Դեղին (գույն)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դեղին (այլ կիրառումներ)
Դեղին
Սպեկտրալ կոորդինատներ
Ալիքի երկարություն575–585[1] նմ
Հաճախականություն521–512 ՏՀց
Գունային կոորդինատներ
Hex եռյակ#FFFF00
sRGBB  (rgb)(255, 255, 0)
CMYKH   (c, m, y, k)(0, 0, 100, 0)
HSV       (h, s, v)(60°, 100%, 100%)
B: Նորմալիզացված՝ [0–255] (բայթ)
H: Նորմալիզացված՝ [0–100] (հարյուր)

Դեղին, գույն տեսանելի լույսի սպեկտրում նարնջագույնի և կանաչի միջև։ Գտնվում է էլեկտրամագնիսական ճառագայթման 550-590 նանոմետր երկարությամբ ալիքների տիրույթում։ RGB-ում (կարմիր, կանաչ, կապույտ, լույսի երեք հիմնական գույները) համարվում է կապույտի լրացուցիչ գույն, իսկ RYB համակարգում և գեղարվեստական փորձում՝ մանուշակագույնի հավելյալ գույն։ Սակայն վաղ ժամանակներում առկա գունանյութերի անկատարության պատճառով դիտարկվել է որպես ծիրանագույնի լրացում։ Դեղինի ստանդարտացված երանգներից մեկը համարվում է CMYK համակարգի բաղադրիչ։ RGB համակարգում նրա տասնվեցական նշանակությունն է #ffff00։

Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայերեն դեղին բառն ունի բնիկ հայկական ծագում, գալիս է *dhel արմատի և -ին ածանցի կապակցումից։ Աճառյանը նշում է, որ այլ լեզուներում ևս «դեղին» և «կանաչ» գունանունները նույնական են և ծագում են «խոտ» արմատից[2]։

Yellow բառը եկել է հին անգլերեն geolu, geolwe ձևերից, որը նշանակում է «դեղին, դեղնավուն», ինչն էլ ձևավորվել է պրոտոգերմանական gelwaz՝ «դեղին» բառից։ Դա gold և yell արմատների հետ ունի նույն հնդեվրոպական *gʰel- հիմքը, որը միաժամանակ նշանակում է և՛ փայլուն, շողշողուն, և՛ ողբալ[3]։

Անգլերեն տերմինը կապված է դեղինի գերմանական այլ բառերի հետ, ինչպես օրինակ՝ շոտլանդերեն yella, արևելյան ֆրիզերեն jeel, հոլանդերեն geel, գերմաներեն gelb, շվեդերեն ու նորվեգերեն gul[4]։ Ըստ Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի՝ այս բառի ամենահին կիրառությունը եղել է 700 թվականին Էպինալյան գլոսսարիումում (հին տեքստերի բացատրական բառարան)[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Color».
  2. Հայերէն արմատական բառարան, Հրաչեայ Աճառեան։ Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչութիւն, Երեւան, 1926, էջ 651։
  3. Webster's New World Dictionary of American English, Third College Edition, (1988)
  4. «Online Etymology Dictionary».
  5. «yellow, adj. and n». Oxford English Dictionary. OUP. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 21-ին.