Jump to content

Աստրախանի հայկական թատրոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աստրախանի հայկական թատրոն
Астраханский армянский театр
Տեսակթատրոն
ՀիմնադիրներԹովմաս Ֆասուլաճյան
ԵրկիրՌուսական կայսրություն Ռուսական կայսրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ1868 թվական

Աստրախանի հայկական թատրոն (ռուս.՝ Астраханский армянский театр), հիմնադրվել է Թովմաս Ֆասուլաճյանը 1868 թվականին, Պայծառ Ֆասուլաճյանի, Վ․ Յարալյանի, Գ․ Ամիրաղյանի և տեղի թատերասերների մասնակցությամբ։

Աստրախանի հայկական թատրոնի սկզբնավորումը կապվում է Աստրախանում հայկական թատերախումբ կազմակերպելու նպատակով 1868 թվականին այնտեղ ժամանած հայտնի հայ դերասան Թովմաս Ֆասուլաճյանի անվան հետ[1]։ Թ․ Ֆասուլաճյանի դերասանական գործունեությունը հիմնականում ընթացել է Կոստանդնուպոլսում, բայց 1860-ական թվականների երկրորդ կեսին նա մեկնեց Ռուսաստան և մեծ դեր խաղաց հայաբնակ քաղաքներում թատրոնի կազմակերպման գործում։

Երբ 1908 թվականին Աստրախանում նշվում էր տեղի հայկական թատրոնի 40-ամյակը, իրադարձությունը ստույգ թվագրվեց 1868 թվականի հունվարի 28-ով[2], Ֆասուլյաճյանի գալուց առաջ։ 1868 թվականի մայիսին Թովմաս Ֆասուլյաճյանի ղեկավարությամբ տրված առաջին ներկայացումները պատրաստվել էին միայն 1868-1869 թվականներին ձմեռային թատերաշրջանի համար։ Այսպիսով. Թովմաս Ֆասուլաճյանի, հավանաբար, Աստրախան է եկել արդեն իմանալով այնտեղ թատերախմբի գոյության և նրա առաջին ելույթների մասին, որը Աստրախանում հայկական թատերական կյանքը կարգավորելու գործում նրան մեծ վստահության էր ներշնչել։

Բեմադրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեմադրվել են Կարենյանի «Շուշանիկ», Մոլիերի «Ակամա բժիշկ» և այլն։ Թատերախումբը երկար ժամանակ ղեկավարել է դերասան և ռեժիսոր Հ․ Ալաբյանը։ Նշանակալից են եղել Պետրոս Ադամյանի (1884), ինչպես և Հովհաննես Աբելյանի, Սիրանույշի, Գ․ Պետրոսյանի թատերախմբերի ելույթները։

Աստրախանում թատերական գործի կազմակերպմանը մեծապես նպաստել են Ի․ Քարտաշյանը, Ա․ Սահրադյանը, Անահիտ Մկրտումյանը, Գ․ Աբղալյանը, Ա․ Ապրեսյանը և ուրիշներ։

Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո հայ թատերական կյանքը Աստրախանում ղեկավարել է Հայկական գործերի կոմիսարիատը։ 1918-1920 թվականներին գեղարվեստա-թատերական ստուդիա է ղեկավարել Վ․ Վարդանյանը։

1925-1926 թվականների Աստրախանի հայկական թատրոնը կոչվել է Դրամայի և երաժշտության թատրոն։ Բեմադրություններ են իրականացրել Ա․ Տեր-Կարապետյանը, Գ․ Յակովլևը և ուրիշներ։ 1926 թվականին հյուրախաղերով հանդես են եկել Թիֆլիսի հայկական թատրոնի մի խումբ դերասաններ՝ Օլգա Մայսուրյանի ղեկավարությամբ, 1930 թվականին՝ Հ․ Աբելյանը։

1930-1932 թվականներին Աստրախանի հայկական թատրոնը գործել է Ազգային փոքրամասնությունների դրամխմբակ անունով[3]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Տարազ, 1898, 39, էջ 470։
  2. Волга (Астрахань), 23. II. 1908։
  3. Հայկական համառոտ հանրագիտարան. Երևան: Հայկական խորհրդային հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն. էջ 768. ISBN 5-89700-003-4.
  • Խաչատրյան, Վ. Ա. (1991) Հայկական թատրոնն Աստրախանում (XIX դ. վերջին—XX դ. սկզբին). Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, № 4 . pp. 87–98. ISSN 0320-8117