Արյան քաղցկեղ
 |
Առաջարկվում է այս և Լեյկեմիա հոդվածները միացնել իրար: (քննարկում) |
Արյան քաղցկեղ, առաջանում է արյան բջիջների աննորմալ բաժանման և ֆունկցիայի պատճառով։
Ընդհանուր նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս քաղցկեղներից շատերը ոսկրածուծի մեջ են, որտեղ արյան բջիջներ են արտադրվում։ Ոսկրածուծում հասունանում և զարգանում են երեք տեսակի արյան բջիջներ`կարմիր արյան բջիջներ` էրիթրոցիտներ, սպիտակ արյան բջիջներ՝ լեյկոցիտներ և թրոմբոցիտներ։ Արյան արմատների մեծամասնության մեջ արյան արմատավորման նորմալ գործընթացը ընդհատվում է արյան անբավարար տեսակի անվերահսկելի աճով։ Այս աննորմալ արյան բջիջները կամ քաղցկեղային բջիջները կանխում են արյան բջիջը իր գործառույթներից շատերի համար, ինչպես պայքարում են վարակվածության կամ լուրջ արյունահոսության կանխարգելման համար։ Կան արյան քաղցկեղի երեք հիմնական խումբ`լեյկոզ, լիմֆոմա (Hodgkin lymphoma, Non-Hodgkin lymphoma), միելոմա և միելոդիսպլաստիկ սինդրոմներ (MDS): Արյան քաղցկեղի բուժումը կախված է քաղցկեղի տեսակից, տարիքից, քաղցկեղի առաջընթացից, քաղցկեղի տարածման արագությունից և այլ գործոններից։ Արյան քաղցկեղի բուժման տարբերակներից են՝ քիմիաթերապիան, ռադիոթերապիան և որոշ դեպքերում ցողունային բջիջների կամ ոսկրածուծի փոխպատվաստումը[1]։
Քաղցկեղի տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
• Լեյկեմիա - արյան և ոսկրածուծի մեջ հայտնաբերված քաղցկեղի տեսակ է, որի պատճառ է հանդիսանում անբավարար սպիտակ արյան բջիջների արագ բաժանումը։ Բջջային անբավարար սպիտակ արյան բջիջների քանակն ի վիճակի չէ պայքարել վարակի դեմ, և նրանք խանգարում են ոսկրածուծում կարմիր արյան բջիջների և թրոմբոցիտների առաջացմանը։
• Լիմֆոմա - արյան քաղցկեղի տեսակն է, որը ազդում է լիմֆատիկ համակարգի վրա, որը հեռացնում է մարմնի ավելցուկային հեղուկները և արտադրում է իմունային բջիջներ։ Լիմֆոցիտները սպիտակ արյան բջիջներ են, որոնք պայքարում են վարակի դեմ։ Աննորմալ լիմֆոցիտները դառնում են լիմֆոմայի բջիջներ, որոնք անընդհատ հավաքվելով ավշային հանգույցներում և այլ հյուսվածքներում առաջացնում են քաղցկեղ։ Ժամանակի ընթացքում այս քաղցկեղային բջիջները խաթարում են իմունային համակարգը։
• Միելոմա- պլազմային բջիջների քաղցկեղ է։ Պլազմային բջիջները սպիտակ արյան բջիջներ են, որոնք մարմնում հիվանդությանն և վարակի հակամարմիններ են արտադրում։ Միելոմա բջիջները կանխում են հակամարմինների նորմալ արտադրությունը `թողնելով ձեր մարմնի իմունային համակարգը թուլացած և զգայուն վարակների հանդեպ[2]։
Լեյկեմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արյան բջիջները արտադրվում են ոսկրածուծի ներսում, և այդտեղից էլ սկսվում է լեյկեմիան։ Այն առաջացնում է սպիտակ արյան բջիջներ, որոնք աճում են անվերահսկելի և ավելի երկար են ապրում, քան կարելի էր ենթադրել։ Եվ ի տարբերություն նորմալ սպիտակ արյան բջիջների, նրանք չեն օգնում օրգանիզմին պայքարել վարակի դեմ։
