Իոն Դիակոնեսկու

	Իոն Դիակոնեսկու
Կուսակցություն՝	Christian-Democratic National Peasants' Party?
Կրթություն՝	Բուխարեստի պոլիտեխնիկական համալսարան
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ և ճարտարագետ
Ծննդյան օր	օգոստոսի 25, 1917
Ծննդավայր	Boțești, Dâmbovița County
Վախճանի օր	հոկտեմբերի 11, 2011 (94 տարեկան)
Վախճանի վայր	Բուխարեստ, Ռումինիա
Քաղաքացիություն	Ռումինիա
Պարգևներ
Ion Diaconescu

Իոն Դիակոնեսկու (ռումիներեն՝ Ion Diaconescu, օգոստոսի 25, 1917(1917-08-25), Boțești, Dâmbovița County - հոկտեմբերի 11, 2011(2011-10-11)^[1], Բուխարեստ, Ռումինիա), ռումինացի հակակոմունիստ ակտիվիստ և քաղաքական գործիչ։ Ռումինիայի կոմունիստական դարաշրջանում 17 տարի՝ 1947-1964 թվականներին անցկացրել է բանտում որպես քաղբանտարկյալ^[2]^[3]։ Ավելի ուշ նա դարձել է Քրիստոնեա-դեմոկրատական ազգային գյուղացիական կուսակցության առաջնորդ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկություն և պատանեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իոն Դիակոնեսկուն ծնվել է 1917 թվականի ամռանը Արջեշ բնակավայրում, որն այդ ժամանակ գտնվում էր Գերմանիայի տիրապետության տակ, քահանա Պոպեսկուի ընտանիքում։ Ավելի ուշ նա հաճախ է վերադարձել իր մանկության վայրերը՝ նույնիսկ լինելով արդեն ծեր հասակում։ Նրա ընտանիքում եղել է «քահանայական երկարամյա ավանդույթ»․ ընտանիքի շատ անդամներ եղել են հոգևորականներ ու քահանաներ։ 1936 թվականին 19 տարեկան հասակում Դիակոնեսկուն դարձել է Ռումինիայի գյուղացիական կուսակցության երիտասարդական թևի անդամ^[2]^[4]։ Այս շրջանում նա ուղևորվել է Բուխարեստ, որտեղ սովորել է Պոլիտեխնիկական համալսարանի էլեկտրական համակարգերի բաժնում, որն ավարտել է 1942 թվականին։ Այնհուհետև Դիակոնեսկուն աշխատել է գյուղատնտեսության նախարարությունում՝ որպես տեխնիկական գրախոս։

Քաղբանտարկյալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1947 թվականին Դիակոնեսկուն հեռացվել է նախարարության իր աշխատանքից իր քաղաքական գործունեության պատճառով։ Կուսակցության առաջնորդների շղթայական ձերբակալություններից հետո Իոնը, լինելով իր կուսակցության երիտասարդական խմբի առաջնորդ, նույնպես արժանացել է իշխանությունների հետապնդումներին։ 1947 թվականի դեկտեմբերի 1-ին նա ձերբակալվել է Բուխարեստի իր բնակարանում։ 1948 թվականին դատապարտվել է 15 տարվա ազատազրկման՝ գույքի բռնագրավմամբ։

Փոխելով մի քանի կալանավայրեր՝ Դիակոնեսկուն բանտախցում հայտնվել է 5-6 այլ քաղբանտարկյալների հետ, որոնք հնարավորությւոն ունեին կիրթ մարդկանց հետ «մշակութային շփումների»։ Նա բանտից դուրս է եկել 1962 թվականի նոյեմբերի 30-ին։ Ազատումից հետո Ռումինիայի կոմունիստական իշխանությունները չեն դադարեցրել նրա նկատմամբ հետապնդումները։ Ազատումից անմիջապես հետո նա տնային կալանքի է ենթարկվել, ապա ռեժիմի այլ հակառակորդների հետ վտարվել։

Կյանքը կոմունիստական ռեժիմի պայմաններում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեռևս 1964 թվականին Բուխարեստում Դիակոնեսկուի համար չափազանց դժվար է եղել աշխատանք գտնելը։ Այս շրջանում նա շարունակել է գաղտնի հանդիպել Գյուղացիական կուսակցության այլ անդամների՝ մասնավորապես Կորնելիու Կոպոսուի հետ։ Այդպիսի հավաքներից մեկը 1947 թվականին բացաայտվել է երկրի անվտանգության մարմինների կողմից։

Քաղաքական գործունեությունը 1989 թվականից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ 1989 թվականի հեղափոխությունը հանգեցրել է Ռումինիայում Նիկոլաե Չաուշեսկուի ռեժիմի տապալմանը, Դիակոնսկուն, Կոպոսուն և այլ առաջնորդներ 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ին կոչ են արել վերականգնել Ազգային գյուղացիական կուսակցությունը։ Այն արագ միաձուլվել է քաղաքական այլ խմբավորումների հետ և դարձել Քրիստոնեա-դեմոկրատական ազգային գյուղացիական կուսակցության (PNŢCD) հիմքը։ 1990 թվականի հունվարի 29-ին կոմունիստական կառույցի նախկին կողմնակիցները հարձակվել են կուսակցության շտաբի վրա։

