Աղիքային խմորման համախտանիշ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ավտո-գարեջրի համախտանիշ (նաև հայտնի է որպես աղիքային խմորման համախտանիշ, էնդոգեն էթանոլային խմորում կամ հարբեցողության հիվանդություն) մի պայման է, որը բնութագրվում է մարմնի ստամոքս-աղիքային տրակտում ընդունված ածխաջրերի խմորումով, որը առաջանում է բակտերիաների կամ սնկերի կողմից[1]։ Ավտո-գարեջրի համախտանիշը հազվագյուտ բժշկական վիճակ է, որի դեպքում էթանոլի թունավոր քանակություններ են արտադրվում մարսողական համակարգում էնդոգեն խմորման միջոցով[2]։ Ավտո-գարեջրի համախտանիշի համար պատասխանատու օրգանիզմները ներառում են տարբեր խմորիչներ և բակտերիաներ, այդ թվում՝ Saccharomyces cerevisiae, S. boulardii, Candida albicans, C. tropicalis, C. krusei, C. glabrata, C. kefyr, C. parapsilosis, Klebsiella pneumoniae և Enterococcus faecium[1]: Այս օրգանիզմները օգտագործում են կաթնաթթվային խմորման կամ խառը թթվային խմորման ուղիները՝ էթանոլից իր վերջնանյութը ստանալու համար[3]։ Այս ուղիներից առաջացած էթանոլը ներծծվումէ բարակ աղիքներից՝ առաջացնելով արյան մեջ ալկոհոլի կոնցենտրացիայի բարձրացում, որն առաջացնում է թունավորման հետևանքներ՝ առանց ալկոհոլ օգտագործելու[4]։

Հետազոտողները ենթադրում են, որ ավտո-գարեջրի համախտանիշի հիմքում ընկած պատճառները կապված են հակաբիոտիկների երկարատև օգտագործման[5], վատ սնվելու և/կամ ածխաջրերով հարուստ սննդակարգի և նախկինում գոյություն ունեցող պայմանների հետ[6], ինչպիսիք են շաքարախտը և գենետիկական փոփոխությունները, որոնք հանգեցնում են լյարդի ֆերմենտի ոչ պատշաճ գործունեության[7]։ Վերջին դեպքում ալդեհիդդեհիդրոգենազի ակտիվության նվազումը կարող է հանգեցնել աղիքներում էթանոլի կուտակման՝ հանգեցնելով խմորման[7]։ Այս պայմաններից որևէ մեկը, առանձին կամ համակցված, կարող է առաջացնել ավտո-գարեջրի համախտանիշ և հանգեցնել միկրոբիոմի դիսբիոզի[5]։

Մեկ այլ տարբերակ՝ միզուղիների ավտոգարեջրի համախտանիշը, այն է, երբ խմորումը տեղի է ունենում միզապարկում, այլ ոչ թե աղիքներում[7]։

Ախտանիշներ և նշաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հիվանդությունը կարող է խորը ազդեցություն ունենալ առօրյա կյանքի վրա։ Ախտանիշները, որոնք սովորաբար ուղեկցում են աղիքային խմորման համախտանիշին, ներառում են արյան մեջ ալկոհոլի մակարդակի բարձրացում, ինչպես նաև ալկոհոլային թունավորման հետ համահունչ ախտանիշներ[8], ինչպիսիք են խոսակցության խանգարումը, գայթակղությունը, շարժիչ գործառույթների խանգարում, գլխապտույտը և փորկապությունը[1]։ Նշվել են նաև տրամադրության փոփոխություններ և նյարդաբանական այլ խնդիրներ։ Մի քանի դեպքեր Միացյալ Նահանգներում վիճարկել են էնդոգեն խմորումը որպես պաշտպանություն հարբած վարելուց[7]։

Ռիսկի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կան որոշակի կլինիկական պայմաններ, ինչպիսիք են 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետը և լյարդի ցիռոզը, որոնք պարզվել են, որ արտադրում են էնդոգեն էթանոլի ավելի բարձր մակարդակ[4]։ Հետազոտությունները ցույց են տվել նաև, որ Klebsiella բակտերիաները կարող են նմանապես խմորել ածխաջրերը աղիքներում ալկոհոլի[9], ինչը կարող է արագացնել ոչ ալկոհոլային ճարպային լյարդի հիվանդության առաջացմանը[1]։

Աղիների խմորումը կարող է առաջանալ կարճ աղիքի համախտանիշով հիվանդների մոտ վիրահատական ռեզեկցիայից հետո՝ վատ կլանված ածխաջրերի խմորման պատճառով[8][10]։

Մետաբոլիկ ռեակցիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էթանոլի խմորման ցիկլը

