Ագնես (վեպ)

Ագնես; գերմ.՝ Agnes
	Վեպի հայերեն թարգմանության շապիկ
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ձև	վեպ
Հեղինակ	Պետեր Շտամ
Բնագիր լեզու	գերմաներեն
Հրատարակվել է	օգոստոսի 1, 1998

«Ագնես» (գերմ.՝ Agnes), շվեյցարացի գրող Պետեր Շտամի գերմաներեն վեպը, որը գրվել է 1998 թվականին և նրա գրական դեբյուտն է^[1]։ Գիրքն առաջին անգամ գերմաներեն հրատարակվել է 1998 թվականի օգոստոսի 1-ին, պատմում է անանուն հասակավոր մարդու և նրա կես տարիքն ունեցող երիտասարդ Ագնեսի սիրո մասին^[2]^[3]։

2012 թվականին գիրքը հարմարեցվել է ռադիոներկայացման համար, «Ագնես» վեպը թատերական պիես է դարձրել Քրիստիան Պապկը^[4]^[5]։ Գիրքը թարգմանվել է 23 լեզվով։

Հայերեն տպագրվել է 2017 թվականին «Զանգակ» հրատարակչությունում, թարգմանիչ՝ Գայանե Գինոյան^[6]։ Վեպի թարգմանությունը 2017 թվականի օգոստոսին Հայաստանում ամենավաճառված գրքերից է եղել^[7]։

Դիպաշար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքի իրադարձությունները տեղի են ունենում Չիկագոյում, ներկայացվում է պատմողի աչքերով, որին անուն տրված չէ և սկսում է իր պատմությունը նրանով, որ Ագնեսը մահացել է։ Այնուհետև նա շարադրում է, թե ինչպես է առաջին անգամ ապրիլին հանդիպել Ագնեսին Չիկագոյի հանրային գրադարանում՝ վեպն սկսելուց ինն ամիս առաջ։ Նրանք հարաբերություն են ունենում, Ագնեսն ասում է, որ դա իր առաջին անգամն էր։ Պատմողը և Ագնեսն ապրում են առօրեական կյանքով, երբ մի օր պարզվում է, որ աղջիկը հղի է։ Պատմողը երեխա չի ուզում և առաջարկում է աբորտ անել, ինչին Ագնեսը համաձայն չէր։ Աղջիկը լքում է նրան, սակայն կորցնում է երեխային, և կրկին վերամիավորվում են, սակայն կորուստը մեծ ազդեցություն է թողնում նրանց հարաբերությունների վրա։ Այս ամենին զուգահեռ վեպի հիմնական թեմաներից է պատմությունը, որը Ագնեսը խնդրում է գրել հեղինակին։ Նա սկսում է իր պատմությունը սկզբից՝ ինչպես են հանդիպել, ինչպես են սիրահարվել և այլն։ Բայց երբ հասնում է ներկային, նա շարունակում է գրել։ Նա որոշում է, թե Ագնեսը ինչ պետք է կրի, ինչ ուտի և ինչ ասի։ Ագնեսն սկզբում է խաղում է՝ անելով պատմողի գրած «իրենց պատմությունը»։ Սակայն երբ Ագնեսն ասում է իր հղիության մասին, իրականությունը և պատմողի պատմությունն սկսում են հակասել իրար։ Պատմողն իրապես ցանկանում է «ուղղել իրականությունը» իր գրելով։ Սա վերջնականապես ավարտին է հասցնում հարաբերությունը, ինչից հետո պատմողը հոգեբանական անկում է ունենում, թե ինչ է պատահում Ագնեսին, անհայտ է մնում^[8]։

Կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետեր Շտամը նկարագրում է ռեալ և միաժամանակ ֆանտաստիկ պատմություն։ Կարճ երկխոսությունները ձևավորվում են ըստ առօրյայի։ Մի լեզվով, որ իր սառնությամբ համարյա գիտնականի զեկուցում է հիշեցնում, ով խոշորացույցի տակ միջատ է դիտում։ Վերջում գիտնականը ափսոսանքով մի կողմ է դնում խոշորացույցը։ Միջատը մահացած է։

- Դեր Շպիգել, 19.10.1998

Վեպի իսկական արտահայտչականությունը և կառուցվածքը առաջանում են հաշվեկշռից, որը Պետեր Շտամը ստեղծել է գրականության ու կյանքի միջև փոխազդեցությամբ։ Վեպի «ասիմետրիկ» կերպարները ձգտում են իդեալական զույգ դառնալու, բայց, «որպես կանոն», բնական բյուրեղները համարյա միշտ առաջացող խախտումների պատճառով կատարյալ և կանոնավոր չեն ստեղծվում։