Լեյկեմիայի տարբեր ձևեր կան։ Ոմանք ավելի արագ են զարգանում։ Հիվանդը շատ հանկարծ զգում է թուլություն, ինչպես գթիպով հիվանդանալիս։ Այլ ձևերը կարող են տարիներ տևել ախտանշանները (քրոնիկ) առաջացնելու համար։ Ձեր առաջին գլխացավը կարող է աննորմալ արդյունքներ ունենալ սովորական արյան քննության վերաբերյալ։
Լեյկեմիայի ամենատարածված նշաններն այնպիսին են, որ քաղցկեղի բջիջները առողջ արյան բջիջները պահում են սովորաբար աճում և աշխատում են։
Անեմիա- Այսինքն, երբ օրգանիզմը բավարար կարմիր արյան բջիջներ չի արտադրում։ Նշանները ներառում են `
- հոգնածոըթյան և թուլության զգացողություն
- Շնչառության շեղում
- գլխապտույտ
- գունատ մաշկը
- Կրծքավանդակի ցավ
Poor clotting - Թրոմբոցիտնորը բջիջներն են, որոնք ապահովում են արյան մակարդումև։ Երբ օրգանիզմում բավարար չէ նրանցից արտադրվում, փոքր վնասվածքները կարող են ավելի շատ արյունահոսել սովորականից, կամ քթից արյունահոսությունները կաոող են հաճախանալ։ Կարող են նկատվել նաև՝
- անսովոր կապտուկներ
- Արյունահոսություն
- մաշկի վրա փոքրիկ կարմիր կետեր՝վնասված անոթներից
Այլ ախտանիշներ - Քանի որ սպիտակ արյան բջիջները լավ չեն պայքարում վարակի դեմ, հիվանդները ավելի հաճախ կարող են վարակվել և ավելի երկար պայքարել վիրուսային հիվանդությունների դեմ, քան սովորականում:Կարող են շատանալ գիշերային, տհաճ հոտով քրտնարտադրությունները։
Քաղցկեղի բջիջները կարող են տեղակայվել ավշային հանգույցներում, տոնինիլներում, լյարդի և սպիտակուցի մեջ և գեներացնելդրանք։ Հիվանդը կարող է զգալ ելունդ պարանոցի վրա կամ թևատակերում, կամ կարող է լիարժեք կուշտ զգալ միայն փոքր քանակությամբ ուտելուց հետո։Կարող Է կորցնել մեծ քաշ, առանց ջանք գործադրելու։ Եվ ոսկրածուծի քաղցկեղի բջիջների աճը երբեմն ոսկրային ցավ կարող է առաջացնել[3]։
Լիմֆոմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավշային համակարգը լիմֆոցիտների՝ սպիտակ արյան բջիջների օգնությամբ մաքրում է օրգանիզմը արգասիքներից։
Լիմֆոմաայի ժամանակ տեղի է ունենում լիմֆոցիտների անվերահսկելի աճ, որը խաթարում է օրգանիզմում հակամարմինների դեմ պայքարելու գործևնթացը։ Հիվանդը կարող է զգալ ելունդ պարանոցի վրա կամ թևատակերում։ Լիմֆային հանգույցները մարմնի ներսում՝ կրծքավանդակում, որովայնում, ոսկրերում կարող են առաջացնել ցավ, շնչառության խանգարման զգացողություններ։ Լեղապարկը կարող է դառնալ ավելի մեծ,որը կառաջացնի փքվացության և ներքին ճնշման զգացողություն։ Այտուցված հանգույցները հիմնականում ցավ չեն առաջացնում՝ միայն ալկոհոլի օգտագործման դեպքում։
Լիմֆոմայի որոշ այլ ընդհանուր նշաններ են `
