Ալֆ Վիստ
| Ալֆ Վիստ | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 6, 1880 |
| Ծննդավայր | Հալդեն, Էստֆոլդ, Նորվեգիա |
| Մահացել է | հուլիսի 16, 1962 (81 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Օսլո, Նորվեգիա |
| Քաղաքացիություն |  Նորվեգիա |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Minister of Trade and Industry? |
| Կուսակցություն | Ազգային միասնություն կուսակցություն |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
 Alf Larsen Whist Վիքիպահեստում | |
Ալֆ Լարսեն Վիստ (անգլ.՝ Alf Larsen Whist, օգոստոսի 6, 1880, Հալդեն, Էստֆոլդ, Նորվեգիա - հուլիսի 16, 1962, Օսլո, Նորվեգիա), նորվեգացի գործարար և քաղաքական գործիչ, Նորվեգիայի ժողովրդական պատգամավոր։
Նախապատերազմյան կյանք և կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալֆ Լարսեն Վիստը ծնվել է Ֆրեդրիքսհալդում՝ Սվեն Լարսենի (1833-1893) և Սոֆի Մաթիլդա Լաումանի (1842-1897) ընտանիքում։ 1896 թվականին ավարտել է միջնակարգ դպրոցը և ծառայելուց հետո սկսել է աշխատել Քրիստիանիայի ապահովագրական ընկերությունում։ 1909 թվականից նա ամուսնացած էր խմբագիր Ավգուստայի դստեր՝ Կատինկե Հալսի հետ[1]։
1905 թվականին Վիստը հիմնել է իր սեփական ապահովագրական ընկերությունը՝ Նորսկե Լլոյդը, ինչպես նաև ապահովագրական ընկերություններ, ինչպիսիք են Հյուսիսային դաշինք,Նորվեգիայի Ֆորենենդ Լիվսֆորսիկրինգսելսկապ, Գլոբուս և Զարթոնք։ 1920-1921 թվականներին Նորսկե Լլոյդ ապահովագրական ընկերությունը սնանկացավ։ Այնուհետև նա Ուլերնից տեղափոխվեց Ֆրանսիա։ Վիստը եղել է Ֆինլանդիայի, Ֆրանսիայի, Ալժիրի և Միացյալ Նահանգների ապահովագրական ընկերությունների խորհրդի անդամ[2]։
Վիստը պարգևատրվել է պատվո լեգեոնի շքանշանով, Բրիտանական կայսրության շքանշանի սպա, Լեոպոլդի հրամանատարի շքանշանի և Ֆինլանդիայի սպիտակ վարդի ասպետ շքանշանի[2]։ Այնուամենայնիվ, 1935 թվականին Ֆրանսիայում նա դատապարտվեց տնտեսական հանցագործությունների համար (դատավճիռը չեղյալ հայտարարվեց 1942 թվականին նացիստների վերահսկողության ներքո)։ Դատավճիռը կայացնելուց որոշ ժամանակ անց նա վերադարձել է Նորվեգիա, որտեղ ներկայումս ղեկավարում է Ալֆ Լ. Ուայթ ընկերությունը։ Այս ընկերության բերած շահույթը Վիստը ներդրել էր անշարժ գույքում։ Վիստի որդիներից մեկը վերահսկողություն է ձեռք բերել Ալֆ Լ. Ուայթ ընկերության նկատմամբ, որը զբաղվում էր պատրաստի տնակների կառուցմամբ[1]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նացիստական Գերմանիայի կողմից Նորվեգիայի օկուպացիայից հետո, որը սկսվեց 1940 թվականի ապրիլի 9-ին,Վիստը սկսեց սպեկուլյանտի նոր կարիերա։ Չնայած քաղաքական փորձի բացակայությանը, 1940-ի ամռանը նա միացավ երկրի միակ օրինական քաղաքական կուսակցությանը՝ ֆաշիստական ազգային միասնության կուսակցությանը և շուտով ընդգրկվեց Վինմոնոպոլետի (որպես նախագահ) և Նորվեգական Բրաննկասեյի տնօրենների խորհրդում։ Վիստի ընկերությունները նույնպես զգալի պատվերներ են ստացել Թոդ կազմակերպությունից[1]։ 1941 թվականի նոյեմբերի 8-ին նա հռչակվեց ձեռներեցության ազգային անվտանգության հանձնակատար[3]։ Դա նոր գրասենյակ էր, որի ստեղծումն առաջարկել էր հենց ինքը՝ Վիստը։ Վիստի նպատակը Նորվեգիայի գործարար կյանքում մասամբ Ազգային ժողովի կողմնակիցների ցանցի ստեղծումն էր և գործարարներին կուսակցություն բերելը, բայց մանդատը անորոշ էր։ Վիստը դա օգտագործեց որպես իր սեփական շահերը խթանելու, ինչպես նաև բիզնեսում Ազգային Սոցիալիստական տնտեսական գաղափարներն ամրապնդելու միջոց[3]։
