Ալ-Կաիդան Արաբական թերակղզում
| Ալ-Կաիդան Արաբական թերակղզում արաբ․՝ القاعدة في جزيرة العرب | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ահաբեկչական կազմակերպություն |
| Մասն է | Ալ-Կաիդա |
| Գաղափարախոսություն | Իսլամիզմ[1] |
| Ղեկավար | Khalid Batarfi?, Qasim al-Raymi? և Nasir al-Wuhayshi? |
| Գործունեության տարածք |  Եմեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | հունվար 2009 |
 AQAP Վիքիպահեստում | |
Ալ-Կաիդա կազմակերպությունն Արաբական թերակղզում (արաբ․՝ القاعدة في جزيرة العرب, անգլ.՝ Al-Qaeda in the Arabian Peninsula, AQAP), արմատական իսլամական զինված խմբավորում, Եմենի հակամարտության հիմնական գործող ուժերից մեկը։ Հիմնվել է Եմենում՝ գործողություններ է իրականացնում Սաուդյան Արաբիայում։ Նրան է պատկանում Ալ-Կաիդայի անունից թողարկվող Inspire ամսագիրը։
Հիմնադրվել է 2009 թվականի հունվարին Եմենում և Սաուդյան Արաբիայում սալաֆիական ընդհատակյա խմբերի միաձուլման ժամանակ[2]։ Քանի որ սաուդյան խմբերը ոչնչացվել են թագավորության հատուկ ծառայությունների կողմից, Ալ-Կաիդան իր ակտիվությունը տեղափոխել է Եմենի սահմանային շրջաններ[3][4]։ Ենթադրվում է, որ խմբում մի քանի հազար անդամ կա[2]։
Ստանձնել է 253 Northwest Airlines-ի չվերթի վրա տեղի ունեցած անհաջող ահաբեկչության պատասխանատվությունը 25.12.2009[5]։
- 2010 թվականի հունվարի 10-ին Եմենի նախագահ Ալի Աբդալլահ Սալեհը հայտարարել էր, որ ինքը բաց է երկխոսության Ալ-Կաիդա միջազգային ահաբեկչական ցանցի հետ, որպեսզի համոզի խմբավորման գրոհայիններին վայր դնել զենքը և հրաժարվել բռնությունից։ Ինչպես հայտնի է, նախկինում Եմենի իշխանությունները գործարքներ էին իրականացնում ահաբեկիչների հետ և բանտերից ազատ էին արձակում բանտարկյալներին՝ ահաբեկչական գործունեությամբ չզբաղվելու խոստման դիմաց, և ազատ արձակվածներից շատերը վերադարձել էին ահաբեկչությանը[6]։ Եմենի նախագահն ընդգծել է, որ երկրի անվտանգության ծառայությունները կշարունակեն հետևել Ալ-Կաիդայի գրոհայիններին և պայքարել ահաբեկչության դեմ, սակայն բանակցությունների դուռը բաց է։ Երկխոսությունը լավագույն ճանապարհն է, նույնիսկ Ալ-Կաիդայի նկատմամբ, եթե նրանք (գրոհայինները) վայր դնեն զենքը, - Abu Dhabi TV հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում հայտարարել Է Ալի Աբդալլահ Սալեհը[6]։ Ինչպես հայտնի է, վերջին տարիներին Ալ-Կաիդայի ազդեցությունը Եմենի տարածքում, որը թուլացել է բազմաթիվ պատերազմներով ու ճգնաժամով, զգալիորեն աճել է։ Երկրի լեռնային շրջաններում հարյուրավոր գրոհայիններ են ապաստան գտել ինչպես եմենցիների, այնպես էլ օտարերկրացիների համար[6]։ Անցյալ շաբաթ Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և ԱՄՆ-ը փակել են Եմենում իրենց դիվանագիտական ներկայացուցչություններն այն բանից հետո, երբ Ալ-Կաիդայի կայքերից մեկում հրապարակվել է բոլոր խաչակիրների սպանության կոչը, որոնք աշխատում են Արաբական թերակղզու տարածքում դեսպանատներում և այլուր[6]։