- Ջերմությունը
- Գիշերային քրտնարտադրությունը
- Հոգնածության զգացումը
- Անհասկանալի կերպով քաշի կորուստը
- Մաշկի քորը
Միելոմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պլազմային բջիջները այլ կարևոր արյան բջիջնեջ են, որոնք մասնակցում են հիվանդությունների դեմ պայքարին։ Միլենոմայի ժամանակ անվերահսկելի սկսում են աճել արյան պլազմային բջիջները, որը խաթարում է օրգանիզմում առողջ բջիջների առաջացմանը։ Նրանք կարող են նույնիսկ որոշ քիմիական միացություններ մտցնել օրգանիզմ, որոնք վնասում են օրգաններն ու հյուսվածքները։
Հիվանդության սիմպտոմները կարող են երկար ժամանակ աննկատ մնալ։
Ցավ Ոսկորներում - Մելոմայի ամենատարածված ախտանիշը ծանր և երկարատև ցավն է, սովորաբար հետին կամ կողքի մեջքի և ազդրերի հատվածում։ Քաղցկեղի բջիջները առաջացնում են քիմիական նյութ, որը դադարեցնում է նորմալ աճը և ոսկորների վերականգնումը։ Նրանք դառնում են բարակ և թույլ, և կարող են հեշտությամբ կոտրվել։ Ողնաշարի ոսկորնորի վնասվածությունը կարող է ճնշման ենթարկել նյարդերը,որոնք հանգեցնում են ցավի և թուլության ձեռքերում և ոտքերում, ինչպես նաև միզապարկի վերահսկողության կորստի։
Hypercalcemia - միլենոման առաջացնում է բարձր մակարդակի կալցիում արյան մեջ։ Դա կարող է հանգեցնել հետևյալին՝
- Սրտղառնոց և ցավ ստամոքսում
- Ծայրահեղ ծարավի զգացողության և միզարտադրության
- Փորկապության
- Ախորժակի կորստի
- Թուլության
- Խառնաշփոթության
Արյան մեջ չափազանց շատ կալցիում կարող է նաև վնասել երիկամներին։ Քաղցկեղի բջիջներից պատրաստված որոշ սպիտակուցներ նույնպես կարող են վնասել երիկամներին։ Նշանները ներառում են, շնչառության շեղումներ և քոր եկող մաշկ, այտուցված ձեռքի ափեր։ Շատ միելոմային բջիջներ նեղացնում են առողջ արյան բջիջները։ Դա բերում է արյան շրջանառության վատացման, որը կառող է հանգեցնել թմրածության զգացողությունների։
Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշեր (MDS) քաղցկեղի մի խումբ է, որի մեջ ոսկրածուծի չմշակված արյան բջիջները չեն հասունանում և չեն դառնում առողջ արյան բջիջներ։ Ոչ հասուն բջիջները ճիշտ չեն աշխատում, և նրանք տեղ են զբաղեցնում ոսկրածուծի կամ արյան մեջ։ Նրանք նաև ավելի քիչ տեղ է թողնում առողջ կարմիր արյան բջիջների, սպիտակ արյան բջիջների և թրոմբոցիտների աճի համար։ Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշը հիմնականում արտահայտվում է 60 և ավելի տարիքի մարդկանց մոտ։ Ավելի տարածված է տղամարդկանց մոտ քան կանանց։ Ախտանիշները հազվադեպ են հայտնաբերում վաղ փուլերում։
Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշի տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առողջ արյան բջիջների անբավարար քանակությունը կարող է հանգեցնել հետևյալ տիպի ՄԴՍ-ներին.
