոնց բացված դիրքի դեպքում կայանը ուներ 3,72 մ լայնություն։ Կայանի հիմքին միացված էին նաև երկու անտենաներ 1,32 մ և 2,08 մ ձողերի վրա։
Սարքավորումների տախտակամածի վեր միջին տախտակամածում տեղադրված էին՝ արագության վերահսկման շարժիչը, վառելանյութի տարողությունները, արևային տվիչները և միկրոասուպների տվիչները։ Երրորդ տախտակամածի վրա տեղադրված էր ջերմային վահանը, որը պաշտպանում էր կայանը շարժիչի այրման արդյունքում առաջացած արտանետումներից։
Թռիչք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լունար օրբիտեր 3 կայանը արձակվել է 1967 թվականի փետրվարի 5-ին Քանավերալ տիեզերակայանից, Ատլաս-Աջենա կրող հրթիռով։
Սկզբնական Լուսնի շուրջ ուղեծիրը էլիպտիկ, մոտ հասարակածին էր 210,2 - 1801,9 կմ, թեքումը 20,9°, պտույտի պարբերությունը 3 ժամ 25 րոպե։ Չորս օր անց, կատարելով 25 ուղեծրային պտույտ կատարվեց երկրորդ ուղեծրի ուղղում մինչև 55 - 1847 կմ։ Իսկ դեկտեմբերի 8-ին ուղեծրի թեքումը փոփոխվեց դառնալով 17,5° որպեսզի հնարավոր լիներ ստանալ նոր տվյալներ Լուսնի գրավիտացիայի մասին։
Լուսանկարումները կայանը կատարել է փետրվարի 15-ից 23, որոնք սկսեցին ուղարկվել մարտի 2-ին։ Մինչև մարտի 4-ը ամեն ինչ կարգին էր, այդ օրը լուսաժապավենի առաջ տվող մեխանիզմը վթարվեց, ինչի պատճառով լուսանկարված նյութի մոտ 25%-ը կորսվեց։ Ընդհանուր առմամբ ստացվեց 477 բարձր թույլտվութայմբ և 149 միջին թույլտվությամբ լուսանկարներ, լուսանկարների լավագույն թույլտվությունը կազմում էր 1 մ[5]։ Լուսանկարների որակը չափազանց լավն էր, դրանցից մեկի վրա հնարավոր է եղել գտնել Սերվեյոր 1-ը Լուսնի մակերևույթին։
Լունար օրբիտեր 3-ը բախվեց Լուսնին 1967 թվականի հոկտեմբերի 9-ին, համաձայն ստացված հրահանգի։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 NASA. «Lunar Orbiter 3». NASA. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «NASA - NSSDCA - Spacecraft - Trajectory Details». nssdc.gsfc.nasa.gov. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ Siddiqi, Asif (2018). Beyond Earth: A Chronicle of Deep Space Exploration, 1958–2016 (PDF) (second ed.). NASA History Program Office.
- ↑ «Destination Moon: A history of the Lunar Orbiter Program». NASA. 1976. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ «Lunar Orbiter Photo Gallery – Mission 3». Lunar and Planetary Institute. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 13-ին.