Խմորումը կենսաքիմիական գործընթաց է, որի ընթացքում խմորիչը և որոշ բակտերիաներ շաքարները վերածում են էթանոլի, ածխածնի երկօքսիդի, ինչպես նաև այլ նյութափոխանակության կողմնակի արտադրանքների[11][12]։ Ֆերմենտացման ուղին ներառում է պիրուվատ, որը ձևավորվում է խմորիչից EMP ուղու վրա, մինչդեռ որոշ բակտերիաներ պիրուվատ են ստանում ED ճանապարհով։ Այնուհետև պիրուվատը դեկարբոքսիլացվում է մինչև ացետալդեհիդ՝ պիրուվատ դեկարբոքսիլազա ֆերմենտի ներգրավմամբ։ Ացետալդեհիդի էթանոլի վերածումը առաջացնում է NAD+-ը, որը կատալիզացվում է ալկոհոլային դեհիդրոգենազով (ADH): ADH-ն օրգանիզմն ազատում է ալկոհոլից մի գործընթացի միջոցով, որը կոչվում է առաջին անցման նյութափոխանակություն[7]։ Այնուամենայնիվ, եթե էթանոլի քայքայման արագությունը պակաս է արտադրության արագությունից, ապա տեղի է ունենում թունավորում։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալկոհոլի մակարդակը օրգանիզմում սովորաբար հայտնաբերվում է արյան կամ շնչառության միջոցով։ Արյան մեջ էնդոգեն էթանոլը հայտնաբերելու լավագույն միջոցը գազային քրոմատոգրաֆիան է։ Գազային քրոմատոգրաֆիան այն է, որտեղ շունչը կամ արյունը տաքացվում է այնպես, որ գոլորշու կամ արյան տարբեր բաղադրիչները բաժանվեն։ Այնուհետև ցնդող միացությունները անցնում են քրոմատոգրաֆով, որը մեկուսացնում է էթանոլը մյուս ցնդող նյութերից, որպեսզի այն հնարավոր լինի քանակականացնել[13]։

