Բույնովոյի կիրճ
| Բույնովոյի կիրճ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ձոր |
| Երկիր |  Բուլղարիա |
| Վարչատարածք | Borino Municipality? |
| Աշխարհագրական տեղադրություն | Ռոդոպներ |
| ԲԾՄ | 1090 մետր |
| Երկարություն | 16 կմ |
 | |
 | |
Բույնովոյի կիրճ (բուլղար․՝ Буйновското ждрело, Ягодинско ждрело), Բուլղարիայի բնության հուշարձան (1971), կիրճը գտնվում է արևմտյան Ռոդոպյան լեռներում, Բույնովո գետի (Վիչա գետի ձախ վտակ) վրա, Սմոլյանի մարզի Բորին համայնքի մոտակայքում։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրճի երկարությունը մոտ 16 կմ է, միջին բարձրությունը՝ 1090 մ։ Այն սկսվում է Բույնովո գյուղից հյուսիս, ծովի մակարդակից 1307 մ բարձրության վրա, այնուհետև անցնում է հյուսիս և 16 կմ հետո ավարտվում է Տեշելի ամբարտակում, ծովի մակարդակից 876 մ բարձրության վրա։ Ամբողջ կիրճը լի է պրոտերոզոյական մարմարներով։
Ռոդոպյան լեռների այս տպավորիչ բնական գեղեցկությունը գրավում է բազմաթիվ զբոսաշրջիկների։ Ձորի առաջին 7-8 կմ-ն ավելի լայն է, բայց Յագոդինյան քարանձավից հետո և հատկապես Յագոդինա գյուղի մոտ ճյուղավորվելով՝ այն շատ նեղ է դառնում։ Այստեղ գետը հատում են պրոտերոզոյան մարմարները, իսկ ուղղահայաց ժայռերը գտնվում են իրար շատ մոտ։ Այն վայրը, որտեղ ժայռերը գրեթե մոտեցած են, տեղացիները անվանում են «Գայլի ցատկ»։ Հարևան Յագոդինա գյուղի բնակիչները պատմում են, որ ձմռանը այս վայրում գայլերի սոված ոհմակները ցատկում են նախիրի վրա հարձակվելու համար։ Բույնովոյի կիրճը հայտնի է նաև բուսական և կենդանիների տեսակների բազմազանությամբ, որոնցից շատերը պաշտպանված են։ 1971 թվականին կիրճը հռչակվել է բնության հուշարձան[1]։
Կիրճից մոտ 4 կմ բարձրության վրա՝ գետի աջ ափին է Յագոդինյան քարանձավը, որը հայտնի է իր գեղեցիկ քարանձավային ձևերով[2], իսկ աջ ափից անմիջապես վերև՝ «Իմամովա դուպկա» (բուլղար․՝ Имамова дупка) քարանձավը։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրճը «Բուլղարիայի 100 զբոսաշրջային վայրեր» ազգային զբոսաշրջային շարժման մի մասն է[3]։
Բույնովո գետի մարգագետինների երկայնքով անցնող գեղատեսիլ էկոլոգիական արահետն անցնում է Յագոդինսկայա քարանձավով, Բույնովո և Կոժարի գյուղերով։ Այն հարմար է ինչպես հետիոտն զբոսանքի, այնպես էլ հեծանվավազքի համար։ Գետի այս հատվածում ձկնորսություն չի թույլատրվում, բայց կան մի քանի արհեստական ձկնորսական լճակներ, ինչպես նաև մի քանի խորովածի կամ պիկնիկի տարածք՝ բոլոր հարմարություններով։ Տարածքին բնորոշ են բազմաթիվ շատրվանները, որոնք կառուցել են տեղի բնակիչները։ Գետի ոլորաններն (меандры) ամառային ամիսներին արձակուրդային և արշավային ճամբարման համար սիրված վայր է։ Գետի շրջակայքում կարելի է տեսնել շատ հազվագյուտ բուսական և կենդանական տեսակներ։
Կիրճի ողջ հատվածում կա նեղ, միակողմանի գոտի ունեցող քաղաքային ճանապարհ, որը միակ ճանապարհն է Բույնով և Կոժարա գյուղերի և երկրի այլ մարզերի միջև։
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Буйновско ждрело, профил в Изпълнителна агенция по околна среда». Վերցված է 23 квітня 2019-ին.
- ↑ «Ягодинска пещера :: Пещерите в България». caves.4at.info. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 15-ին.
- ↑ «100 национални туристически обекта». Български Туристически Съюз (բուլղարերեն). 2017 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 15-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Мичев, Николай и др. Географски речник на България. София, Наука и изкуство, 1980. с. 68.(բուլղ.)
- Տեղագրական քարտեզ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բույնովոյի կիրճ կատեգորիայում։ |