- Անընկալունակ սակավարությունը տեղի է ունենում, երբ կարմիր արյան բջիջները բավարար չեն։
- Օղակավորված սիդերոբլաստներ սա ներառում է քիչ արյան կարմիր բջիջներ,բայց պարունակում է մեծ քանակությամբ երկաթ կարմիր բջիջների մեջ։
- Ավելցուկային բլաստը ներառում է շատ բլաստներ (ոսկրածուծի բջիջների մինչև 19 տոկոսը) և ոչ բավարար քանակությամբ կարմիր արյան բջիջներ։ Այն կարող է նաև ազդել սպիտակ արյան բջիջների և թրոմբոցիտների վրա։ Ավելցուկային սակավայրունությունը ավելցուկային բլաստների հետ կարող է հանգեցնել սուր մեյլոիդ լեյկոզի։
- Ավելցուկային բլաստը փոխարկման մեջ առկա են մեծ քանակությամբ բլաստներ (բջիջների 29%-ը ոսկրածուծում
- Բլաստային փուլի զարգացման խանգարման պատճառով հեմատոպոտետիկ բջիջների ենթապոպուլյացիաների կուտակման պատճառով չի առաջանում բավարար քանակությամբ երկու տեսակի արյան բջիջ։ Արդյունքում ոսկրածուծի բջիջների միայն 5%-ը բլաստներն են։ Կարող է նաև զարգանալ AML-ը (սուր միելոիդային լեյկոզ)։
- Ոչ դասակարջված MDS-ը ժամանակ տոկոսային քանակը նորմալ է,սակայն արյան բջիջների մեջ կա մեկ տեսակի արյան բջջի անբավարարություն։
Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշի կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանխատեսումը կախված է սինդրոմի տեսակից, և որքան լավ է արձագանքում բուժմանը
Ռիսկի գործոնները, Միելոդիսպլաստիկ համախտանիշի համար
Ներառում է ՝
- Տարիք- 40 տարեկանից քիչ մարդիկ հազվադեպ են ստանում MDS: 60-ից ավելի մարդիկ բարձր ռիսկի են ենթարկվում։
- Քաղցկեղի բուժում - քիմիաթերապիա տարբեր տեսակի քաղցկեղի համար, կամ արյան այլ քաղցկեղի համար կարող է հանգեցնել MDS-ի։ Ռիսկը մեծանում է, երբ դուք համատեղում եք Քիմիաթերապիան ճառագայթային թերապիայի հետ։
- Շրջակա միջավայրի ազդեցությունը -ռադիացիայի և բենզինի ազդեցության բարձրացնում է ռիսկը ։
- Սեռ-Տղամարդիկ ավելի շատ են հիվանդանում տվյալ հիվանդությամբ,քան կանայք
- Ծխելը-ծխելը մեծացնում է հիվանդանալու հավանականությունը
Գենետիկական հիվանդություններ-, MDS-ի բարձր ռիսկի ենթարկված մարդիկ ներառում են
- Ֆանկոնի անեմիա
- Շվախման-ալմաստի սինդրոմը
- Diamond Blackfan անեմիա
- Ընտանիքի թրոմբային խանգարում
- Լուրջ ծննդաբերական նեյտրոֆենիա
Միելոդիսպլաստիկ սինդրոմի ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հատուկ թեստեր գոյություն չունեն MDS- ի համար։ Անցյալում քիմիական բուժման ենթարկված մարդիկ կարող են օգտվել հետագա քննություններից և արյան թեստերից։
MDS- ով մարդիկ հաճախ ունենում են կարմիր արյան ցածր մակարդակներ։ Նրանք կարող են նաև բավարար սպիտակ արյան բջիջներ և թրոմբոցիտներ չունենալ։
Որոշ տեսակի ՄԴՍ-ներ ներառում են բլաստների առկայությունը կամ արյան մեջ անմատչելի արյան բջիջները։
Արյան թեստերը կարող են հայտնաբերել, եթե ձեր արյունը որևէ աննորմալություն ունի։ Սակայն, դուք պետք է հանձնեք նաև ոսկրածուծի բիոպսիա, որպեսզի հաստատեք MDS ախտորոշումը։
Մեղոպոլիֆերատիվ խանգարումները
Ինչ է իրենից ներկայացնում Մեղոպոլիֆերատիվ խանգարումները
Մեղոպոլիֆերատիվ խանգարումները առաջացնում են արյան բջիջների (թրոմբոցիտներ, սպիտակ արյան բջիջներ և կարմիր արյան բջիջներ) `ոսկրածուծի մեջ անբավարար աճի:Տեսակը կախված է ձեր օրգանիզմի գերակշռող բջիջներից։ Այն հիմնականում ազդում է արյան բջիջների մեկ տեսակի վրա, բայց երբեմն կարող է ներգրավել նաև երկու կամ ավելի բջիջներ։
Տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեղոպոլիֆերատիվ խանգարումները ներառում են.