Ռումինիայում առաջին ազատ ընտրությունները կայացել են 1990 թվականի մայիսի 20-ին։ Այդ ընտրությունների արդյունքում Դիակոնեսկուի կուսակցությունը խորհրդարանում 12 տեղ է ստացել Կորնելիու Կոպոսուի մահից հետո Դիակոնեսկուն զբաղեցրել է նրա տեղը որպես կուսակցության առաջնորդ։ Այս շրջանում նա կարողացել է օրենսդիր մարմիններով անցկացնել իր մի քանի բարեփոխումներ․ սեփականաշնորհման արագացում, նախկին ռեժիմի կողմից բռնագրավված հողերի ռեստիտուցիա, գաղտնի ծառայությունների ախրիվների վերլուծություն և արտաքին քաղաքականության մեջ դեպի արևմուտք կողմնորոշում։

Տնտեսական ճգնաժամի արդյունքում, որը սկսվել է շուկայական տնտեսության անցումից հետո, Դիակոնեսկուի կուսակցությունը չի հայտնվել խորհրդարանում, որը կազմավորվել է 2000 թվականին։ Ինքը Իոնը լքել է կուսակցական ու պետական պաշտոնները։

Քաղաքականությունից հեռանալուց հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2000 թվականից հետո Դիակոնեսկուն շարունակել է զբաղեցնել կուսակցության պատվավոր նախագահի դերը։ Լինելով թոշակառու և ապրելով ոչ մեծ բնակարանում՝ նա շարունակել է գրել իր հուշագրությունը, որը տպագրվել է 2003 թվականին։ 2007 թվականին PNŢCD-ի շարքերում նկատվել է ճեղքում․ Դիակոնեսկուն աջակցել է խմբերից մեկին, սակայն նա կարողացել է պահպանել կուսակցության միասնականությունը։

2009 թվականին Վիկտոր Չորբեայի առաջարկով Դիակոնեսկուն դատարան է դիմել՝ իր բանտարկության շրջանի համար, որ ուղեկցվել է մարդու իրավունքների խախտումներով, 18 միլիոն եվրո փոխհատուցում պահանջելով։ Ենթադրվում էր, որ սպասվելիք գումարը կօգտագործվի կուսակացության «բարօրության համար»։ 2010 թվականին Բուխարեստի դատարանը կայացրել է վճիռ, որով Դիակոնեսկուին որպես փոխհատուցում պետք է տրամադրվեր 500,000 եվրո, սակայն Վերաքննիչ դատարանը չեղարկել է գումարի տրամադրման պահանջը, չնայած համաձայնել է, որ 1948 թվականի ձերբակալությունը քաղաքական մոտիվներով է կայացել։

Դիակոնեսկուն 2011 թվականի սեպտեմբերի տեղափոխվել է Բուխարեստի հիվանդանոցներից մեկը սրտի առիթմիայի խնդրով։ Սկզբում նրա առողջական իրավիճակը կայուն է եղել, սակայն հոկտեմբերի առաջին օրերին նրա վիճակը կտրուկ վատացել է, և նա մահացել է 2011 հոկտեմբերի 11-ին 94 տարեկան հասակում։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիակոնեսկուն թաղվել է Բուխարեսի Բելլու գերեզմանատանը զինվորական պատվով։ Հետմահու նա պարգևատրվել է Ռումինիայի աստղ ազգային բարձրագույն պարգևով։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 http://www.romania-insider.com/romanian-anti-communist-symbol-ion-diaconescu-dies-at-94/37332/
↑ ^2,0 ^2,1 «Ion Diaconescu, who helped Romania become democratic, dies at age 94». Associated Press. Washington Post. 2011 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
↑ «Romanian anti-communist symbol Ion Diaconescu dies at 94». Romania Insider. 2011 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
↑ Laura Ciobanu, "Ion Diaconescu, o viaţă trăită între speranţă şi suferinţă" ("Ion Diaconescu, a Life Lived between Hope and Suffering"). Evenimentul Zilei. 2011-10-12. Retrieved 2011-10-15.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Dan Pavel, Iulia Huia «Nu putem reuși decît împreună». O istorie analitică a Convenției Democratice, 1989-2000. — Iași: Editura Polirom, 2003.
Ion Diaconescu, who helped Romania become democratic, dies at age 94 // Washington Post / Associated Press. — 2011.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իոն Դիակոնեսկու» հոդվածին։

[_71fab6e9f09fe1b3-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 http://www.romania-insider.com/romanian-anti-communist-symbol-ion-diaconescu-dies-at-94/37332/

[wp-2] 2,0 ^2,1 «Ion Diaconescu, who helped Romania become democratic, dies at age 94». Associated Press. Washington Post. 2011 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[rinsider-3] «Romanian anti-communist symbol Ion Diaconescu dies at 94». Romania Insider. 2011 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[4] Laura Ciobanu, "Ion Diaconescu, o viaţă trăită între speranţă şi suferinţă" ("Ion Diaconescu, a Life Lived between Hope and Suffering"). Evenimentul Zilei. 2011-10-12. Retrieved 2011-10-15.

[1]

[2]

[3]

[4]