Զանգվածային սպանություն Քաֆր Կասեմում
| Զանգվածային սպանություն Քաֆր Կասեմում | |
|---|---|
 | |
| Սպանության ձև | սպանդ |
| Երկիր |  Իսրայել |
| Կոորդինատներ | |
| Ամսաթիվ | հոկտեմբերի 29, 1956 |
| Վիրավորներ | 13 |
Զանգվածային սպանություն Քաֆր Կասեմում, տեղի է ունեցել 1956 թվականի հոկտեմբերի 29-ին Իսրայելի տարածքում՝ Արաբական սահմանամերձ Քաֆր Կասեմ գյուղում՝ Սուեզի ճգնաժամի ընթացքում ռազմական գործողությունների ժամանակ։ Իսրայելի ՄԱԳԱՎ սահմանապահ ոստիկանության կողմից սպանվել է 47[1] քաղաքացիական անձ, որոնց թվում են 6 կին և 8-17 տարեկան 23 երեխա, որոնք տեղյակ չեն եղել պարետային ժամ սահմանելու մասին։
Գնդակահարություններին մասնակցած զինծառայողները հետագայում պատասխանատվության են ենթարկվել իսրայելական դատարանի կողմից,ոմանք կարճ ժամկետներ են կրել։
Իրադարձությունների ընթացք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաֆր Կասեմը գտնվում է Թել Ավիվից 20 կմ հյուսիս-արևելք, Պետախ-Տիկվա քաղաքից ոչ հեռու, Կանաչ գծի վրա, որը 1956 թվականին Իսրայելի և Հորդանանի միջև փաստացի սահմանն էր։ Մինչև 1967 թվականը Իսրայելի քաղաքացի արաբները գտնվում էին ռազմական վարչակազմի կառավարման ներքո և նրանց վրա մի շարք սահմանափակումներ էին դրված (պարետային ժամի պահպանում, տեղաշարժի ազատության սահմանափակում և այլն) Քաֆր Կասեմը գտնվում էր Կենտրոնական շրջանի ռազմական վարչակազմի իրավասության ներքո։ Պատերազմի սկսվելուց առաջ Քաֆր Կասեմն ընդգրկվել է Ցախալի 17-րդ պահուստային բրիգադի պատասխանատվության գոտում (հրամանատար՝ գնդապետ Իսախար Շեդմի)։ Բրիգադը տրվել է սահմանապահ ոստիկանության գումարտակին (հրամանատար՝ մայոր Շմուել Մալինկի)։
1956 թվականի հոկտեմբերի 29-ին սկսվել է Սուեզի Պատերազմը Իսրայելի, Անգլիայի և Ֆրանսիայի միջև մի կողմից և մյուս կողմից Եգիպտոսի միջև։ Իսրայելական հետախուզությունը մտավախություն ուներ, որ Հորդանանը պատերազմի մեջ կմտնի Եգիպտոսի կողմից։ Այդ կապակցությամբ որոշում է կայացվել ուժեղացնել սահմանի պահպանությունը և պարետային ժամը երկարացնել Արաբական սահմանամերձ բնակավայրերում երեկոյան ժամը 5-ից մինչև առավոտյան 6-ը։ Սակայն ՄԱԳԱՎ-ը այդ որոշման մասին հայտնել է միայն 3։30-ին։ Մայոր Մալինկայի պնդմամբ՝ գնդապետ Շեդմին հրամայել է կրակել պարետային ժամի սկսվելուց հետո փողոցում հայտնված ցանկացած արաբի վրա[2]։ Մայոր Մալինկան, Քաֆր Կասեմի շրջանը վերահսկող գումարտակի հրամանատարը համապատասխան հրաման է տվել իր սպաներին։ Քաֆր Կասեմի մուխտարին (գյուղապետ) հայտնել են պարետային ժամ սահմանելու մասին միայն 4:30-ին։ Երբ նա հարցրեց, թե ինչպես պետք է լինել նրանց հետ, ովքեր աշխատում են դաշտերում և պարետային ժամ սկսելու մասին ոչինչ չգիտի, նրան ասացին, որ այդ մարդկանց մասին հոգ կտանեն։
Հետագայում լեյտենանտ Գաբրիել Դահանի հրամանատարությամբ դասակը մի քանի առանձին միջադեպերի ընթացքում գնդակահարել է գյուղ վերադարձող մարդկանց՝ 19 տղամարդ, 6 կին, 8-17 տարեկան 17 տղա և 6 աղջիկ[3]։
Ջամալ Ֆարիջը՝ տուժածներից մեկը, որը գյուղ է ժամանել ևս 28 ուղևոր տեղափոխող բեռնատարով, հիշում է՝
Մենք խոսում էինք նրանց հետ։ Մենք հարցրեցինք, թե արդյոք նրանք ցանկանում են ստուգել մեր ինքնությունը։ Նրանք չուզեցին։ Հանկարծ նրանցից մեկն ասաց «Մահացեք մեզ հետ», և նրանք կրակ բացեցին[4]։
Բոլոր մյուս ստորաբաժանումները, որոնք գտնվում են ինչպես մայոր Մալինկայի հրամանատարության տակ, այնպես էլ Շեդմիի բրիգադում կրակ չեն բացել խաղաղ քաղաքացիների վրա, քանի որ[5] նրանց հրամանատարներն ինքնակամ չեղյալ են հայտարարել պարետային ժամը խախտած հրամանատարների վրա կրակ բացելու հրամանները։
Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ի սկզբանե Իսրայելում արգելվել էր Քաֆր Կասեմում սպանությունների մասին տեղեկատվության հրապարակումը։ Միայն մի քանի ամիս անց կնեսետի անդամներ Մեիր Վիլների և Տաուֆիկ Տուբիի ճնշման տակ այն նկարահանվեց։ Միջադեպի մեղավորները դատի են տրվել[6]։ Ութ սահմանապահների սպանության մեղադրանք է առաջադրվել։ Մայոր Մալինկին և լեյտենանտ Դահանը ստացել են համապատասխանաբար 17-ական և 15 տարեկան, սակայն հետո նրանց գործերը վերանայվել են բարձրագույն ատյանի դատարանի կողմից, նրանց ժամկետները կրճատվել են, և հետագայում վաղաժամկետ ազատ են արձակվել։ Արդյունքում մեղավորներից ոչ ոք բանտում չի անցկացրել ավելի քան երեք ու կես տարի։ Մալինկին հետագայում ստացել է Դիմոնայի ԱԷՍ-ի անվտանգության սպայի պաշտոնը, իսկ Դահանը՝ Ռամլայի քաղաքապետարանում «Արաբական գործերով» պատասխանատուի պաշտոնը[7]։ Գնդապետ Շեդմին հետագայում նույնպես դատի է տվել, սակայն դատարանը նրան մեղավոր չի ճանաչել սպանությունների մեջ, այլ մեղավոր է ճանաչել միայն պարետային ժամի ապօրինի սահմանման մեջ, և որպես պատիժ նրան խորհրդանշական տուգանք է շնորհվել 10 բարում։
1957 թվականի նոյեմբերին տեղի է ունեցել հաշտության արարողություն (սուլխա) 800 հրավիրյալների ներկայությամբ, ներառյալ Բեհոր-Շալոմ Շիտրիտը (Իսրայելի ոստիկանության առաջին նախարար), գեներալ Ցվի Այալոնը և գյուղի մուխտարը[8]։
Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2014 թվականի հոկտեմբերին Իսրայելի նախագահ Ռըուվեն Ռիվլինը մասնակցել է այդ իրադարձության 58-րդ տարելիցին նվիրված սգո արարողությանը։ Նախագահը ելույթ է ունեցել, որում տեղի ունեցածը համարել է «ծանր հանցագործություն»[9][10]։
Ավելի վաղ, 2007 թվականին, Շիմոն Պերեսը այցելել էր նաև Քաֆր Կասեմ և ցավակցություն հայտնել։
2006 թվականից Քաֆր Կասեմում գործում է հուշարձան, որը կառուցվել է քաղաքի բնակիչների գումարով[11]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Арабские источники часто дают цифру в 49 человек, включая в число погибших неродившегося ребёнка одной из женщин
- ↑ Benny Morris, Righteous Victims, p.141
- ↑ MEMORIAL on the 50th Anniversary of the Kafr Qasem Massacre
- ↑ Yoav Stern: 50 years after massacre, Kafr Qasem wants answers Արխիվացված 2007-10-01 Wayback Machine (Ha'aretz, 30 October 2006)
- ↑ Execution of 47 in Kafr Qassem Commemorated Dissedent voice.
- ↑ Asher, Danny Red and Blue - A Corps's Story 1948–2008. — Ministry of Defense (Israel), 2008. — С. 48—49. (Եբրայերեն)
- ↑ Leora Y. Bilsky, Transformative Justice : Israeli Identity on Trial (Law, Meaning, and Violence), University of Michigan Press, 2004, ISBN 0-472-03037-X, pp169-197, 310—324.
- ↑ Синайская кампания՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- ↑ «Rivlin condemns 'terrible crime' of Kfar Kassem massacre Read more: Rivlin condemns 'terrible crime' of Kfar Kassem massacre | The Times of Israel http://www.timesofisrael.com/rivlin-to-address-ceremony-marking-kfar-kassem-massacre/#ixzz3HKm9gBkw Follow us: @timesofisrael on Twitter | timesofisrael on Facebook» (անգլերեն). 2014 թ․ հոկտեմբերի 26. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
{{cite web}}: External link in|title= - ↑ «Президент Израиля почтил память арабов, убитых ЦАХАЛом в Кафр-Касем». 2014 թ․ հոկտեմբերի 26. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
- ↑ MEMORIAL on the 50th Anniversary of the Kafr Qasem Massacre