Շիճուկի չափման մեթոդների միջոցով ավտո-գարեջրի համախտանիշը ախտորոշելիս, հիվանդներին առաջարկում են ծոմ պահել՝ արյան մեջ ալկոհոլի և արյան գլյուկոզայի ելակետային մակարդակը հաստատելու համար[9]։ Այնուհետև նրանց տրվում է IG գլյուկոզայի չափաբաժին` տեսնելու[14], թե արդյոք արյան մեջ ալկոհոլի, ինչպես նաև արյան շաքարի ավելացում կա։ Արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը կարելի է չափել ֆերմենտ-ամպերաչափական կենսասենսորներով, ինչպես նաև ուրինային թեստերի ժապավեններով[15]։ Այս թեստերից շատերը կատարվում են համակցված՝ բացառելու լաբորատոր սխալները և ալկոհոլի ընդունումը, որպեսզի սինդրոմը ճիշտ ախտորոշվի[9]։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախ, ABS-ով ախտորոշված հիվանդները բուժվում են ալկոհոլային թունավորման անմիջական ախտանիշների համար[1]։ Հաջորդը, հիվանդները կարող են դեղորայք ընդունել, եթե դրական արդյունք են տալիս սնկերի կամ բակտերիաների տեսակների համար, որոնք առաջացնում են աղիքների խմորում[6][8][16]։ Օրինակ, հակասնկային դեղամիջոցները, ինչպիսիք են ֆլուկոնազոլը կամ միկաֆունգինը, կարող են նշանակվել բժշկի կողմից։ Հաճախ, պրոբիոտիկները տրվում են միաժամանակ՝ ապահովելու, որ պատշաճ բակտերիաները վերագաղութացնում են աղիքները և կանխելու սինդրոմը առաջացրած միկրոօրգանիզմների վերագաղութացումը[16]։ Հիվանդները սովորաբար անցնում են նաև դիետիկ թերապիա, որտեղ նրանց տրվում է բարձր սպիտակուցներով, ցածր ածխաջրածին դիետա՝ ABS-ի ախտանիշներից խուսափելու համար։ Վերը թվարկված բուժումները կարող են օգտագործվել առանձին կամ համակցված՝ նվազեցնելու համախտանիշի հետևանքները[17][18]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Painter K, Cordell BJ, Sticco KL (2020). «Auto-brewery Syndrome (Gut Fermentation)». StatPearls. StatPearls Publishing. PMID 30020718. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 26-ին.
  2. ↑ Kaji H, Asanuma Y, Yahara O, Shibue H, Hisamura M, Saito N, և այլք: (1984). «Intragastrointestinal alcohol fermentation syndrome: report of two cases and review of the literature». Journal of the Forensic Science Society. 24 (5): 461–71. doi:10.1016/S0015-7368(84)72325-5. PMID 6520589.
  3. ↑ Fayemiwo SA, Adegboro B (2013 թ․ նոյեմբերի 20). «Gut fermentation syndrome». African Journal of Clinical and Experimental Microbiology. 15 (1): 48–50. doi:10.4314/ajcem.v15i1.8. ISSN 1595-689X.
  4. ↑ 4,0 4,1 Hafez EM, Hamad MA, Fouad M, Abdel-Lateff A (May 2017). «Auto-brewery syndrome: Ethanol pseudo-toxicity in diabetic and hepatic patients». Human & Experimental Toxicology. 36 (5): 445–450. doi:10.1177/0960327116661400. PMID 27492480. S2CID 3666503.
  5. ↑ 5,0 5,1 Cordell BJ, Kanodia A, Miller GK (January 2019). «Case-Control Research Study of Auto-Brewery Syndrome». Global Advances in Health and Medicine. 8: 2164956119837566. doi:10.1177/2164956119837566. PMC 6475837. PMID 31037230.
  6. ↑ 6,0 6,1 Saverimuttu J, Malik F, Arulthasan M, Wickremesinghe P (October 2019). «A Case of Auto-brewery Syndrome Treated with Micafungin». Cureus. 11 (10): e5904. doi:10.7759/cureus.5904. PMC 6853272. PMID 31777691.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Logan BK, Jones AW (July 2000). «Endogenous ethanol 'auto-brewery syndrome' as a drunk-driving defence challenge». Medicine, Science, and the Law. 40 (3): 206–15. doi:10.1177/002580240004000304. PMID 10976182. S2CID 6926029.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Akhavan BJ, Ostrosky-Zeichner L, Thomas EJ (September 2019). «Drunk Without Drinking: A Case of Auto-Brewery Syndrome». ACG Case Reports Journal. 6 (9): e00208. doi:10.14309/crj.0000000000000208. PMC 6831150. PMID 31750376.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Yuan J, Chen C, Cui J, Lu J, Yan C, Wei X, և այլք: (October 2019). «Fatty Liver Disease Caused by High-Alcohol-Producing Klebsiella pneumoniae». Cell Metabolism. 30 (4): 675–688.e7. doi:10.1016/j.cmet.2019.08.018. PMID 31543403.
  10. ↑ Geertinger P, Bodenhoff J, Helweg-Larsen K, Lund A (September 1982). «Endogenous alcohol production by intestinal fermentation in sudden infant death». Zeitschrift für Rechtsmedizin. Journal of Legal Medicine. 89 (3): 167–72. doi:10.1007/BF01873798. PMID 6760604. S2CID 29917601.
  11. ↑ Fath BD, Jørgensen SE (2018 թ․ օգոստոսի 23). Encyclopedia of ecology. Fath, Brian D. (Second ed.). Amsterdam, Netherlands. ISBN 978-0-444-64130-4. OCLC 1054599976.
  12. ↑ Mendez ML (2016). Electronic noses and tongues in food science. London: Academic Press. ISBN 978-0-12-800402-9. OCLC 940961460.
  13. ↑ Jones AW, Mårdh G, Anggård E (1983). «Determination of endogenous ethanol in blood and breath by gas chromatography-mass spectrometry». Pharmacology, Biochemistry, and Behavior. 18 Suppl 1: 267–72. doi:10.1016/0091-3057(83)90184-3. PMID 6634839. S2CID 36120089.
  14. ↑ Eaton KK (November 1991). «Gut fermentation: a reappraisal of an old clinical condition with diagnostic tests and management: discussion paper». Journal of the Royal Society of Medicine. 84 (11): 669–71. doi:10.1080/13590840410001734929. PMC 1295472. PMID 1744875.
  15. ↑ Simic M, Ajdukovic N, Veselinovic I, Mitrovic M, Djurendic-Brenesel M (March 2012). «Endogenous ethanol production in patients with diabetes mellitus as a medicolegal problem». Forensic Science International. 216 (1–3): 97–100. doi:10.1016/j.forsciint.2011.09.003. PMID 21945304.
  16. ↑ 16,0 16,1 Malik F, Wickremesinghe P, Saverimuttu J (August 2019). «Case report and literature review of auto-brewery syndrome: probably an underdiagnosed medical condition». BMJ Open Gastroenterology. 6 (1): e000325. doi:10.1136/bmjgast-2019-000325. PMC 6688673. PMID 31423320.
  17. ↑ «Auto-Brewery Syndrome: Woman Failed Urine Tests As Her Bladder Was Brewing Alcohol». International Business Times. 2020 թ․ փետրվարի 26.
  18. ↑ Kruckenberg KM, DiMartini AF, Rymer JA, Pasculle AW, Tamama K (February 2020). «Urinary Auto-brewery Syndrome: A Case Report». Annals of Internal Medicine. 172 (10): 702–704. doi:10.7326/L19-0661. PMID 32092761. S2CID 211475605.
Microsoft: 2777663910
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աղիքային_խմորման_համախտանիշ&oldid=9485501» էջից