- Քրոնիկ տոքսինոֆիլական լեյկոզությունը հազվագյուտ քաղցկեղ է,որը տեղի է ունենում, երբ ոսկրածուծը չափազանց շատ էոոզինոֆիլներ է արտադրում(սպիտակ արյան բջիջների տեսակ)։
- Քրոնիկ իմելոիդային լեյկոզություն - ոսկրածուծի այս հիվանդությունը առաջացնում է անոմալիալ պրոտեուլոցիտների (սպիտակ արյան բջիջների) աճ։
- Քրոնիկ նեյտրոֆիլային լեյկեմիա - այս հազվագյուտ քաղցկեղը ներառում է նեյտրոֆիլների գերբարձր լարումը կամ սպիտակ արյան բջիջների գրանուլոցիտներ։
- Հիմնական թրոմբոցիտմիզմը `թրոմբոցիտների գերակշռում, ինչը արյունը շատ կպչուն է դարձնում սա կարող է արյան անոթների խցանման պատճառ դառնալ, որոնք կարող են առաջացնել սրտի կաթվածի կամ ինսուլտի։
- Polycythemia vera - այս հիվանդությունը տեղի է ունենում, երբ ոսկրածուծը շատ արյան կարմիր բջիջներ է առաջացնում։ Գենետիկ մուտացիան խիստ կապված է պոլիէթնիկային պաթոլոգիայի հետ։
- Առաջնային իմելոֆիբրոզը - այս հիվանդության մեջ ոսկրածուծը շատ կոլագենի է արտադրում։ Արտադրված կոլագենը սահմանափակում է նոր արյան բջիջները արտադրելու ունակությանը
Մեղրոլիֆրակցիոն խանգարումների կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանխատեսումը կախված է հետևյալից՝
- MPD- ի տեսակից
- Անհատի առողջությունից
- Ձեր բուժման պատասխանից
- MPD- ն ձգտում է դանդաղ ձևավորել։ Շատերը ախտանիշներ չեն նկատում,այն դառնում է տեսանելի տարիների ընթացքում։
- MPD ունեցող մարդկանց մոտավորապես 20 տոկոսը ստանում է բազմաթիվ մելիոմա։ MPD ունեցող մարդկանց մոտավորապես 20 տոկոսի մոտ ձևավորվում է մելիոմա։
Լեյկեմիա հիվանդության բացահայտում (վաղ պատկերացումեր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեյկեմիայի մասին պատկերացումները ունեն մոտ 200 տարվա նաղապատմություն։ 1811 թվականին Պիտեր Քլուլենը հայտնաբերեց անբացատրելի կաթնային արյունով կաթնաթթվային վարակի դեպք։ Ալֆրեդ Վելպեաը սահմանեց լեյկոզների հետ կապված ախտանշաններ և արյան անոթների մեջ հայտնաբերեց թարախային գոյացություն (1825 թվական)։ Ալֆրեդ Դոննե հայտնաբերեց սպիտակ արյան բջիջների՝լեյկոցիտների Հասունության խափանում(1844 թվական)։ Ջոն Բեննեթը հիվանդությունը անվանեց լեյկոզիթմիա, որը հիմնված էր միկրոսկոպային պիրալիտային լեյկոցիտների կուտակման վրա(1845 թվական)։ Այդ նույն տարում Ռուդոլր Վիրչովը հայտնաբերեց սպիտակ և կարմիր արյան բջիջների հակադարձ բալանսը։ Նա 1847 թ-ին ներկայացրեց հիվանդությունը որպես լեյկեմիա։ Հենրի Ֆուլլեր առաջինն էր, որ կատարեց առաջին մանրադիտակային ախտորոշումը լեյկեմիկ հիվանդի համար (1846 թվական)։ Այս աստիճանական գործընթացը բերեց այս բարդ հիվանդության մեր ներկայիս հասկացությանը[4]։
Քաղցկեղի բուժման տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արյան քաղցկեղի բուժումը կախված է քաղցկեղի տեսակից, հիվանդի տարիքից, որքան արագ է քաղցկեղը առաջանում, որտեղ է քաղցկեղը տարածվում և այլ գործոններից։ Արյան քաղցկեղի բուժման հիմնական տարբերակներից են՝
- Ցողունային բջիջների փոխպատվաստում - Ցողունային բջիջների փոխպատվաստումը բերում է օրգանիզմում առողջ արյան բջիջների ձևավորման։ Ցողունային բջիջները կարող են հավաքվել ոսկրածուծից, շրջանառվող (ծայրամասային) արյան և umbilical լարը արյունից։
- Քիմոթերապիա- Քիմիոթերապիան այն հակաբորբոքային դեղերի օգտագործումն է։ Քիմիաթերապիան արյան քաղցկեղային բջիջների աճի դանդաղեցման և կրճատման համար է կիրառվում ։Քիմիոթերապիայի ժամանակ հիվանդին նշանակվում է որոշ համակցված դեղորայքներ՝որոշակի ռեժիմով։ Այն կարող է կիրառվել նաև ցողունային բջիջների փոխպատվաստումից առաջ։
