Ազատ Թորոսյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Թորոսյան Ազատից)
Ազատ Թորոսյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 19, 1941(1941-12-19)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհունվարի 14, 2023(2023-01-14) (81 տարեկան)
Մահվան վայրՎիտեբսկ, Բելառուս
Քաղաքացիություն Բելառուս և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունԵրևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ և Սանկտ Պետերբուրգի Շտիգլիցի անվան գեղարվեստաարդյունաբերական ակադեմիա
Մասնագիտությունքանդակագործ և արվեստագետ
Ժանրքանդակագործություն
ԱնդամակցությունԲելառուսի նկարիչների միություն
 Azat Torosyan Վիքիպահեստում

Ազատ Նիկողոսի Թորոսյան (դեկտեմբերի 19, 1941(1941-12-19), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հունվարի 14, 2023(2023-01-14), Վիտեբսկ, Բելառուս), ազգությամբ հայ խորհրդային և բելառուսական քանդակագործ, գրաֆիկ, Բելառուսի նկարիչների միության անդամ[1][2][3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազատ Թորոսյանը ծնվել է Երևանում։ Հայրը՝ մասնագիտությամբ աղյուսագործ Նիկողոսը, որդու ծնվելուց հետո մեկնել է ռազմաճակատ[1][4]։

1963 թվականին Թորոսյանն ավարտել է Երևանի Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարանը, այնուհետև 1963-1964 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստաթատերական ինստիտուտում, իսկ 1969 թվականին՝ Լենինգրադի Վ․ Ի․ Մուխինայի անվան բարձրագույն գեղարվեստաարդյունաբերական ուսումնարանում[1][2][5]։

1969 թվականի դեկտեմբերի 30-ին աշխատանքի բաշխումով նա ժամանել է Վիտեբսկ, որտեղ էլ ապրում է մինչ օրս։ Վիտեբսկում Ազատ Թորոսյանն ընտանիք է կազմել․ այնտեղ ծնվել և մեծացել են նրա երեք երեխաները՝ որդին[6] և երկու դուստրերը[1][5]։

Ազատ Թորոսյանը Բելառուսի նկարիչների միության անդամ է 1972 թվականից[3]։

Ստեղծագործական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազատ Թորոսյանը 1970 թվականից մասնակցում է գեղարվեստական ցուցահանդեսների։ Ստեղծագործում է մոնումենտալ, ճարտարապետադեկորատիվ և հաստոցային պլաստիկայի բնագավառում՝ ստեղծելով հուշարձաններ, դեկորատիվ քանդակներ, ռելիեֆներ, մանրաչափ պլաստիկա, գրաֆիկա[2][3][5]։