Վիստը կանգնած էր գործատուների մի քանի ասոցիացիաների միաձուլման հետևում՝ նպատակ ունենալով ստեղծել Նորվեգիայի ազգային ասոցիացիա 1943 թվականի մայիսի 1-ին, որտեղ էլ նա նաև դարձավ նախագահ[4]։ Փոխնախագահը մանկություն մտերիմն էր՝ Կառլ Դիտրիխ[5]։ Կազմակերպության նախագահ է նշանակվել Լարս Հասվոլդը՝ նախկին գլխավոր քարտուղարը, որը 1941 թվականի աշնանից կապի մեջ է եղել Վիստի հետ[6]։ Նորվեգիայի բիզնես ասոցիացիան օգտագործվել է նաև որպես քաղաքական իշխանության հասնելու անձնական գործիք, ինչպես նաև ապագա ֆաշիստական Նորվեգիայի տեխնոլոգիական հասկացությունները մշակող կազմակերպություն։ 1943 թվականի նոյեմբերի 4-ին Վիստի ազդեցությունն էլ ավելի նշանակալից դարձավ, քանի որ նա ընդգրկվեց Քվիսլինգի երկրորդ կաբինետում՝ որպես նախարար առանց պորտֆելի, որը պատասխանատու էր արդյունաբերության մեջ սննդի մատակարարման և ռազմական գործողությունների համակարգման համար[7]։ 1944 թվականի հունվարին նրան թույլատրվեց ուղեկցել Վիդքուն Քվիսլինգին Ադոլֆ Հիտլերի մոտ այցելության ժամանակ։ Նա անհաջող փորձեց ֆինանսների նախարար դառնալ, բայց 1944 թվականի հունիսի 12-ին փոխարինեց Էյվինդ Բլերին և դարձավ արդյունաբերության և նավագնացության նախարար[7]։ Բլերը հեռացվեց իշխանությունից, քանի որ նա չափազանց ազգայնական էր, մինչդեռ Վիստն ավելի բարյացակամ էր Գերմանիայի նկատմամբ[3]։
Հետպատերազմյան կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանական օկուպացիան ավարտվեց 1945 թվականի մայիսի 8-ին և Վիստը արագ կորցրեց աշխատանքը։ 1946 թվականին Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Նորվեգիայում իրավական մաքրման ընթացքում նա դատապարտվել է ցմահ հարկադիր աշխատանքների, ինչպես նաև վերանորոգման համար վճարելու համար։ Երկու դատավոր կողմ քվեարկեցին փոքրամասնության մահապատժի դատավճռին։ Վիստը ներում է ստացել 1952 թվականին և մահացել 1962 թվականին[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Dahl, Hans Fredrik. «Alf L Whist». In Helle, Knut (ed.). Norsk biografisk leksikon (Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 17-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 Steenstrup, Bjørn, ed. (1930). «Whist, Alf». Hvem er hvem? (Norwegian). Oslo: Aschehoug. էջ 449. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 11-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 3,0 3,1 3,2 Sørensen, Øystein (1995). «Whist, Alf (Larsen)». In Dahl, Hans Fredrik (ed.). Norsk krigsleksikon 1940–45 (Norwegian). Oslo: Cappelen. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 17-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Sørensen, Øystein (1995). «Norges Næringssamband». In Dahl, Hans Fredrik (ed.). Norsk krigsleksikon 1940–45] (Norwegian). Oslo: Cappelen. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 16-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Sørensen, Øystein (1995). «Hildisch, Carl Dietrich». In Dahl, Hans Fredrik (ed.). Norsk krigsleksikon 1940–45 (Norwegian). Oslo: Cappelen. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 27-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Sørensen, Øystein (1995). «Hasvold, (Øistein) Lars». In Dahl, Hans Fredrik (ed.). Norsk krigsleksikon 1940–45 (Norwegian). Oslo: Cappelen. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 16-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 7,0 7,1 «Norwegian Government Ministries 1940–1945. Under German occupation in Oslo». Government.no. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 17-ին.