2010 թվականի հոկտեմբերին կազմակերպությունը պլանավորում էր ռիցինով և ցիանիդով սննդամթերքը թունավորել ԱՄՆ-ի բազմաթիվ հյուրանոցներում և ռեստորաններում միայն հանգստյան օրերին՝ թույնի քարտրիջը դնելով սննդի բեռնատար ինքնաթիռների վրա։ Գործողությունն ստացել է Hemorrhage (արյունազեղում, արյունահոսություն) անվանումը, որի էությունը կայանում էր նրանում, որ հարձակվեն թշնամու վրա փուլ առ փուլ և հարված հասցնեն ամերիկյան տնտեսությանը[7]։
2011 թվականին Արաբական գարնան սկզբին Եմենում խմբավորումը (Ալ-Կաիդա Արաբական թերակղզում) ուժեղ ակտիվացել է և դարձել Եմենի հեղափոխության ամենաուժեղ կողմերից մեկը։ Նրա զինված ուժերի զգալի մասը կազմել են հայտնի Ջիհադիստ-հակակոմունիստ Թարիք ալ Ֆադլիի աբյանյան կազմավորումները։
Եմենի նոր նախագահ Աբդ-Ռաբու Մանսուր Հադին հայտարարել է, որ մտադիր է կենտրոնանալ Ալ-Կաիդա միջազգային ահաբեկչական ցանցի դեմ պայքարի վրա, որը Եմենում մեծ ազդեցություն ունի։ Դա հայրենասիրական և կրոնական պարտականություն է՝ շարունակել Ալ-Կաիդայի դեմ պայքարը։ Եթե մենք չապահովենք անվտանգությունը, ապա իրավիճակը կարող է քաոսի վերածվել, - հայտարարել է Հադին։
2014 թվականից մարտեր է մղում Եմենում ԻՊ խմբավորման դեմ։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://www.verfassungsschutz.de/embed/vsbericht-2019.pdf — P. 211.
- ↑ 2,0 2,1 «al-Qaida battle rebels in Yemen». Channel4 News. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ Novak, Jane (2009 թ․ հունվարի 26). «Arabian Peninsula al Qaeda groups merge». Long War Journal. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ Wong, Kristina (2010 թ․ հունվարի 5). «Yemen: 'Major Staging Base' for Al Qaeda: Q and A With Former CIA Official and Al Qaeda Expert Bruce Riedel». ABC News. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ Lenta.ru:: Абдулмуталлаб, Умар Фарук
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Wong, Kristina (2010 թ․ հունվարի 10). «Yemen: 'Major Staging Base' for Al Qaeda: Q and A With Former CIA Official and Al Qaeda Expert Bruce Riedel». ABC News. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ A. B. C. News. «Al Qaeda Promises to Bleed U.S. Economy» (անգլերեն). ABC News. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 22-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- AQAP in Yemen, Center for Strategic and International Studies (CSIS)
- Al-Qa‘ida in the Arabian Peninsula (AQAP), U.S. National Counterterrorism Center
- «Al-Qaeda» in Yemen: Timeline of Strikes and Statements, Jane Novak, Armies of Liberation, September 21, 2008
- Profile: Al-Qaeda in the Arabian Peninsula, BBC News, 31 October 2010
- Factbox: AQAP, Al Qaeda’s Yemen-based wing Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine, Reuters, 22 March 2011
- Will Yemen protests boost Al Qaeda?, Erik Stier in Sanaa, Christian Science Monitor, 25 March 2011
- Госслужбы США взломали сайт группировки «Аль-Каида», Zet-News.ru, 24 мая 2012
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալ-Կաիդան Արաբական թերակղզում» հոդվածին։ |
| ||||||
