Իերիսոս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իերիսոս
ԵրկիրՀունաստան Հունաստան
Կարգավիճակքաղաք և բնակավայր
Մտնում էAristotelis Municipality? և Commune of Ierissos?
Բնակչություն3124 մարդ (2021)
Հեռախոսային կոդ23773
Փոստային ինդեքսներ63075

Իերիսոս (Иерисс, Гиерис, հուն․՝ Ιερισσός), փոքր քաղաք Հունաստանում։ Գտնվում է ծովի մակարդակից 10 մ բարձրության վրա[1], նույնանուն ծովածոցի ափին, Աթոս և Քաղկեդոնյան թերակղզիների միջև ընկած պարանոցի վրա, Սալոնիկ քաղաքից 83 կմ հարավ-արևելք և Աթենքից 269 կմ հյուսիս։ Արիստոտելիս համայնքի վարչական կենտրոնն է Կենտրոնական Մակեդոնիա ծայրամասի Քաղկեդոնյան թերակղզիներ ծայրամասային միավորում։ Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի՝ բնակչությունը 3266 մարդ է։

Քաղաքի անվանումը ծագել է լատին․՝ ericius՝ «ոզնի» բառից, ինչը կապված է հին Ականֆ քաղաքի անվան հետ, որը գտնվում էր Իերիսոսից 1 կմ հյուսիս-արևմուտք։

Ազգային ճանապարհ 16-ը Իրիսոսը կապում է Սալոնիկի հետ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ականֆը հիմնադրել են անդրոսցիները մ․թ․ա․ 7-րդ դարի կեսերին[2][3]։ Մ․թ․ա․ մոտ 200 թվականին հռոմեացիները թալանել են քաղաքը, բայց նավահանգիստը շարունակել է գործել։ Հռոմեական կայսրության շրջանում քաղաքը դարձել է հռոմեական գավառ (conventus Syracusanus՝ հռոմեացիների կոնվենտ)[4][5]։

Իերիսոսը առաջին անգամ որպես Էրիսոս (Ερισός) հիշատակվել է 883 թվականին։ 1425 թվականի ամռանը քաղաքը ընկել է Օսմանյան կայսրության գերիշխանության տակ։ 18-րդ դարում տնտեսական վերելքը կապված էր Սիդիրոկաֆսիա հանքում արծաթի արդյունահանման վերսկսման հետ[6]։ Մտել է «Հանքաքարերի միություն» («Κοινόν του Μαδεμίου») կամ Մանդեմոխորիա (Μαντεμοχώρια) ( μαντέμι՝ «հանքանյութ» թուրքերեն՝ maden բառից) կոչվող 12 գյուղերի միության մեջ։ Միության մեջ են մտել Գալատիստան, Վավդոսը, Ռավնան, Ստավրոսը, Վարվառան, Լիարիգովին, Նեոխորիոնը, Իզվորոնը, Խորուդան, Ռեվենիկիան և Իերիսոսը[7]։ 1932 թվականին ուժեղ երկրաշարժի պատճառով բնակավայրը ավերվել է։ Նոր քաղաքը, ինչպես պարզվել է Ականֆի գերեզմանատան տեղում պեղումների ժամանակ, կառուցվել է նախկին վայրից ոչ հեռու[8][9]։

Պահպանվել է բյուզանդական 13,5 մետր բարձրությամբ Կրունա (Πύργος της Κρούνας) աշտարակը՝ Հիլանդար վանքի ամրացված վանատունը[10]։

Իերիսոս միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միությունը ստեղծվել է 1918 թվականին[11]։ Իերիսոս համայնքային միության մեջ մտնում է 6 բնակավայր։ Բնակչությունը 3455 մարդ է[12]։ Մակերեսը 52,605 կմ² է[1]

Անվանում Բնակչություն (2011)[12], մարդ
Գավրադիա 73
Իերիսոս 3266
Կումիցա 40
Լիմանի 4
Ներիաս 6
Քսիրոպատամոն 66

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի Բնակչություն, մարդ
1991 2932[13]
2001 3037[13]
2011 3266[12]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης μαρτίου 2001 (μόνιμος πληθυσμός)(հուն.). — Πειραιάς: Εθνική στατιστική υπηρεσία της Ελλάδας, 2009. — Т. I. — С. 411. — ISSN 1106-5761.
  2. Геродот. История. VII, 116
  3. Фукидид. История. IV, 84
  4. Тит Ливий. История от основания города. 31.45.15
  5. «Άκανθος. Ιστορικό» (հունարեն). Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 6-ին.
  6. Αγγελική Στρατή (2012). «Σιδηροκαύσια-Στάγειρα. Περιγραφή» (հունարեն). Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  7. «Η ιστορία των μεταλλείων» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  8. Pavlides, S. B.; Tranos,M. D. Structural characteristics of two strong earthquakes in the North Aegean: Ierissos (1932) and Agios Efstratios (1968)(անգլ.) // Journal of Structural Geology. — 1991. — Vol. 13. — № 2. — P. 205−214.
  9. «Ιερισσός» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 6-ին.
  10. «Πύργος της Κρούνας. Περιγραφή» (հունարեն). Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 6-ին.
  11. «Διοικητικές μεταβολές δήμων και κοινοτήτων. Κ. Ιερισσού (Θεσσαλονίκης)» (հունարեն). ΕΕΤΑΑ. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 6-ին.
  12. 12,0 12,1 12,2 «Πίνακας αποτελεσμάτων Μόνιμου Πληθυσμού-Απογραφής 2011» (հունարեն). Հունաստանի վիճակագրական ծառայություն. 2014 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  13. 13,0 13,1 «Μόνιμος και Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Σύνολο Ελλάδος, νομοί, δήμοι/κοινότητες, δημοτικα/κοινοτικά διαμερίσμα και οικισμοί. Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991» (հունարեն). Հունաստանի վիճակագրական ծառայություն. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 22-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իերիսոս» հոդվածին։