- Ճառագայթային թերապիա- Ռադիացիոն թերապիա կարող է օգտագործվել քաղցկեղի բջիջները ոչնչացնելու կամ ցավը և անհանգստությունը թեթևացնելու համար։ Այն կարող է տրվել նաև ցողունային բջիջների փոխպատվաստումից առաջ[5]։
Ռիսկային գործոնները իմունոպլուլյատորային խանգարումների համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրական պոլիցիտեմիա (Polycythemia vera կամ Վակեզի հիվանդություն)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արյան քաղցկեղի տեսակ է, որի ժամանակ ոսկրածուծը արտադրում է չափից ավելի արյան բջիջներ, քան պետք է
- Տարիքը`60 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ ավելի մեծ ռիսկի կա։
- Շրջակա միջավայրի ազդեցությունը `բարձր ճառագայթման դոզան կարող է մեծացնել ռիսկը։
- Սեռը տղամարդկանց մոտ երկու անգամ ավելի հավանական է, քան կանանց
Հիմնական թրոմբոցիտոզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Տարիքը`ավելի քան 60 տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ մեծ է ռիսկը, սակայն դեպքերի 20 տոկոսը գրանցվել է 40-ից ցածր տարեկանների մոտ։
- Շրջակա միջավայրի ազդեցություն - որոշակի քիմիական նյութեր կամ էլեկտրական հաղորդալարերի ազդետությունը կարող են մեծացնել ռիսկը։
- Սեռը`կանանց մոտ 1.5 անգամ ավելի շատ է։
Միելոֆիբրոզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Տարիքը`60-ից 70 տարեկան մարդիկ բարձր ռիսկի տակ են։
- Շրջակա միջավայրի ազդեցություն - ճառագայթման ազդեցությունը կամ բենզոլի ազդեցությունը կարող է բարձրացնել ռիսկը։
- Սեռ - տղամարդիկ մի փոքր ավելի շատ են վտանգված։
Քրոնիկ իմունային լեյկոզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Տարիքը`45-50 տարեկան մարդկանց մոտ, ավելի բարձր է ռիսկը։
- Շրջակա միջավայրի ազդեցությունը `բարձր ճառագայթման դոզան կարող է մեծացնել ռիսկը։
- Սեռը`տղամարդիկ ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում։
Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
MPD- ի առաջին նշաններից մեկը ընդլայնված սպիտակուցն է։ Եթե ունեք ընդլայնված սպիտակուց, ապա ձեր բժիշկը, հավանաբար, կհետազոտի ձեզ MPD- ի համար։
Արյան թեստերը կգտնեն կարմիր կամ սպիտակ արյան բջիջներում ցանկացած ոչ նորմալ երևույթ։ Եվ եթե անհրաժեշտ է, կարող են նաև հետազոտություն անցկացնել ոսկրածուծի բիոպսիա կատարելով։
MPD- ի հետ կապված քրոմոսոմների փոփոխությունները բջիջներում կարող են ուսումնասիրել մանրադիտակով։
Ընդհանուր արյան քաղցկեղ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նոր դեպքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ԱՄՆ-ում ամեն 3 րոպեն մի մարդու մոտ հայտնաբերում են արյան քաղցկեղ։
- 2018 թվականին կանխատեսվում է, որ ԱՄՆ-ում հաշվարկված ընդհանուր թվաքանակի 174,250 մարդու մոտ ախտորոշվել է լեյկեմիա, լիմֆոմա կամ իմելոմա։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ում հաշվարկված 1,345,123 մարդ կամ ապրում է, կամ նրա մոտ կանխատեսվում է լյուցեմիայի, լիմֆոմայի կամ իմելոմայի ախտանիշներ։
Առողջացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարաբերական գոյատևումը համեմատում է անձի մոտ ախտորոշված հիվանդությամբ,և առանց հիվանդության։ Ամենավերջին գոյություն ունեցող ամենավերջին տվյալները կարող են լիարժեք ներկայացնել բոլոր ներկա թերապիաների արդյունքները և, որպես հետևանք, կարող են թերագնահատել գոյատևման փոքր չափերը։
Մահացություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ում յուրաքանչյուր 9 րոպեն մեկ գրանցվում է մահ արյան քաղցկեղից։ Այս վիճակագրությունը ներկայացնում է, որ մոտավորապես ամեն օր մահանում է 160 մարդ կամ ամեն ժամ 6 մարդ։ 2018 թվականին Լեյկեմիա, լիմֆոմա և իմելոմայից ԱՄՆ-ում մահացել է մոտավորապես 58,1 հազար մարդ։
Լեյկեմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերջին դեպքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2018 թվականին 60,300 մարդու մոտ ախտորոշվել է լեյկեմիա։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ում լեյկեմիայով տառապող 381,774 մարդ կա։
Առողջացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1960 թվականից սկսած քառապատկվել է լեյկեմիայով հիվանդ մարդկանց կյանքի տևողությունը կարողացել են երկարացնել 5 տարով։ 1960-1963 թվականները լեյկեմիայով հիվանդ սպիտակամորթների կյանքի տևողության երկարացումը 5 տարով աճել է 14 տոկոսով։ 1975-1977 թվականներին ընդհանուր բնակչության համար՝ 34.1 տոկոս էր, իսկ 2007-2013 թվականներին `ընդհանուր 63.7 տոկոսը։
2007-2013թթ. Ընդհանուր 5 տարով կյանքի տևողության երկարացման ցուցանիշներն են
- CML - 68.0 %
- CLL - 86,2%
- AML- ը 27.4% 15 տարեկանից փոքր երեխաների և 66.4% դեռահասների համար
- 91.8% `15 տարեկանից փոքր տարիքի երեխաների և դեռահասների համար, 94%` 5 տարեկանից փոքր երեխաների համար։ Ընդհանուր 5 տարով կյանքի տևողության երկարացման միջին թվաբանականը կազմում է 71.0%
Մահացություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2018 թվականին 24370 մարդ մահանալու է լեյկեմիայից (14,270 տղամարդ և 10100 կին)։
2010-ից մինչև 2014 թվականը լեյկեմիան եղել է տղամարդկանց և կանանց քաղցկեղի մահացության վեցերորդ ամենատարածված պատճառը։
Կլինիկական փորձարկումների ընթացքում CML- ի գոյատևման մակարդակը ավելի բարձր է, քան այստեղ ներկայացված գոյատևման ցուցանիշը, ըստ SEER- ի տվյալների։ Այն ենթադրվում է, որ մոտ կլինիկական մոնիտորինգը և կլինիկական հետազոտություններում ավելի լավ դեղորայքի օգտագործումը կապված է հիվանդության առաջընթացի, ցածր ռիսկի և գոյատևման ավելի բարձր մակարդակի հետ։
| Ազգաբնակչության 2008 թվականի տվյալներով | 3․1 միլլիոն |
|---|---|
| Վերջերս քաղցկեղով ախտորոշված մարդիկ | 8600 |
| Տարիքային ստանդարտացված դեպքը 100․000 մարդ/ տարեկան մեկ դեպք | 207․5 |
| Քաղցկեղի առաջացման վտանգը 75 տարեկանից շուտ | 21․2% |
| Քաղցկեղից մահացության դեպքերը | 6700 |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Blood Cancer | List of High Impact Articles | PPts | Journals | Videos». www.omicsonline.org (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «Blood Cancers». www.hematology.org (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ հունվարի 8. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «Myeloproliferative Disorder Types &Treatment | UPMC». hillman.upmc.com (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «The discovery and early understanding of leukemia». Leukemia Research (անգլերեն). 36 (1): 6–13. 2012 թ․ հունվարի 1. doi:10.1016/j.leukres.2011.09.028. ISSN 0145-2126.
- ↑ «Blood Cancers – Types & Treatment Options | CTCA». CancerCenter.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.