Jump to content

Զանգվածի պակասորդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կապի տեսակարար էներգիայի կախվածությունը կարգաթվից

Զանգվածի պակասորդ, ֆիզիկական մեծություն է, որ ցույց է տալիս ներքին փոխազդեցության ազդեցությունը միջուկը կազմող մասնիկների զանգվածի վրա և բնութագրում է ատոմի միջուկի կայունությունը։ Սովորաբար նշանակվում է ։

Գրականության մեջ հանդիպում են «զանգվածի պակասորդ» եզրույթի տարբեր սահմանումներ.

Որպես կանոն զանգվածի պակասորդը հաշվում են կէՎ-երով։

Զանգվածի պակասորդը ածխածին-12-ի միջուկի նկատմամբ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ատոմի դեպքում զանգվածի պակասորդը կամ զանգվածի ավելցուկը (անգլ.՝ mass excess), տրված իզոտոպի ատոմային զանգվածով արտահայտած հանգստի զանգվածի և տրված իզոտոպի զանգվածային թվի տարբերությունը[1][2]։

որտեղ Ma(Z, A)Z լիցքով և A զանգվծային թվով միջուկի զանգվածն է.

Համաձայն այս սահմանման 12C միջուկի զանգվածի պակասորդը հավասար է 0-ի։

Զանգվածի պակասորդ և կապի էներգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընդհանուր դեպքում, զանգվածի պակասորդը կապված մասնիկների համակարգի զանգվածի և նույն մասնիկների ազատ վիճակի գումարային զանգվածների տարբերությունն է[3]։

որտեղ — պրոտոնների թիվն է, —նեյտրոնների թիվն է, —պրոտոնի զանգվածն է, — նեյտրոնի զանգվածն է, — միջուկի զանգվածն է։

Ըստ Էյնշտեյնի հարաբերականության, կապի էներգիան համեմատական է զանգվածի պակասորդին։

որտեղ -ը զանգվածի պակասորդն է, և сլույսի արագությունն է վակուումում։

Հաշվենք զանգվածի պակասորդը, երբ236U-ի միջուկը տրոհվում է 92Kr-ի,141Ba-ի, և երեք նեյտրոնների։

236U → 92Kr + 141Ba + 3 n

236U-ի զանգվածային թիվը հավասար է 236։ Քանի որ իրական ատոմային զանգվածը զամ է, ապա զանգվածի պակասորդը կլինի զամ։ Համանման ձևով հաշվենք 92Kr, 141Ba, և նեյտրոնի զամ-երը համապատասխանաբար կստանանքզամ, զամ և զամ։ Ռեակցիային մասնակցող տարրերից յուրաքանչյուրի զանգվածի պակասորդըզամ, իսկ տրոհման արդյունքում ստացված տարրերի համար։

Նախնական տարրերի և տրոհման հետևանք տարրերի զանգվածների միջև տարբերությունը. զամ։

Եվ ամեն մի 1 զամ = 931,494 ՄէՎ է։

  • Զանգվածի և էներգիայի համարժեքությունը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Большая советская энциклопедия. — М: Советская энциклопедия, 1969—1978.
  2. Ишханов Б.С., Капитонов И.М., Юдин Н.П. Частицы и атомные ядра. — С. 282.
  3. Дефект массы — Физическая энциклопедия

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Сивухин Д. В. Общий курс физики, т. 5, ч. 2.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 658