Ածխածնային մոլորակ
«Ածխածնային մոլորակ», երկրային էկզոմոլորակների տեսական տեսակ, որը կանխատեսել է ամերիկացի աստղաֆիզիկոս Մարկ Կյուչները։ Այս տեսակի մոլորակների առաջացման պայմանը նախամոլորակային սկավառակում ածխածնի բարձր պարունակությունն է և թթվածնի ցածր պարունակությունը։ Քիմիական հատկությունների առումով նման մոլորակը միանգամայն կտարբերվի երկրային մոլորակներից, ինչպիսիք են Երկիրը, Մարսը և Վեներան, որոնք կառուցված են հիմնականում սիլիցիումի և թթվածնի հիման վրա և իրենց բաղադրության մեջ շատ ածխածին չեն պարունակում։
Ներքին կառուցվածքը և մթնոլորտը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակնկալվում է, որ մոլորակը կունենա երկաթ պարունակող միջուկ, ինչպես մյուս երկրային մոլորակները։ Մակերեւույթի հիմքը լինելու է հիմնականում սիլիցիումի և տիտանի կարբիդները, ինչպես նաև մաքուր ածխածինը։ Հնարավոր է նաեւ, որ կան տարածքներ ամբողջությամբ ծածկված կիլոմետրանոց ադամանդներով։ Մթնոլորտը բաղկացած կլինի ածխաջրածիններից և ածխածնի երկօքսիդից։ Այս դասի մոլորակի վրա կյանքը հնարավոր է, եթե մոլորակի վրա ջուր լինի, բայց կյանքի ձևերը կտրուկ կտարբերվեն Երկրի ձևերից՝ թթվածնի փոքր քանակի պատճառով, որը բավարար չի լինի երկրային տիպի օրգանական նյութեր ձևավորելու համար։
Բաշխումը գալակտիկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
PSR 1257+12 պուլսարը կարող է ունենալ ածխածնային մոլորակներ, որոնք առաջացել են նախկին աստղի ածխածնային շերտից գերնոր աստղի պայթյունից հետո։ Այս տեսակի մոլորակները կարող են գտնվել գալակտիկական միջուկի մոտ, որտեղ աստղերը պարունակում են շատ ածխածին։ Ածխածնային մոլորակների տրամագիծը և զանգվածը չեն տարբերվում սովորական մոլորակներից, որոնք հիմնականում պարունակում են ջուր և սիլիցիումային միացություններ, ուստի դրանք դեռ հնարավոր չէ առանձնացնել, եթե հայտնաբերվեն[2]։
2012 թվականին Նիկկու Մադհուսուդհանի գլխավորած գիտնականների խումբը հրապարակեց տվյալներ, որոնք ցույց էին տալիս, որ անցնող սուպերԵրկիր 55 Cancri e-ը կարող է ածխածնային մոլորակ լինել[3][4]։
2014 թվականին Եյլի համալսարանի աստղագետները՝ Ջոն Մորիարտիի գլխավորությամբ, մոդել են մշակել էկզոմոլորակների կազմը գնահատելու համար՝ հիմնվելով տարիների ընթացքում մոլորակների ձևավորվող գազային սկավառակների կազմի փոփոխության վրա։ Նրանց բացահայտումների համաձայն՝ սկավառակներում, որտեղ ածխածին-թթվածին հարաբերակցությունը 0,8-ից մեծ է, ածխածնով հարուստ մոլորակները կարող են ավելի հեռու ձևավորվել սկավառակի կենտրոնից։ Բացի այդ, գիտնականները կարծում են, որ ածխածնային մոլորակները կարող են ձևավորվել սկավառակներում, որտեղ ածխածնի և թթվածնի հարաբերակցությունը բավականին ցածր է (0,65), սակայն այս դեպքում նման մոլորակները ձևավորվում են իրենց աստղին մոտ։ Համապատասխանաբար, ածխածնով հարուստ մոլորակները կարող են շատ ավելի տարածված երևույթ լինել, քան նախկինում կարծում էին[5][6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Scientists Model a Cornucopia of Earth-sized Planets» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
- ↑ {{{վերնագիր}}}. —
- ↑ «A Possible Carbon-rich Interior in Super-Earth 55 Cancri e». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 6-ին.
- ↑ «Встречайте первую углеродную планету». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 18-ին.
- ↑ «Вести.Ru: Алмазные планеты оказались распространенным явлением». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 18-ին.
- ↑ «YaleNews | Diamond planets may be more common than astronomers thought». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 6-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Marc J. Kuchner, Экзосолнечные углеродные планеты
- Than, Ker (2006 թ․ հունիսի 7). «Некоторые планеты вокруг звёзд могут иметь горы из бриллиантов». Space.com.
- Астрономы нашли во Вселенной «алмазную планету»