Եթիմ Էմին

Եթիմ Էմին; լեզգիներեն՝ Етим Эмин
Ծնվել է	1840
Ծննդավայր	Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան
Վախճանվել է	1880
Վախճանի վայր	Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան
Գրական անուն	Етим (букв. «сирота»)
Մասնագիտություն	բանաստեղծ
Լեզու	Լեզգիերեն, ադրբեջաներեն և արաբերեն

Եթիմ Էմին (1840^[1], Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան - 1880^[1], Yaltsug, Սուլեյման-Ստալսկի շրջան)^[2], լեզգի պոետ։ Լեզգիական գրավոր գրականության հիմնադիր։ Նա գրել է լեզգերեն, ադրբեջաներեն և արաբերեն լեզուներով^[3]^[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1838 թվականին Ցիլինգ աուլում՝ դատավոր Սավզիխանի ընտանիքում^[5]։ Նա սովորել է Քեան գյուղի արաբագետ-գիտնական Աղամիրզա-Էֆենդիի մեդրեսեում^[6]։ Փոխարինել է հորը դատավորի պաշտոնում, սակայն շուտով ստիպված է եղել թողնել այդ պաշտոնը։ Եթիմ Էմինը դարձավ լեզգիների շրջանում առաջինը, ով սկսեց բանաստեղծություններ գրել մայրենի լեզվով՝ կիրառելով արաբական այբուբենը։ Որպես մականուն վերցրել է Եթիմ բառը, որը նշանակում է «որբ»^[7]։ Նա դատապարտեց սոցիալական անարդարությունը, կարեկցանք հայտնեց աղքատներին։ Եթիմ Էմինը բողոքում էր ազգային ճնշման դեմ («1877 թվականի ապստամբությունը»), երազում էր արդար հասարակարգի («Ընկերներ», «Խաղաղություն») մասին։ Բավական հայտնի են նրա քնարական բանաստեղծությունները։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պապ՝ Աբուկար (Բուկար) ալ-Ցիլինգվի
Հայր՝ Սավզիխան ալ-Յալցուգվի
Մայր՝ Լեյլա
Եղբայր՝ Աբդ ալ-Մալիք (Մելիք, մահացել է մոտ 1887 թվականին)
Եղբայր՝ Մուհամմադ -Նաբի (Մագոմեդ-Նեբի)
Եղբայր՝ ալ-Հուսեյն (Գուսեյն)
Քույր՝ Սուվար
Քույր՝ Ֆաթիմատ
Քույր՝ Կիզխանում
Քույր՝ Էյլիհան

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Faceted Application of Subject Terminology
↑ Abdulhasanov, Tofiq (2015). «МИРОВЫE ПОЭТИЧЕСКИE ЖАНРЫ И АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ПОЭЗИЯ (The Development of Literatural Genres of World Poetry in the National Poetry)». SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.3510952. ISSN 1556-5068.
↑ Alekseĭ Leontʹevich Narochnit︠s︡kiĭ. История народов Северного Кавказа, конец XVIII в.-1917 г. — Наука, 1988. — С. 376. — ISBN 5020094080, 9785020094086
↑ Валиева, Юлия (2006-08). «Отец, сын и овца». Russian Literature. 60 (3–4): 491–505. doi:10.1016/j.ruslit.2007.01.014. ISSN 0304-3479.
↑ Творческое наследие Этима Емина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — 115 с.
↑ «ЕТИМ ЭМИН» (ռուսերեն). surbor.su. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 23-ին.
↑ А. А. Рашидов, Сиражутдин Магомедович Хайбуллаев, Институт истории, языка и литературы им. Г. Цадасы. Творческое наследие Етима Эмина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — С. 50.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Нагиев Ф. Р. Етим Эмин: Путь к истине: монография. — Махачкала, 2002.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Етим Эмин, «Соловей», «Четверостишия» // fatiha.ru.
Поэзия, Любовь, Бог // gazeta-nv.ru.
Стихи Етим Эмина // lezgichal.ru.

[_cfe68d3c99eb3b45-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Faceted Application of Subject Terminology

[2] Abdulhasanov, Tofiq (2015). «МИРОВЫE ПОЭТИЧЕСКИE ЖАНРЫ И АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ПОЭЗИЯ (The Development of Literatural Genres of World Poetry in the National Poetry)». SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.3510952. ISSN 1556-5068.

[3] Alekseĭ Leontʹevich Narochnit︠s︡kiĭ. История народов Северного Кавказа, конец XVIII в.-1917 г. — Наука, 1988. — С. 376. — ISBN 5020094080, 9785020094086

[4] Валиева, Юлия (2006-08). «Отец, сын и овца». Russian Literature. 60 (3–4): 491–505. doi:10.1016/j.ruslit.2007.01.014. ISSN 0304-3479.

[5] Творческое наследие Этима Емина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — 115 с.

[Уход-6] «ЕТИМ ЭМИН» (ռուսերեն). surbor.su. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 23-ին.

[7] А. А. Рашидов, Сиражутдин Магомедович Хайбуллаев, Институт истории, языка и литературы им. Г. Цадасы. Творческое наследие Етима Эмина: сборник статей. — Дагестанский филиал АН СССР, Ин-т истории, языка и литературы им. Г. Цадасы, 1990. — С. 50.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]