Երամ (այգի)

Երամ
Տեսակ	Պարսկական այգիներ, պատմական շենք և տեսարժանություն
Երկիր	Իրան
Տեղագրություն	Ֆարս
Վայր	Շիրազ
Մակերես	12,7 հեկտար, 70,5 հեկտար

Էրամ (այգի) (պարս․՝ باغ ارم, Bāgh-e Eram), պատմական պարսկական այգի Իրանի Շիրազ քաղաքում: Այն պատկանում էր Քաշկայ ցեղի առաջնորդներին, նախքան կենտրոնական կառավարության կողմից բռնագրավելը:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվ շենքը, և այգին կառուցվել են 13-րդ դարի կեսերին Իլհանատի կամ Քաշքայական պարսկական ցեղերի գերագույն առաջնորդի կողմից։ Սակայն պարսկական դրախտային այգու քառակողմ կառուցվածքով սկզբնական հատակագիծը, ամենայն հավանականությամբ, դրվել է 19-րդ դարում սելջուկների կողմից, և այն ժամանակ այն կոչվում էր Բախ-է-Շահ («կայսրի պարտեզ» պարսկերեն) և շատ ավելի քիչ դեկորատիվ էր^[2]։ Հոլանդացի ճանապարհորդ Կոռնելիոս Դե Բրյուն տասնութերորդ դարում գրել է այգիների նկարագրությունը:

150 տարիների ընթացքում կառույցը վերափոխվել ու տարբեր ոճաբանների կողմից փոփոխվել է: Սա Շիրազ Կավամիի նշանավոր ընտանիքի կալվածքներից մեկն էր։ Այն նախագծվել է տեղի ճարտարապետ Հաջի Մոհամմադ Հասանի կողմից^[3]: Շենքի երկու հարկերում կա 32 սենյակ, որոնք զարդարված են բանաստեղծ Հաֆեզի բանաստեղծություններով: Շենքը վերակառուցվել է Զանդ և Քաջար տոհմերի օրոք։

1965 թվականին Իրանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Դենիս Ռայթը հրավիրվել է Շիրազի համալսարանի ռեկտոր Ասադոլա Ալամի կողմից Երամի այգում կազմակերպված երեկույթին՝ ի պատիվ արքայադուստր Ալեքսանդրա Օգլիվսկայայի^[2]: Այդ համալիրը պահվել է Փեհլևի համալսարանի պահպանության տակ և օգտագործվել որպես իրավաբանական քոլեջ։ Շենքում տեղակայված էր նաև Ասիական ինստիտուտը։

Այսօր Երամ պարտեզն ու շենքը գտնվում են Շիրազի Բուսաբանական այգու (հիմնադրվել է 1983 թվականին) սահմաններում։ Նրանք բաց են հանրության համար որպես պատմական լանդշաֆտային այգի: Դրանք Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ են և պահպանվում են Իրանի մշակութային ժառանգության կազմակերպության կողմից։