Աճառյանի օրենք
Աճառյանի օրենք, հնչյունական օրենք, որ հայտնաբերել է հայագետ Հրաչյա Աճառյանը՝ Վանի բարբառի հնչյունական երևույթների քննության ժամանակ։ Օրենքի ձևակերպումը Աճառյանը տվել է «Քննություն Վանի բարբառի» աշխատության մեջ։ Օրենքը փաստում է, որ Վանի բարբառում ա ձայնավորը, գտնվելով գրաբարի թրթռուն պայթականից առաջացած խուլի մոտ, դառնում է ä, իսկ խուլից առաջացած խուլի մոտ մնում է ա։ Օրինակ՝ բան-պäն, բարի-պäրի։ Օրենքը առնչվում է հայերենի հնչյունական համակարգի պատմական զարգացման հարցերին[1]։
Հայ բարբառային միավորներում ձայնեղ բաղաձայններից հետո ձայնավորների քմայնացումը՝ Աճառյանի օրենքը, պատմական հնագույն հնչյունական օրենքներից է, որ մոտավորապես միջին դարերից ի վեր դադարել է գործել[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 8։
- ↑ Աղաբեկյան, Մ. (2010). Սյունիք-Արցախ տարածքի բարբառների պատմական հնչյունաբանություն - Հայերենի բարբառագիտական ատլաս. էջ 159.