Թորոսյանի հիմնական ստեղծագործությունները[1][2][3]։
  • Լիոզնոյի շրջանի Օսիպենկի գյուղի մոտ գտնվող Խորհրդային Միության հերոս Լեոնիդ Տիխմյանովի անվան բարձունքում գտնվող հուշարձան (1970-1973, ճարտարապետ Զ. Օզերովայի հետ համատեղ)[7],
  • «Բժշկություն» դեկորատիվ-գեղարվեստական կոմպոզիցիա Նավապոլացկի պոլիկլինիկայի շենքի ճակատին (1975, համահեղինակ՝ Բ. Կուզմիչով),
  • «Տիեզերք» դեկորատիվ ռելիեֆ Նավապոլացկի «Կոսմոս» կինոթատրոնի ճակատին (1975-1977),
  • «Հին Վիտեբսկ» դեկորատիվ ռելիեֆ Վիտեբսկի «Վիտեբսկ» հյուրանոցի վրա (1975-1977),
  • «Մուսա» քանդակ Վիտեբսկի «Մաստացտվա» գործարանի առջև՝ «Պրավդա» թերթի փողոցում (1975-1977)[5],
  • «Բժշկություն» կոմպոզիցիա Վիտեբսկի պոլիկլինիկայի շենքի ճակատին (1979),
  • քանդակագործական երկու խմբեր Վիտեբսկի Հաղթանակի հրապարակում (1979-1985)[5],
  • Խորհրդային Միության հերոսների բրոնզե կիսանդրիների շարք Բեշենկովիչի գյուղի թանգարանի համար (1980-ական թվականներ),
  • շատրվաններով «Երեք գետերի՝ Վիտբայի, Լուչոսայի, Դվինայի միախառնումը» քանդակագործական կոմպոզիցիա Վիտեբսկի Լենինի փողոցում (1985-1991)[5],
  • Խորհրդային Միության հերոս Ֆեոդոր Բլոխինի հուշատախտակ և բարձրաքանդակ Վիտեբսկի համանուն կամրջի վրա (1992-1995)[5],
  • Հայտնի կոմպոզիտորների 15 քանդակային դիմանկարներ Վիտեբսկի երաժշտական ուսումնարանում (1994-1997),
  • «Լիրա» քանդակ Լիոզնո գյուղի երաժշտական դպրոցի մոտ (1994-1997),
  • «Մայրություն» քանդակներ Վիտեբսկի բժշկական համալսարանի նախասրահում (2000-2001),
  • «Բժշկության Հիգեա աստվածուհի» շատրվան Վիտեբսկի բժշկական համալսարանի մոտ (2006)[8],
  • Վիտեբսկի շրջանի Կոպտի գյուղի հուշահամալիրում Հայրենական մեծ պատերազմում զոհված թաթարստանցի զինվորների հիշատակը հավերժացնող հուշանշան (2009),
  • Վիտեբսկի շրջանի Բաբինիչի գյուղում 825-րդ գումարտակի անհայտ զինվորի հուշասյուն (2009),
  • Նովոլուկոմլ քաղաքում ինտերնացիոնալիստ զինվորների հուշանշան (2009),
  • Մարկ Շագալի կիսանդրի Լիոզնոյում[9],
  • Ծառայությունը կատարելիս զոհված ոստիկանների հիշատակը հավերժացնող նշան Վիտեբսկի Ֆրունզեի պողոտայում գտնվող մարզային գործկոմի ներքին գործերի վարչության շենքի մոտ[5]
  • Խորհրդային Միության հերոսներ Լ. Մ. Դովատորի, Պ. Մ. Ռոմանովի, Կ. Ա. Աբազովսկու, Մ. Ն. Տկաչենկոյի, Ի. Ի. Ստրոչկոյի, Մ. Ա. Վիսոգորեցի կիսանդրիներ,
  • «Հանդիպում» քանդակային կոմպոզիցիա Վիտեբսկի երկաթուղային կայարանի առաջին կառամատույցում (Ալեքսանդր Գվոզդիկովի հետ համահեղինակությամբ)[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Свое 80-летие отмечает автор знаменитых скульптурных групп на площади Победы в Витебске
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Торосян, Азат Никогосович
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Торосян Азат Никогосович. Биография
  4. ↑ Память народа 1941—1945 // Погосян Никогос Асатурович
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Азат Торосян: «Хочу сделать городу подарок»
  6. ↑ Торосян Тигран Азатович
  7. ↑ Мемориальный комплекс «Тихмяновская высота» (Лиозненский район)
  8. ↑ Витебск - Фонтан «Гигея - богиня медицины» возле ВГМУ
  9. ↑ Похолкина Ю. В Лиозно открыт бюст Марку Шагалу

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Азат Тарасян // Саюз творцаў [Выяўленчы матэрыял] — A Union of creators : фотаальбом / уклад. і аўт. тэксту М. Цыбульскі ; аўт. уступ. У. Андрэйчанка; фат. В. Балоціна, М. Цыбульскага. — Мн. : Беларусь, 2005. — С. 123. — На беларус. і англ. мовах.
  • Тарасян Азат Нікагосавіч // Беларускі саюз мастакоў : 1938—1998 : энцыкл. даведнік / аўт.-склад. Б. А. Крэпак [і інш.]. — Мн. : ВТАА «Кавалер Паблішэрс», 1998. — С. 545. — На беларус. і англ. мовах.
  • Цыбульский М. Л. Торосян Азат Никогосович / М. Л. Цыбульский // Регионы Беларуси : энцикл. : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова (гл. ред.) [и др.]. — Мн. : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2011. — Т. 2 : Витебская область. Кн. 2. — С. 522—523.
  • Котович Т. В. Скульптура. Объекты. Витебск // Азат Торосян стр. 7-23

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ազատ_Թորոսյան&oldid=9058093» էջից