- Զյուդոյչե ցայթունգ, 06.03.1999

Պետեր Շտամի վեպը գրականության զորության մասին հուզիչ այլաբանություն է։ «Առեղծվածայինը կենտրոնի դատարկությունն է». այսպես է նկարագրում ֆիզիկա ուսանող Ագնեսը իր սիրելի բյուրեղյա ցանցերը և դրանով միաժամանակ բնութագրում է իր սեփական կյանքը, որտեղ սերն ընդամենը գրական պատրանք է։

- Ֆրանկֆուրտեր Ալգեմայնե ցայթունգ, 24.04.1999

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1999 Rauriser Literaturpreis^[9]
2000` «Ռայնգաուի» գրական մրցանակ
2017՝ «Կոտա» գրական մրցանակ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Harris Nigel, Sayner Joanne (2008)։ The Text and Its Context: Studies in Modern German Literature and Society։ Peter Lang։ էջեր 263–264։ ISBN 978-3-03910-928-9
↑ Komorowsk Dariusz (2008)։ Jenseits von Frisch und Dürrenmatt: Raumgestaltung in der gegenwärtigen։ Königshausen & Neumann։ էջեր 95–105։ ISBN 978-3-8260-3913-3
↑ Schmid Birgit (2004)։ Die literarische Identität des Drehbuchs: Untersucht am Fallbeispiel "Agnes։ Peter Lang։ ISBN 978-3-03910-246-4
↑ «Agnes: nach dem Roman von Peter Stamm»։ Staats Theater։ Վերցված է 5 July 2013
↑ «Der Schweizer Schriftsteller Peter Stamm ist eine Woche lang in der Stadt»։ SWP։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2013-ին։ Վերցված է 5 July 2013
↑ «Agnes»։ Zangak (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-02-11
↑ «Երևանյան բեսթսելեր 4/78. Պետեր Շտամի և Գի դը Մոպասանի գրքերը մեր ցանկում են»։ armenpress.am (հայերեն)։ Վերցված է 2021-02-11
↑ Vollmer Hartmut (2008)։ «"Glück malt man mit Punkten, Unglück mit Strichen": Peter Stamms Roman Agnes»։ Monatshefte 100 (2): 266–281։ doi:10.1353/mon.0.0026
↑ Steinwendtner Brita, Holl Hildemar (2000)։ 30 Jahre Rauriser Literaturtage։ Kulturverein "Forum Rauris"։ էջ 136

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[1] Harris Nigel, Sayner Joanne (2008)։ The Text and Its Context: Studies in Modern German Literature and Society։ Peter Lang։ էջեր 263–264։ ISBN 978-3-03910-928-9

[2] Komorowsk Dariusz (2008)։ Jenseits von Frisch und Dürrenmatt: Raumgestaltung in der gegenwärtigen։ Königshausen & Neumann։ էջեր 95–105։ ISBN 978-3-8260-3913-3

[3] Schmid Birgit (2004)։ Die literarische Identität des Drehbuchs: Untersucht am Fallbeispiel "Agnes։ Peter Lang։ ISBN 978-3-03910-246-4

[4] «Agnes: nach dem Roman von Peter Stamm»։ Staats Theater։ Վերցված է 5 July 2013

[5] «Der Schweizer Schriftsteller Peter Stamm ist eine Woche lang in der Stadt»։ SWP։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2013-ին։ Վերցված է 5 July 2013

[6] «Agnes»։ Zangak (անգլերեն)։ Վերցված է 2021-02-11

[7] «Երևանյան բեսթսելեր 4/78. Պետեր Շտամի և Գի դը Մոպասանի գրքերը մեր ցանկում են»։ armenpress.am (հայերեն)։ Վերցված է 2021-02-11

[8] Vollmer Hartmut (2008)։ «"Glück malt man mit Punkten, Unglück mit Strichen": Peter Stamms Roman Agnes»։ Monatshefte 100 (2): 266–281։ doi:10.1353/mon.0.0026

[9] Steinwendtner Brita, Holl Hildemar (2000)։ 30 Jahre Rauriser Literaturtage։ Kulturverein "Forum Rauris"։ էջ 136

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]